Ez da ezer aurkitu
Sentitzen dugu, baina ezin izan dugu aurkitu bilatzen duzuna. Agian, lagungarria izango zaizu hemen agertzen den informazioa edo esteka hauetako bat.
“Hilerokoaz asko hitz egiten da, baina gutxi menopausiaz; are gutxiago, andropausiaz”. Kaitin Allenderen hitzak dira, gai oso serioen inguruan umorezko bakarrizketen bidez jarduten duen euskal kazetariarena. Eta isiltasun hori ez da izango, ez, aro laburra izateagatik. Izan ere, eta urteen […]
Emakumeen begirada aitzindaria primatologian
Leakey senar–emazteak izen handiko paleontologo, arkeologo eta antropologoak ziren dagoeneko 60ko hamarkadan. Beren lan esanguratsuena Olduvai arroilan egin zuten, Tanzanian. Urte askoan zehar, animalia ugariren fosil-bilduma ikaragarria sortu zuten aztarnategi horretan topatutakoarekin, eta harrizko tresna asko ere atzeman zituzten. 1959an […]
Asteon zientzia begi-bistan #440
Biologia Euskal Herrian ezagutzen diren anfibio espezieen erdiak mehatxatuta daude, eta %28 galzorian. Aranzadi zientzia elkarteko Herpetologia Saileko Ion Garin biologoak azaldu du mundu mailako eboluzioaren isla dela Euskal Herriko egoera, anfibioek gainbehera globala bizi baitute. Nabarmendu du gainbehera horren […]
Asteon zientzia begi-bistan #377
Osasuna Koldo Garcia Etxebarria biologoak genetikak urdail-hesteetako gaixotasunetan eta kolon eta uzkiko minbizian duen eragina ikertzen du, besteak beste. Bere ikerketaren muina garunak, digestio aparatuak eta mikrobiomak gaixotasun horietan duten elkarrekintza eta eragina aztertzea da; izan ere, Koldoren esanetan, hiru […]
Txakurrak hizkuntzak bereizteko gai dira
Etxe-animalia ohikoenak dira txakurrak eta katuak eta hedabide honetan bertan behin baino gehiagotan izan dira hizpide. Dakigunez, txakurrak animalia apartak dira ikaskuntza sozialerako, baina, agian ez dira txakurren jabeek uste duten bezain apartak. Zientzia Kaieran bertan azaldu zen katuak, esaterako […]
Tanatosia, bizirauteko hildakoaren plantak egitea
Tanatosia hainbat animalia-espeziek darabilten defentsa-estrategia ebolutibo bat da. Mekanismo honen oinarria da harraparia engainatzea hildakoaren plantak eginez. Hau da, hilda dagoela simulatzen du harrapakinak. Intsektuen kasuan, adibidez, fasmidoek, koleopteroek edo inurriek erabiltzen dute. Narrastien artean, sugeek eta sugandilek. Horiez gain […]
Asteon zientzia begi-bistan #353
Klima-aldaketa Klima-aldaketak giza osasunari eragiten dio, baina ez da eskala handiko azterketarik egin beroak gure osasunean duen eragina zenbatzeko. Ikerketa batek 43 herrialdetako datuak jaso ditu, 1991-2018 aldian berotze globalak eragin duen beroaren esposizio gehigarriaren ondoriozko hilkortasun-tasa ezagutzeko. Emaitzen arabera […]
Asteon zientzia begi-bistan #274
Uxue Razkin Astronomia UPV/EHUko lantalde batek ekaitz polarrak aurkitu ditu Saturnon. Hainbat gauza frogatu dute ikerketan: desplazatu egiten dira abiadura desberdinetan, eta elkarrekin topo egin eta elkarren albotik igarotzen dira, elkarri eraginez eta perturbazio atmosferikoak sortuz. Azaldu dutenaren arabera, orain […]
Dantza egitea galarazi diete erleei, eta ezustekoa hartu dute
Juanma Gallego Zenbait erle espeziek elikagaiak non dauden deskribatzeko darabilten “dantza” ikertu dute zientzialariek, portaera bitxi horren atzean egon daitezkeen abantailak ezagutzeko. Atera duten ondorioa espero zutenaren kontrakoa izan da: dantzarik gabe hobeto moldatu dira. Langile bikainak izateko ospea dute […]
Senez
César Tomé López Senak animalien ―gizakiak barne― jokaeran duen paperari buruzko lehen gogoetak Aristotelesen, estoikoen eta Galenoren lanetan aurkitzen dira. Autore horiek oinarri hartuta, baita Ibn Sinaren (Avicena) lanak eta erlijio-tradizioak ere, Erdi Aroko ikastunek eta Aro Berriko lehenengoek bereizketa […]