2015
Urteko artxiboa 382 artikulu
Ezohikoa da kultura zientifikoa zabaltzeko jaialdi bat antolatzea. Oso ezohikoa da zientzialari batzuk labur, argi eta modu dibertigarrian entzutea. Eta, are ezohikoagoa da bertsolariek beraiek esandakoa ulertzea eta horren inguruan kantatzea. Ezohiko guztiau gertatu zen irailaren 26an Bilboko Bizkaia Aretoan […]
Iragana berreraikitzen, munduaren amildegian
Amaia Portugal Hego Ozeanoaren hondoan karbono dioxido ugari dago metatuta, eta berebiziko garrantzia izan dezake klima-aldaketaren garapenean. Izan ere, bertan jotzen duen mendebaldeko haizearen gorabeherek baldintzatu egiten dute CO2 horren norantza. Horren harira, Eñaut Izagirre geografoa landa lana egiten aritu […]
Bertsozientzia (1): “Argia: uhina ala partikula?”
Ezohikoa da kultura zientifikoa zabaltzeko jaialdi bat antolatzea. Oso ezohikoa da zientzialari batzuk labur, argi eta modu dibertigarrian entzutea. Eta, are ezohikoagoa da bertsolariek beraiek esandakoa ulertzea eta horren inguruan kantatzea. Ezohiko guztiau gertatu zen irailaren 26an Bilboko Bizkaia Aretoan […]
Sagardoak gaitasun antioxidatzailea du
UPV/EHUko Kimika Aplikatua Saileko kideek sagardoaren konposizio polifenolikoa eta gaitasun antioxidatzaileak aztertu dituzte eta egindako ikerketak ondorioztatu du, sagardoaren gaitasun antioxidatzailea laranja-zukuarenaren antzekoa dela, eta ardo gorriena baino zertxobait handiagoa. Polifenolak fruta guztietan dauden antioxidatzaile naturalak dira; sagarretan ere badaude […]
Asteon zientzia begi-bistan #86
Uxue Razkin Asteon zientzia begi-bistan astean zehar sarean zientzia euskaraz jorratu duten artikuluen bilduma da. Zientzia Kaiera blogaren igandeetako gehigarria. Biologia Juan Ignacio Perezek eta Miren Bego Urrutiak elefanteen belarrietan jarri dute arreta aste honetan. Jakina da, elefantearen belarriek gorputz-tenperaturaren […]
Ezjakintasunaren kartografia #94
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Alzheimerren gaixotasuna enigma baten bildutako misterioa da. Hori dela eta, gaixotasunaren bueltan egiten den edozein aurkikuntza, nahiz eta itxuraz korrelazio xelebrea edo arraroa izan, interes […]
Mongongo Dassança ximista eta Laborarien abissua
Uxune Martinez Historiak erakutsi digu, Euskal Herrian gaztelania izan zela nagusi goi-mailako produkzioaren ekoizpenean gerraurretik. Hala ere, euskaraz ere egin izan dira lanak. XVI. eta XVII. mendeetan herritar gehienak euskaldun elebakarrak ziren. Elizak ondo zekien herritarren artean doktrina zabaltzeko ezinbestekoa […]
Zeliakia, bananak eta estatu-kolpeak
Istorio luzea da hau. 1887an, Samuel Gee medikuak deskribatu zuen lehen aldiz gaixotasuna Londoneko Haur Ospitaleko ume gaixoak behatu ondoren. Hauek beherako zurixka bat zuten, giharretako mina, aldaketa asko jateko gogoan, ahulezia eta nekez hazten ziren. “Gaixotasuna geldo garatzen da […]
Enbrioi txikiak, hobeto bizirauteko
Amaia Portugal Behe Kretazeo garaiko hamarnaka landare loredunen haziak aztertu ahal izan dituzte ikerketa lan batean, oso ondo kontserbatutako fosil batzuei esker. Hazi horietan aurkitu dituzten enbrioi arrastoek 0,3 milimetroko tamaina baino ez dute. Duela 125 milioi urte, gaur egun […]
Elefantearen belarriak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Ezaguna da belarriek oso zeregin garrantzitsua betetzen dutela elefanteen gorputz-tenperaturaren erregulazioan. Bero asko barreiatzen dute elefanteek belarrietatik; izan ere, odol-hodiez josita dituzte belarriak, odolaren bitartez ateratzen baita barruko beroa azalera, kasu […]