Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia
Oxigenoa
Urpekarien oxigenoa atalean azaldu dugun bezala, itsas ugaztunek badituzte urperatzea ahalbidetzen duten berezko oxigeno-biltegiak. Itsas txakurrak, esaterako, 80 minututan egon daitezke urperatuta arnas egitera irten beharrik gabe.
Itsas txakurrek beren ehunetan oxigenoa gordetzeko duten ahalmenari esker, arnas egiteari utz diezaiokete lo egiten duten artean. Harrigarria bada ere, fokak hogei minututan egon daitezke arnas egin gabe lo daudenean. Lo egiten hasi eta berehala jaisten da mioglobinaren oxigeno-kontzentrazioa; loaldiaren lehen minutuan oxigeno-kontzentrazioaren % 20ko jaitsiera gertatzen da. Baina ondoren, orekatu egiten da oximioglobinaren kontzentrazioa eta konstante mantentzen da berriro arnas egiten hasi arte. Bitartean, bi dira mioglobinarekin konbinatua dagoen oxigenoaren kontzentrazioa ez jaisteko mekanismoak. Batetik, metabolismo-tasa baxuagoa mantentzen dute itsas txakurrek; hau da, oxigenoa ―eta energia, noski― aurreztu egiten dute. Bestetik, mioglobinari hemoglobinak ematen dio apurka-apurka gastatzen doan oxigenoa, hemoglobina ere oxigeno-biltegi garrantzitsua baita. Bukatzeko, aipatzekoa da fokek ez dutela metabolismoaren bide anaerobikorik erabiltzen; horixe da, hain zuzen ere, erabil lezaketen beste mekanismo bat, baina aukera hori baztertu dute.
Egileez: Juan Ignacio Pérez Iglesias (@Uhandrea) eta Miren Bego Urrutia Biologian doktoreak dira eta UPV/EHUko Animalien Fisiologiako irakasleak.
Artikulua UPV/EHUren ZIO (Zientzia irakurle ororentzat) bildumako Animalien aferak liburutik jaso dugu.
1 iruzkina
[…] itsasora iristen diren itsas txakur gehienak itsas txakur grisak dira (Halichoerus grypus) eta iparraldeko itsasoetatik datoz. Gazteak dira, oro har, euskal […]