Archivo de Etiquetas:: informatika

Jorge Nieto, Anaje Armendariz, Tomás A. Pérez,Javier López-Cuadrado, Juan M. Pikatza, Eduardo G. Pérez-Yarza Denbora pasa ahala, ezagutza zientifikoa aurrera doa, baita medikuntza arloan ere. Urtetik urtera gauza gehiago ezagutzen dira eta lehen sendaezinak ziren gaixotasunak sendagarri bihurtzen ari dira, bularreko minbizia esate baterako.
Baina arazoa ezagutza horren transferentzia izaten da, hau da, gaixotasun baten tratamendu ona topatzen denean, nola […]

Uxue Razkin Biologia
Igel ar hiritarrak basatiak baino erakargarriagoak dira emeentzat, korroka konplexuagoak dituztelako. Ikertzaileek Panamako Kanalaren inguruko igel basatien eta hiritarren korrokak grabatu zituzten. Ikusi zuten hiritarrenak konplexuagoak zirela eta maizago egiten zutela. Grabatutako korrokak emeei jarri zizkieten, eta ikusi zuten haiei erakargarriago zaizkiela hiritarren korrokak.
Fotosintesiaren agerpena mila milioi urte atzeratzea proposatu du zientzialari talde batek: duela […]

Uxue Razkin
Astronomia
Asteko albistea izan da zientziaren munduan! Insight zunda onik iritsi da Marteren azalera. Martera iritsi den NASAren zortzigarren misioa da eta helburu batzuk ditu: planetaren barne-egitura eta fluxu termikoa aztertzea, eta uhin sismikoak neurtzea eta haien jatorria argitzea. Lortzen dituzten datuak baliagarriak izango dira planetaren sorrera eta bilakaera ulertzeko. 2020ra arte iraungo du baina baliteke […]

Itziar Gonzalez-Dios, María Jesús Aranzabe eta Arantza Díaz de Ilarraza Egunero milaka testu idazten dira, baina jende asko ez da gai testu horiek ulertzeko. Zergatik? Testuak atzerriko hizkuntza batean idatzita daudelako, hizkuntza ulertzeko arazoak (afasia, arazo kognitiboak…) dituztelako edo, besterik gabe, testu horiek konplexuegiak direlako.
Baina, nola jakin dezakegu zein den testu horien konplexutasun maila? Eta, konplexuegiak badira, gure mailara […]

Ibon Coterón Agorria Aditz esaeren bidez, gertaerak adierazi eta eremu semantiko konplexu batean kokatzen ditugu, hizketa-gunetik hurbilago edo urrunago, dimentsio bietan zehar, denborarena (lehenago – batera – ondoren) eta modu zein modalitatearena (erreala / irreala).
Anitzak dira kokatze horretan esku hartzen duten faktore semantikoak eta euskal aditzaren morfologia oparoak eskaintzen du aukera paregabea haien ulertzerako, nahiz orain arteko azalpenak urrun […]

Juanma Gallego VeriPol izeneko sistemak adimen hizkuntzaren prozesamendua eta ikasketa automatikoa baliatzen ditu salaketetan jasotako testuak aztertzeko eta bertan idatzita dagoenaren inguruko “ebazpen” bat emateko. %91 asmatzen omen du.
XIX. mendean Eugene Vidocq detektibeak kriminalistikaren oinarriak jarri zituenetik denbora dezente igaro da, eta askotarikoak dira delituak argitu aldera komisaldegietan erabiltzen diren teknikak. Horietako batzuk oso ezagunak dira, bai telebistan edota […]

Uxue Razkin
Astronautika
Asteroide batean bi ibilgailu jarri ditu Japoniako espazio-agentziak. Hori egiten den lehen aldia da. JAXAtik jakinarazi dutenez, bi ibilgailuak egoera onean daude, irudiak eta datuak bidaltzen ari dira. Asteroidearen irudiak lortzeaz gain, gainazaleko tenperatura neurtzen dute ibilgailuek. Baina misioa ez da hemen amaituko. Hayabusa2 espazio-ontziak beste bi zunda askatu eta asteroidean jartzea dute aurreikusita.
Sustatuk ere […]

Juanma Gallego Teknologia honen garapenak dituen abantailez eta arriskuez ohartuta, adimen artifizialaren inguruan aritzen diren agente guztiek partekatutako erantzukizuna izan behar dutela proposatu dute zientzialariek.
Aitortu beharra dago: kazetariok robot hiltzaileak maite ditugu. Irakurlearen arreta eskuratzea gero eta zailagoa den honetan, horrelako izateen inguruan hitz egiteak berehalako arrakasta dakar. Eta informazioaz mozkortuta bizi den gizarte batean, hainbat minutuko arreta erakartzea […]

Aitziber Lopez Ez da egia bakarrik gizonezkoen meritua izan zenik ilargira heldu izana. Emakume askok hartu zuten parte espazio-lasterketako lorpen horretan. Horien artean gehienak ezkutuan egon dira urte askoan, baina zorionez plazara ateratzen hasiak dira.
Horietako bat hartuko dugu gaur hizpide. Berak asmatu zuen “software-ingeniaritza” adierazpidea. Informatikako programazioaren ameslari aurreratua izan zen, eta berak saihetsi zuen istripu ikaragarri bat, Apolo […]

Juanma Gallego Arlo forentseko adituek aurpegiak ezagutzeko duten abilezia neurtzen saiatu dira ikerketa batean, eta adimen artifizialaren “abileziarekin” ere alderatu dute. Ondorio garbia atera dute: gizakiak eta adimen artifizialak batera emaitza hoberenak lortzen dituzte.
Gero eta zabalduago dago aurpegiak identifikatzeko teknologia, eta horren zabalpen azkarrak polemika piztu du behin baino gehiagotan. Modu automatikoan argazki digital batean nor ageri den jakiteak […]