Archivo de Etiquetas:: fisika

Suntsipen masiboko armarik baldin ez badago, ba al dago arrazoirik erasorako? Arazo honek, zalantzarik gabe, karga politiko nabarmena du eta dimentsio berri bat hartzen du jokoen teoriatik lantzen bada. José Luis Ferreirak ekiten dio gaiari: There may not be weapons of mass destruction. Should we still attack?
Astrofisikariek ez dute behatzen teleskopioetatik zehar. Are gehiago, ez dute gaueko zerua […]

Batzuetan talde bateko kideak ez dira ados egoten baieztapen batzuen inguruan. Ondorioz, metodo demokratikoak erabiliz “talde” posizioetara heltzen dira. Puntu honetara ailegatuta, normalena da talde jarrera hori kontraesanez beteta egotea. Paradoxikoa? Ezaguna egiten zaizu? Edozein kasutan Jesús Zamorak azaltzen digu: What do we think? Scientific knowledge after judgment aggregation.
Modu askotan ekin zaio gazte-delinkuentziari historian zehar […]

Lehen aldiz, superelastikotasuna dimentsio mikrometriko eta nanometrikoan aztertu du UPV/EHUko ikerketa talde batek.
Deformatu ostean jatorrizko egoerara bueltatzeko gaitasuna da elastikotasuna; asko deformatzeko gaitasuna duten materialen propietate fisikoa da superelastikotasuna. Guztiz demostratuta dago superelastikotasuna material makroskopikoetan; lehen aldia da, baina, eskala mikrometriko eta nanometrikoan aztertzen dela.
Superelastikotasunaren froga nahiko sinplea da: haga zuzen bati tentsio bat aplikatzen zaio, U […]

Zelan eragiten du gure garunaren entrenamenduak berorrek esan diezaion gure buruari zer gogoratu? Ignacio Amigok ematen dizkigu azalpenak Learning to remember artikuluan.
Erabili daiteke LSD bezalako droga bat autismoa tratatzeko? José Ramón Alonsok garatzen du gaia: LSD as a therapeutic agent for autism.
Elektronika elektroien kargan oinarritzen da, spintronika haren spinean, eta “harantronika” (valleytronics)? Gure zalantza argitzen dute […]

Gorputzean ditugun bakterioak ote dira gure zahartze prozesuaren arduradunak? Eva García-Gonzálezek gaia aztertzen du Growing old together; are your bacterial partners making you old? artikuluan.
Erakusleihoetan ikusten ditugun manikietatik hasita, modaren munduak ematen duen irudia gaizbera izatera iritsi daiteke. Do mannequins have anorexia? artikuluan José Ramón Alonsok aztertzen du eragina.
Banakako molekulen korronte-pasabidearen diferentzien lehen behaketa […]

Uxue Razkin
Emakumeak zientzian
Iaz lortu zuen Frances Hamilton Arnold ingeniari biokimiko estatubatuarrak Millennium Technology Saria, hori lortu zuen lehen emakumea izan zen. Teknologia alorreko “Nobel” gisa ezagutzen da komunitate zientifikoan eta jendearen bizitza hobetzen duten proiektuak saritzea du xede. Arnoldek “bideratutako eboluzioa” metodoa garatzeagatik erdietsi zuen hura. Laborategian entzima berriak diseinatzea eta hobeak sortzean datza bere lana, […]

Minbizi bat ahal den arinen antzemateak zehaztu dezake berori gainditzearen eta ez gainditzearen arteko aldea. Horregatik bilatzen dira arriskuan egon daiteken populazioari minbiziaren ohiko diagnostiko goiztiarrak egiteko metodoak. Arlo honetan garatu den azken aukera birikietako minbizia sudurraren bidez antzematean datza. Sergio Laínezek azaltzen du: Lung cancer can be detected through your nose.
Zelan lortu kriminal batek ez dezala […]

Kultura zientifikoa zabaltzeko jaialdia antolatu? Bertsolaritza eta zientzia uztartu? Bai, “Jakinduriek mundue erreko dau 2016” ekitaldian. Zelan, baina? Lau zientzialarik gai baten inguruko azalpen laburrak emanda, bertsolariek zientzia oinarri hartuta errima eta neurria jartzen dutelarik eta guztia Kike Amonarrizen gidaritzapean.

2016ko lehenengo hizlariak, Onintze Salazarrek, nahasi samar dabilen eguraldia izan zuen hizpide, Maialen Lujanbiok eta Beñat Gaztelumendik […]

Neutrinoen izaerari buruzko esperimenturik interesgarrienetariko bat Espainian egiten ari dira. Víctor Marínek aurkezten digu: The Spanish take on the nature of the neutrino: the NEXT Experiment.
Ba al dago desberdintasunik helduen entzefaloen artean sexuen arabera? Badago galdera bera sexista dela esaten duenik, eta galdearen aurrean ezetz erantzuten dute. Badago galderaren aurrean baietz erantzuten duenik, baina ez dakite zeintzuk […]

Ziortza Guezuraga Argi espektroa definitzeaz gain, argia partikulaz osatuta dagoela ondorioztatu zuen Newtonek “Opticks” (1704) liburuan. Partikula, beraz. Fisikaren ikuspuntutik aztertuta, hala ere, uhina da argia.
Uhinen ezaugarriak betetzen baititu: Islapena eta errefrakzioa
Substantzia garden batetik bestera (airetik uretara) pasatzean jasaten duen norabide aldaketa da errefrakzioa.
Islapena, bere aldetik, gainazal batekin topo egitean jatorrizko norabidera itzultzen den norabide aldaketa da. […]