fisika Archives - Zientzia Kaiera

Espazioko baldintzak ez dira egokienak gizakiontzat inondik ere, eta zaila litzateke bertan bizirautea. Espazio zabalean tenperatura -270 ºC-koa da (zero absolutua deritzona) eta huts ia perfektu bat. Horren ondorioz, izozteaz gain puztu egingo ginateke presio aldaketagatik. Eguzki irradiazio ultramorea ere […]

Continuuma zenbaki transfinitorik txikiena zela ez frogatu ezta ezeztatu ere ezin zela frogatu zuen Paul Cohenek 1963an, eta infinituaren bitxitasuna eta paradoxa erakutsi zituen. Orain, Jesús Zamorak pentsatua ematen dio arazoari: Wittgensteining the continuum (1): The continuum problem. Filmetan efektu […]

Mikrobiologia Askoz birus gehiago daude munduan pertsona baino eta harago begiratzen badugu, kosmosean ustez dauden izar guztiak baino askoz birus gehiago daude ere. Birusak asko dira, bai, eta orokorrean “izen txarra” dute, gaitz edo kaltearekin lotzen baititugu, baina guztiak ez […]

Mikrouhinak sortzen dituen huts-hodi bat besterik ez da magnetroia. Duela mende bat baino gehiago asmatu zen. Orain, partikula-azeleragailuak eraikitzeko alternatibatzat har daiteke, eta UPV/EHUko jendea abangoardian dago. Magnetrons: high-efficiency power microwave sources for a new generation of particle accelerators, Victor […]

Unibertsoa ulertzeko bilaketan urte enblematiko gisa gogoratuko al da 2024. urtea, ala urte kaskar gisa? Hori honen araberakoa izango da: udaberriko emaitza bat benetakoa den ala ez. Apirilean, fisikariek zantzu bat deskubritu zuten, energia iluna, espazioaren beraren energia misteriotsua, ahultzen […]

Luziak denboraren makina bat topatu du unibertsitateko sotoan. Nola funtzionatzen duen ikasi ostean, dinosauroei bisita egitea erabaki du. Ezin izan du ordea, ezin baitu bidaiatu makina lehenengoz martxan jarri zenetik harago. Baina horretaz gain, paradoxa bat sortu dezake Luziak denboraren […]

Duela mende bat J. Junkunc-ek bira bakarreko sarraila patentatu zuen. Sarraila erlojuaren noranzkoan eta kontrakoan biratzeko aukera eskaintzen du sekuentzia espezifiko bat eratuz eta, betiere, sistema berrasieratzeko aukerarekin. Mekanismo hau aukeratutako balioetan eta haien sekuentzia matematikoan oinarritzen da eta, hamarkada […]

Anorexiak oso patologia larria izaten jarraitzen du, batez ere nerabeen artean, eta arazo bat du: ez du tratamendu medikorik. Azterketa berri bat esperantza-arrasto bat izan liteke. A hunger peptide prevents weight loss in anorexic mice, Rosa Garcia-Verdugo. Batzuetan, beste batzuek […]

Fisika Erreferentzia esparru kuantikoek kokapen ugari izan ditzakete aldi berean, fisika klasikoaren ikuspegia desafiatuz. Ohiko fisika kuantikoak erreferentzia esparruak baztertzen zituen, baina ikertzaileek erakutsi dute hauek gainezarpena, korrelazioa eta gertaeren ordena bera baldintzatzen dituztela. Halaber, grabitate kuantikoaren ikerketan lagundu dezakete […]

Irudika ezazu zeure burua nasa batean zutik tranbia bat pasatzen ikusten. Tranbian doan neska bati pilota gorri distiratsu bat erortzen zaio. Neskaren ustez, pilota beherantz erori da zuzen-zuzenean. Baina, nasatik, ikusten duzu pilotak arku bat egiten duela tranbiaren lurra ukitu […]

Hurrengo ekitaldiak

Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldiak 2025

Zerk egiten gaitu gizaki? Nola sortzen dira sinesmen irrazionalak? Edo nola eragiten du gure jatorriak gaur egun garen horretan? Galdera horiek eta giza portaeraren bilakaerari buruzko beste galdera batzuk izango dira Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldien edizio berriaren ardatz. Maiatzaren 22an eta 23an izango da, Bizkaia Aretoan (UPV/EHU), Bilbon. Eva…

2025ko maiatzaren 22a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

“Naturaren sekretua” dokumentalaren emanaldia eta ondorengo solasaldia Ondarroan

Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedrak ekoitzitako eta José Antonio Pérez Ledok zuzendutako Naturaren sekretua dokumentala datorren maiatzaren 26an, astelehena, 18:30ean ikusi ahal izango da Ondarroako Kofradia Zaharrean. Sarrera librea lekuak bete arte. Ikus-entzunezko lan hau Pedro Miguel Etxenike, Euskal Herriko Unibertsitateko Materia Kondentsatuaren Fisikako katedradunaren eta Donostia International Physics…

2025ko maiatzaren 26a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa

Ondarroan “Jakinduriek” bat egingo du bertsoen errimekin

Atsotitzak esaera labur eta zorrotzak dira. Ateraldi edo sententzia gisa har daitezke eta badira pentsaera jakin baten isla ere. Horietako bat da “Jakinduriek mundue erreko dau” atsotitza, ezagutzarekiko mesfidantza agertzen duenak. Baina ekainaren 2an Ondarroko Kofrafia Zaharrean erremedioa jarriko diogu esaera zaharrari, ezagutza errimekin jantziz. Hamar urtez Ondarroan ezagutza zientifikoa…

2025ko ekainaren 2a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa

Osasuna, hiria eta hirigintza

Osasuna beti egon da lotuta hirien garapenarekin. Izan ere, jada hiri zaharrenak diseinatu eta eraiki zirenean higieneari buruzko ezagutzak aplikatzen ziren. Kezka horren isla dira, adibidez, erromatar hirietan dauden akueduktu eta bainu publikoak. Hala ere, industria-iraultzaren ondorioz —eta jende pilaketa desordenatuak eragindako osasun-krisi larrien ondorioz— nabarmenagoa egin zen harreman hori…

2025ko ekainaren 11a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo