kimika Archives - Zientzia Kaiera

Ba al dago genoma europartzat har dezakegun ezer? Baldin badago, estepetako herrien eta mendebaldeko populazio neolitikoen arteko batasuna izan behar du. Eta paleoantropologo talde batek une zehatzaren “argazkia” aurkitu du. The final stage in the formation of a ‘European genome’ […]

Kiralak diren molekuletan, egitura bera eta bere ispilu irudia ezin dira gainezarri, eta beraien artean enantiomeroak dira. Bi egitura ezberdin dira eta bi portaera ezberdin dituzte argi polarizatuaren aurrean. Hori dela eta, molekula kiralak zirkularki polarizatutako argiaren aurrean aktiboak dira […]

Uraren lurruntze-prozesua itsasotik, aintziretatik edo ibaietatik gerta daiteke zuzenean, eta baita izaki bizidunetatik ere, transpirazioaren bidez. Ondoren, lurrunketaren bidez sortutako hodeiaren kondentsaziotik ura lurrazalera itzultzen da prezipitazioen bidez. Horrela, ura lur gainean (itsasoan, ibaietan, aintziretan, glaziarretan) nahiz lurpean metatzen da […]

Aurreko ataletan airearen kutsatzaile nagusienen gainbegiratua egin genuen, eta aipatu genuen garrantzitsuenak direla PMak -PM2,5 zein PM10 partikulak-, ozono troposferikoa, karbono monoxidoa, nitrogenoaren oxidoak -NOx -, sufrearen oxidoak -SOx-, eta metal astunak. Konposatu horien jatorriari dagokionez, airearen kutsaduraren iturri nagusienak […]

Aurreko atalean aipatu genuen moduan, airean dauden kutsatzaile nagusienak sei dira. Lehena materia partikulatua -PM edo Particulate Matter delakoa- da. Kutsatzailerik arriskutsuenetakoa da eta airean esekita dauden partikulek osatzen dute. Materia partikulatua tamainaren arabera sailkatzen da, eta horrela, PM10 partikulak […]

Ingurumena Airearen kutsadurari gainbegirada eginfo dio Josu Lopez-Gazpiok hiru artikulutan. Lehenengoan azaldu duenez, industria-iraultzaz geroztik, airearen kutsadura osasun publikoko eta ingurumeneko arazo garrantzitsuenetako bat bihurtu da. Sei dira kutsatzaile nagusienak eta bakoitzak modu ezberdinean eragiten du. Azalpenak Zientzia Kaieran. Kimika […]

Etxera buetan ekarri behar zaituztenean bertan behera utz zaitzaten bezalakorik ez dago. NASA delays astronauts’ return to Earth. Again, TILKUTen bineta bat. Atmosferaren fisikan funtsezko eginkizuna dute partikulek. Haien sorkuntzaren kimika irauli egin da sortzen diren moduei buruzko aurkikuntza batekin: […]

Airearen kutsadurak bi ondorio garrantzitsu ditu: alde batetik, eragina du klima-aldaketan eta, bestetik, giza osasunean ere eragin argia du. Gaixotasun zehatz ugarirekin lotura izateaz gain, airearen kutsadurak hilkortasun orokorra handitzen du; izan ere, neurri batean edo bestean, hainbat osasun-arazorekin lotzen […]

Garuneko neuronei eta bizkarrezur muinari eragiten dion neuroendekapenezko gaitza da AEA Alboko Esklerosi Amiotrofikoa. Gaixotasunaren ondorioz, muskuluen kontrola galtzen da. Tamalez, momentuz sendabiderik ez duen gaitz larria da, baina horri aurre egiteko bideen bila ari dira mundu osoko ikerketa zentroak […]

Argi dago emakumeek gizonek baino gehiago jasaten dutela mina. Harrigarria bada ere, desberdintasun horrek oinarri zelularra izan dezake. Sexual differences in pain sensation could be due to differing pain receptors, Rosa García-Verdugo. Zehaztasun-iragazpen teknologia, kontu handiz eraikitako mintzak erabilita, lehen […]

Hurrengo ekitaldiak

Bueltan da Bilbo Zientzia Plaza, zientzia paisaia kulturalean errotzen duen ekimena

Bilbo Zientzia Plaza, zientzia-dibulgazioaren ekimen handiena, bueltan da. Ezagutza zientifikoaren dibulgazioa paisaia kulturalaren elementu bat gehiago bilakatu duen ekimena irailaren 10ean hasi eta 30era arte luzatuko da aurten eta, beste behin ere, Euskalduna Bilbao, Bizkaia Aretoa-UPV/EHU eta Bidebarrieta Liburutegia zientziaz hitz egiteko eszenatoki bihurtuko dira. Bertan hitzaldi, ikuskizun, antzerki eta…

2024ko irailaren 10a — 2024ko irailaren 30a

Euskalduna Bilbao-Bizkaia Aretoa UPV/EHU-Bidebarrieta Liburutegia

Bilbo

GEAS: Lurra aztertzen duten emakumeak

GEAS: Lurra aztertzen duten emakumeak garai, testuinguru historiko eta nazionalitate desberdinetako 12 emakume geologori ahotsa emateko bidaia proposatzen du. Erakusketaren protagonista diren emakume guztiek izendatzaile komuna dute: arrasto ezabaezina utzi zuten ezagutzaren geruzei buruz.

2024ko irailaren 10a — 2024ko irailaren 30a

Bizkaia Aretoa UPV/EHU

Abandoibarra Etorbidea, 3, Bilbo

“El secreto de la naturaleza” dokumentala, Donostian

Euskadiko Filmategiak eta Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedrak “El secreto de la naturaleza” dokumentala proiektatuko du. Juan Ignacio Peréz Iglesias Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza sailburuak eta Joxean Fernandez Euskadiko Filmategiko zuzendariak aurkeztuko dute filma.

2024ko irailaren 12a

Tabakalera

Andre Zigarrogileen Plaza, 1, Donostia

Itsasoko energia berriztagarrien aukerak eta kutsaduraren erronka aztergai NAUKAS PROn

Itsasoko energia berriztagarriak edota ozeanoetan aurki daitezkeen mikroplastikoen arazoa aurtengo NAUKAS PROn hizpide izango dira, beste hainbat gairen artean. Izan ere, aurten ere ikertzaileak Euskalduna Bilbaoko eszenatokira igoko dira arlo horietan egin diren azken ikerketen inguruan hitz egiteko.

2024ko irailaren 19a

Euskalduna Bilbao

Abandoibarra etorbidea, 4, Bilbao