Josu Lopez-Gazpio Bizitza honetan oso gauza gutxi dira ziurrak. Halere, bada bat halabeharrez eta segurtasun osoz gertatuko dena: hil egingo gara. Zu ere hilko zara, bai. Agian ez gaur, ezta bihar ere, baina, egun hori iritsiko da eta hil egingo zara. Zelulen bizitzak muga bat du eta geure gorputzeko zelulak etengabe berritzen badoaz ere, guztiak muga bat du. Mugaldera […]
Uxue Razkin
Medikuntza
UPV/EHUko eta BioCruceseko ikertzaile batzuek gaixotasun zeliakoa diagnostikatzeko biomarkatzaile berri bat aurkitu dute, glutenik gabeko dieta hartzen duten pertsonekin erabiltzeko aukera emango lukeena. Elhuyar aldizkariak azaltzen digunez, metodo berri honi esker pazienteek ez dute glutenik hartu beharko. Izan ere, zeliakia diagnostikatzeko zailtasunetako bat da pazienteek glutena hartu beharra dutela gaitza endoskopia bidez behar bezala diagnostikatzeko. […]
Ainhoa Lekuona eta Sara Pavo Esan ohi da Euskal Herriko ura kalitate onekoa dela inguruko herrietakoekin alderatuta. Jakina da gainera hemengo ura biguna izatea dela horren gakoa. Hala ere, zer eragiten ote du egunerokoan iturriko ura biguna edo gogorra izateak?
Ur bigunaren onurak baino ezagunagoak izango dira ziur aski ur gogorrak etxetresnetan zein industrian eragiten dituen kalteak. Kalte horietako bat, […]
Juanma Gallego Montrealgo Protokoloak klorofluorokarbonoen ekoizpena debekatu zuen arren, azken urteetan gas horien isuri berriak atzeman dira. Zientzialari talde batek gas horien arrastoa jarraitu du, eta jatorri bat identifikatzeko gai izan dira: Txinaren ipar-ekialdea.
Ilea urdintzen hasia dutenek ondo gogoratuko dituzte 1990eko hamarkadaren erdialdean udako euliak hiltzeko erabiltzen ziren intsektizida pote handi horietan pixkanaka agertzen hasi ziren hitzak: “CFCrik gabe”. […]
Uxue Razkin
Kimika
Zerez eginda dago pintura? Zerk ematen dio kolorea? Bi osagai ezagutu behar ditugu aurretik: pigmentuak eta aglutinatzaileak. Lehenengoak kolorea duten partikula solidoak dira; aglutinatzaileak, berriz, partikula horiek elkarri loturik mantentzen dituzten substantziak, normalean likidoak. Egun erabiltzen diren aglutinatzaileak sintetikoak dira ohikoenak baina aurretik jatorri naturaleko baliabideak erabili izan ohi dira: olioa, arrautza edo argizaria, esaterako. Bi […]
Heteropolimeroak sortzeko teoria garatu dute Ivan Coluzzak eta bere taldeak. Ikertzaileak berak A universal theory for heteropolymer design
Entzefaloaren futnzionamenduaren simulazioak egiten direnean badirudi kableak, neuronak, dutela garrantzia, besterik ez. Ordenagailu bati beroak eragingo ez balio bezala; ordenagailu baten funtzionamendua simulatu nahi izanez gero tenperaturak zelan eragiten dion eta zer dispositibo kontrolatzen dituen hartu beharko dira kontuan. Entzefaloa simulatzeko glia […]
Agnes Luise Wilhelmine Pockels (1862-1935), austriar inperioaren menpeko Venezian jaio zen 1862ko otsailaren 12an. Aita armada austriarreko ofiziala zuen eta hura malariaz gaixotu zenean, familia osoa Braunschweigera etxez aldatu zen, Alemaniako iparraldera, Agnesek 9 urte eskas zituela. Han eskolara joan zen Agnes, baina ez unibertsitatera. Izan ere, Alemanian, Europako gainerako herrialdeetan bezala, XX. mendeak aurrera egin arte egon zen galarazita […]
Oskar Gonzalez Margo hitza entzun bezain laster, ziur aski koloreak etorriko zaizkizu burura berehala. Baina, zerez dago eginda pintura? Zerk ematen dio kolorea? Galdera horiek erantzuteko, beharrezkoa da bi osagaiok ezagutzea: pigmentuak eta aglutinatzaileak. Pigmentuak kolorea duten partikula solidoak dira; aglutinatzaileak, berriz, partikula horiek elkarri loturik mantentzen dituzten substantziak dira, normalean likidoak.
Azpimarratu behar da pigmentua ez dela aglutinatzailean disolbatzen; […]
Uxue Razkin
Nutrizioa
Askotan entzun izan ohi dugu landa eremuko elikadura osasungarriagoa dela. Bada, zientzialari talde batek ezagutu du azken hamarkadetan, obesitatea bereziki landa eremuan handitu dela. Datu asko jaso dituzte eta beraz, mapa bilduma interaktibo bat egin dute. Espainiari eta Frantziari dagokienez, indizea handitu da, bereziki gizonezkoen artean. Dena dela, alde gutxi dago herriaren eta hiriaren arteko zifretan, […]
Maitemintzen garenean, besteak beste, hormonak hasten dira dantzan gure gorputzean. Hasieran, estrogenoak (emakumezkoetan) eta testosterona (gizonezkoetan). Gerora, beste substantzia batzuez mozkortzen da gure gorputza: norepinefrina, serotonina, dopamina… Eta urteak eman ondoren bikotearekin, zer gertatzen ote da?
Maiz egiten diren galderak ataleko bideoek labur eta modu entretenigarrian aurkeztu nahi dituzte, agian, noizbait egin ditugun galderak eta hauen […]