Tamainaren pertzepzioan galtzeko arriskua dakarte zifra handiek, baina portzentajeek beti laguntzen dute gauzak hobeto ulertzen. Hala, faltsututako produktuetan urtean 429.000 milioi euro inguru mugitzen direla esanez gero, zifra handia eman dezake. Baina zifra hori are esanguratsuagoa da —2019ko azken datuetan […]
Herritarren elikadura-ohituren inguruko kezka gero eta handiagoari erantzuteko, mundu osoko gobernuek nutrizio-etiketatzeko sistemak ezarri dituzte, kontsumitzaileei produktu osasungarriak aukeratzen laguntzeko erosketak egiten dituztenean. UPV/EHUko Erizaintza eta Osasunaren Sustapena ikerketa-taldeak beste urrats bat egitea proposatu du. Ikusita gero eta gehiago jaten […]
Matematika Ben Green eta Mehtaab Sawhney matematikariek aurrerapauso garrantzitsua eman dute zenbaki lehenen ulermenean, p² + 4q² formako zenbaki lehen infinituak badaudela frogatuz, non p eta q ere lehenak diren. Emaitza hori lortzeko, Gowersen araua izeneko teknika erabili zuten, hasieran […]
Espaziotik jasotzen duzun seinaleak gauzak eskatzen badizkizu, agian ez zara fidatu behar. TILKUT bineta bat. Radioastro Imajinaezina zen duela urte gutxi. Atomoz atomoko erreakzio katalitiko baten bideo bat, ezagutu beharreko erreakzio-mekanismo guztia hankaz gora jartzen duena. First video of catalysis […]
Luziak denboraren makina bat topatu du unibertsitateko sotoan. Nola funtzionatzen duen ikasi ostean, dinosauroei bisita egitea erabaki du. Ezin izan du ordea, ezin baitu bidaiatu makina lehenengoz martxan jarri zenetik harago. Baina horretaz gain, paradoxa bat sortu dezake Luziak denboraren […]
Zulo beltz baten barruan zer dagoen jakin nahi baduzu, hona hemen gomendio bat; benetan, egidazu kasu: ez zaitez sekula zulo beltz batera hurbildu. Zulo beltz hori —espazioaren eskualde horretan materiaren kontzentrazioa hain da bortitza non grabitatea sekulakoa den eta ezerk […]
Duela mende bat J. Junkunc-ek bira bakarreko sarraila patentatu zuen. Sarraila erlojuaren noranzkoan eta kontrakoan biratzeko aukera eskaintzen du sekuentzia espezifiko bat eratuz eta, betiere, sistema berrasieratzeko aukerarekin. Mekanismo hau aukeratutako balioetan eta haien sekuentzia matematikoan oinarritzen da eta, hamarkada […]
Zu zaren ia guztia eta egunero ikusi eta ukitzen duzun gehiena molekulez osatuta dago. Kimikariak garenok burutik pasatzen zaigun ia edozein molekula iker dezakegu eta, era honetan, hainbat norabidetan eman ditzakegu aurrerapausoak aplikazio liluragarriak topatzeko. Gure taldeari material magnetikoak interesatzen […]
Proba batek ahalbidetu du matematikariek beste pauso bat ematea “aritmetikaren atomoen”, —zenbaki lehenen—, ordena ezkutua ulertzeko. Zenbaki lehenak (bi zatitzaile besterik ez dituzten zenbakiak: 1 eta zenbakia bera) matematiken oinarrizko elementuak dira. Baita misteriotsuenak ere. Begiratu batean, badirudi ausaz daudela […]
Ingurumena UPV/EHUko ikertzaileek ohartarazi dute Ostreopsis ovata alga tropikala ugaritu dela Donostiako Kontxako badian, batez ere Ondarreta inguruan. Alga hori, nahiz eta toxikoa izan daitekeen, oraingoz ez da arrisku handikotzat hartu. Ura epelagoa egoteak eta Ondarretako arroka eta makroalgaz beteriko […]