zientzialariak Archives - Zientzia Kaiera

Teknologien aurrerapenek, antzinako gizakien bizimoduen berri izateko metodoak ekarri dizkigu. Zehazki izaki bizidunen hezurretan eta hortzetan neurtutako isotopo egonkor desberdinak ezagutzeko aukera. Isotopo hauen bidez, antzinako gizakien elikadura eta mugikortasun ereduak eraikitzea ahalbidetzen du. Izan ere “jaten duguna gara”. Erdi […]

Ordenagailu batetik bestera informazioa bidaltzen dugunean elkarri datu-paketeak bidaltzen dizkietela esaten dugu. Gailu desberdinen arteko kalitatezko komunikazioa bermatzeko ezinbestekoa da pakete desberdinak sareko bide arinetatik bidaiatzea, hots, bide optimotik. Eredu matematikoei esker ikertzaileek gailu desberdinen arteko komunikazioa bizkortzeko bideak aurkitu […]

Ahots sintesiaren bitartez testu idatz batetik dagokion mezu akustikoa lortu daiteke. Teknologia honen garapena nahiko berria izan arren, aplikazio ugari ditu jadanik. Aplikazio hauen artean burura etortzen zaigun ohikoena aparatu elektronikoekin zerikusia duena da. Esaterako, mugikorra erabiltzean teklatura jo beharrean […]

Egun, 65 urtetik gorako pertsonak Euskadiko biztanleen %22 dira eta aurreikuspenen arabera, 2030erako %30 izango dira. Testuinguru honetan, zahartze osasungarri eta bizigarria sustatzeak berebiziko garrantzia hartzen du. Zahartze-prozesuan agertzen den narriadura fisiko zein kognitiboa gorputzeko aldaketa molekularren isla da. Beraz […]

Nahiz eta Marte izan, Lurraren ondoren, Eguzki-sisteman gehien esploratu den planeta, asko dira planeta gorriak eragiten dizkigun galderak: nolako izan zen iraganean? Existitu ote zen bizitza Marten? Ba al dago urik? Galdera guzti horiei erantzuna bilatzeko asmoz hamaika proiektu jarri […]

Sormena bizitzako arlo ezberdinetan azaltzen da, margolariak koadro berri bat egiterakoan, sukaldariak plater berri bat asmatzerakoan edo musikariak pieza berri bat konposatzen duenean, besteak beste. Baina, zer da zehazki sormena eta zer gertatzen da burmuinean sormen-prozesu bat hasten denean? Neurozientzien […]

Kretazeo eta paleozeno garaien arteko mugan dinosauroen desagerpena eman zen. Iraungitze horrek beste animalia mota batzuen bilakaera eta zabalkundea ekarri zuen Eozeno garaian, batez ere ugaztunenak. Baina, nola jakin genezake zer gertatu zen Lurrean duela 66 milioi urte? Besteak beste […]

Meteorologia pil-pilean dagoen intereseko gaia bihurtu da. Egunero, eguraldiaren iragarpenak kontuan hartzen ditugu egin beharrekoak antolatzeko. Izan ere, albistegietan, mugikorrean edota kaleetan kokatutako informazio pantailak eskura ditugu momentu oro informazioa jasotzeko. Iragarpen hauen atzean meteorologoak daude. Egunero, Eusko Jaurlaritzaren sare […]

Aspalditik izan du gizakiak lurzoruaren azpitik eta atmosferatik harago dagoena esploratzeko premia. Beharbada, jakin-min horrek bultzatzen ditu espeleologoak kareharrizko eremuetan sortzen diren karst izeneko sistema naturalak ikertzera. Euskal Herrian mota horretako eremu asko ditugu, besteak beste, Nafarroa Garaiko ipar-ekialdean kokatuta […]

Osasunerako Mundu Erakundearen datuen arabera, minbiziaren 14,1 milioi kasu berri diagnostikatzen dira urtero. Izan ere, herrialde garatuetako gaixotasun hedatuenetariko bat da. Minbiziaren aurpegi latzenetako bat, zalantzarik gabe, metastasia da, tumore primarioa gorputzeko beste atal batera zabaltzen denean sortzen den prozesua […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientziaren Ertzetik: Artearen elementu kimikoak

Edozein artelanen sorreran ezinbesteko elementuak daude. Arte plastikoari buruz ari bagara, materia behar da. Baina historian zehar horiek ere aldatuz joan dira eta hainbat izan dira artelanak sortzeko erabilitako materialak. Izan ere, artistak erabiltzen dituen materialen ezaugarriak ezagutu behar ditu. Olio pinturaren konposatua, pigmentuak nola degradatzen diren edota tenpera bat…

2024ko urriaren 4a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8, Durango

Bidebarrieta Zientifikoa: Garuneko aldaketak haurdunaldian eta amatasunean

Haurdunaldiak emakumearen gorputzeko ia organo guztiak aldatzen dituela gauza jakina da, baina aldaketa horiek garunari ere eragiten diete. Hau da, haurdunaldiarekin eta amatasunarekin lotutako aldaketa fisiologiko eta neuronalak gertatzen dira. Gai horren inguruan arituko da Susana Carmona, psikologo klinikoa eta Neurozientzietan doktorea “Garuneko aldaketak haurdunaldian eta amatasunean” hitzaldian, Euskal Herriko…

2024ko urriaren 16a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo