Zahartzaroaz hitz egitean, sarri ehundik gora urte betetzen dituzten gizon-emakumeen bizitzak datozkigu gogora eta haien bizimoduaren xehetasunak jakitea gustatzen zaigu; nolabait, bizitza eternoaren giltza izango dutelakoan. Honetan errekorra Jeanne Louise Calmet anderearena omen da. Calmet anderea Frantziako Arles hirian jaio […]
Fisika Ikertzaile informatiko talde batek, algoritmo kuantiko berri bat garatzen ari zela, ustekabean frogatu zuen korapilatze kuantikoa guztiz desagertzen dela tenperatura jakin batetik gora. Aurkikuntza honek korapilatze kuantikoaren “bat-bateko heriotza” izeneko fenomenoaren lehen froga matematiko sendoa eskaintzen du. Emaitza hau […]
Minbizia heriotza kausa nagusietako bat munduan: zenbatetsi da 10 milioi pertsona inguru hiltzen direla gaixotasun horren ondorioz urtero. Baina “gaixotasun” izendatu ordez, beharbada gaixotasunen multzo izendatu beharko genuke. Ikus dezagun zergatik. Gure gorputza 200 motatako 35 bilioi zelula inguruk osatzen […]
Gure hortzetako zelulak hartuz, gure entzefaloa tratatzeko erabil daitezkeen beste zelula batzuk gara daitezke. How to (potentially) repair our brain using our wisdom teeth, Beatriz Pardo-Rodríguez, Gaskon Ibarretxe eta José R. Pineda. Hiltzen garenean, argia emititzeari uzten diogu. Lasai, kimika […]
Arkeologia Shöningeneko lantzak, osorik dauden ehiza-tresna zaharrenetakoak, berriki 200.000 urte dituztela ondorioztatu dute, aminoazidoen errazemizazioan oinarritutako analisi-metodo bati esker. Egurrean zizelkatuta, Erdi Paleolitikokoa, lehenengo neandertalen aroko, Alemaniako aztarnategi batean aurkitu ziren. Aztarnategiak ehizaren ebidentzia argiak eskaintzen ditu, bereziki zaldiena, eta […]
Aspirina moduan ezagutzen dugun botikaren printzipio aktiboa azido azetilsalizilikoa da; berau Charles Frederic Gerhardt kimikariak lortu zuen ekoiztea lehen aldiz 1853. urtean, baina ez zion garrantzirik eman eta albo batera utzi zuen. Ez zen aspirinaren eraginkortasuna frogatu 1899. urtean Bayer […]
Mikrobiologia Askoz birus gehiago daude munduan pertsona baino eta harago begiratzen badugu, kosmosean ustez dauden izar guztiak baino askoz birus gehiago daude ere. Birusak asko dira, bai, eta orokorrean “izen txarra” dute, gaitz edo kaltearekin lotzen baititugu, baina guztiak ez […]
Minbiziaren aurkako tratamendu berriak garatzea mundu mailako erronka bihurtu den honetan, etengabe jasotzen ditugu gaixotasun honen inguruan argitaratzen diren lanak. Azkenaldian, minbizi-zelula edo tumore-zelula ez ezik, asko garatu da bere inguruko zelulak eta egiturak ikertzen dituen jakintza arlo osoa; alegia […]
Fisika Erreferentzia esparru kuantikoek kokapen ugari izan ditzakete aldi berean, fisika klasikoaren ikuspegia desafiatuz. Ohiko fisika kuantikoak erreferentzia esparruak baztertzen zituen, baina ikertzaileek erakutsi dute hauek gainezarpena, korrelazioa eta gertaeren ordena bera baldintzatzen dituztela. Halaber, grabitate kuantikoaren ikerketan lagundu dezakete […]
Leku txikietan geratzen denean, ura hoztean izotz-kristalak sortu beharrean, solido amorfoa sor dezake, beira esaten zaiona. Fenomenoa sakon ezagutzeak eremu desberdinenetan ditu aplikazioak. DIPCko jendeak Confined water vitrification-en. Noizbait Marten biziaren antzeko zerbait aurkitzen bada, bakterio baten antzeko zerbaiten antza […]