Urte osoko ardura (2025) liburuaren istorioa urtarrilaren lehenean hasten da, Edur eta Eder sagutxoek Zurtxo izeneko arbola hiztunarekin topo egiten dutenean. Hasierako harridura atzean utzita, urte osoan zehar bisitan joateko konpromisoa hartzen dute. Eta hor hasten da abentura: urtaroak aurrera […]
Nazio Batuen arabera, gaur egun pertsonen % 55 hirietan bizi dira, eta, dauden joerak aintzat hartuta, 2050. urterako kopuru hori % 13 haziko da. Hortaz, horietan biztanle andana eta jarduera ekonomiko handia pilatzen direla aintzat izanda, agerikoa da klima aldaketak […]
Ingurumena Ana Galarraga kazetariak Nature Ecology & Evolution aldizkarian argitaratu den artikulu bati erreparatu dio eta ingurumeneko DNAri esker, ia edozer gauza bila daitekeela planetan kontatu digu. Izan ere, Ameriketako Estatu Batuetako Florida Unibertsitateko zientzialariek frogatu dute aireak izaki bizidun […]
Gizakioi mesede handia egingo liguke basatzeak. Baina.. zer esan nahi du horrek? Zergatik izan daiteke ona guretzat? Cristian Moyanoren Basatzea: basabizitzara itzultzea (2025) liburuak galdera hauei erantzuna ematen die, erakutsiz basatzeak inguruan duzun bizitzaren aurrean begiak irekitzea eta zu zer […]
Fisika Ikertzaile informatiko talde batek, algoritmo kuantiko berri bat garatzen ari zela, ustekabean frogatu zuen korapilatze kuantikoa guztiz desagertzen dela tenperatura jakin batetik gora. Aurkikuntza honek korapilatze kuantikoaren “bat-bateko heriotza” izeneko fenomenoaren lehen froga matematiko sendoa eskaintzen du. Emaitza hau […]
Adi eta kontuz, gaur Kiñu pozoi eta toxina artean ibiliko da eta hauen ezaugarriak, ezberdintasunak eta adibide harrigarrienak azalduko dizkigu. Munduan zehar, natura pozoiz beteta dago, eta pozoia ez da bakarrik historian zehar hilketa gehien protagonista izan: animalia eta landare […]
Kimika Euskal Herriko Unibertsitateko FARMARTEM ikerketa-taldeak aurkitu du nola hobetu daitekeen Vespa velutina liztor asiarraren aurkako jaki proteikoen iraupena eta eraginkortasuna. Jaki hauek, biozida dutenak, ez dira narriatzen hotzean eta CO₂-arekin gordetzen badira. Horrela, liztorrek jakiak onartzen jarraitzen dute, eta […]
Ba zenekien Euskal Herriko haritz espezie batek orri iletsuak dituela? Edo hegazti bati kaskabeltz handia esaten diogula hogei gramo ozta-ozta pisatu arren? Ba zenekien garo edo iratze mota batek bi metro eta erdiko hostoak dituela? Eta gure mendietan intsektuak ehizatzen […]
Osasuna UPV/EHUko ikerketa batek frogatu du planifikatu gabeko haurdunaldiek ama baten osasun orokorrean eragin negatibo handiagoa dutela, batez ere 30 urtetik beherakoetan. Depresio-arriskua erditu aurretik handiagoa dela planifikatu gabeko haurdunaldiak izan dituzten emakumeen artean ere ikusi da emaitzetan, baina ez […]
Mikrobiologia Askoz birus gehiago daude munduan pertsona baino eta harago begiratzen badugu, kosmosean ustez dauden izar guztiak baino askoz birus gehiago daude ere. Birusak asko dira, bai, eta orokorrean “izen txarra” dute, gaitz edo kaltearekin lotzen baititugu, baina guztiak ez […]