Uxue Razkin
Astronomia
2019 urtea ondo hasteko, badugu astronomia arloko albiste garrantzitsu bat: NASAren New horizons zundak Ultima Thuleri egindako lehenengo argazkia bidali duela irakur daiteke Elhuyar aldizkarian. Horri esker, haren tamaina eta formaren informazioa jaso dugu: 35 km luze eta 15 km zabal da. Horretaz gain, bidali diren beste argazkiei esker ikusi dute objektu bakar bat dela. […]
Juanma Gallego Ibai handien egoeraren azterketa zabala egin du Jim Best geologoak, haren esperientzia propioan eta beste zientzialariek bildutako datuetan oinarrituta. Espero zitekeen moduan, egin duen diagnosia kezka eragiteko modukoa da.
2.700 miloi lagun inguru bizi dira ibai handien arroetan. Datu hori kontuan izanda, erraza da irudikatzea ibai horiekiko gizateriak duen dependentzia; halere, gutxitan erreparatzen diogu horien egoerari. Hortaz, ezinbestekoa […]
Josu Lopez-Gazpio Duela gutxi hedabide honetan bertan mikroplastikoei buruz aritu nintzen, eta bertan mikroplastikoak zer diren azaldu nuen, eta azken urteotan haiekiko dagoen kezka handitu egin dela azpimarratu nuen. Orain arte ezaguna zen, besteak beste, arropa garbigailuetan garbitzearen ondorioz sortzen zirela hainbat mikroplastiko. Mikroplastiko horiek itsasoan bukatzen dute eta, hortik, ur-ekosistemetan bizi diren animalietara igarotzen dira.
Horretaz gainera, argitaratutako […]
Ziortza Guezuraga Gizateria bigarrenez ohartarazi zuten iaz 15.000 zientzialarik. Mezua argia izan zen: berdin jarraituz gero Lurrari egindako kaltea atzeraezina izango da. Urte bete beranduago ba al dakigu zertan egin duen okerrera gure planetak?
184 herrialdeko 15.000 zientzialarik baino gehiagok izenpetu zuten BioScience aldizkarian argitaratutako “World Scientists’ Warning to Humanity: A Second Notice” dokumentua. AZTI-Tecnalian Itsas- eta Kostako-ingurunea […]
Uxue Razkin Biologia
Igel ar hiritarrak basatiak baino erakargarriagoak dira emeentzat, korroka konplexuagoak dituztelako. Ikertzaileek Panamako Kanalaren inguruko igel basatien eta hiritarren korrokak grabatu zituzten. Ikusi zuten hiritarrenak konplexuagoak zirela eta maizago egiten zutela. Grabatutako korrokak emeei jarri zizkieten, eta ikusi zuten haiei erakargarriago zaizkiela hiritarren korrokak.
Fotosintesiaren agerpena mila milioi urte atzeratzea proposatu du zientzialari talde batek: duela […]
Josu Lopez-Gazpio Plastikoa ia edonon erabiltzen da. Material moldaerraza da eta erosten dugun ia edozein produktuk plastikoa du. Plastikoaren zati handi batek ozeanoan amaitzen du bere bizitza, 1970eko hamarkadan jakin genuen bezala. Zabor uharte erraldoiak aurkitu ziren ozeanoetako hainbat lekutan, ehunka kilometroko diametroko zabortegi inprobisatuetan.
Arropa ere plastikoz osatuta egoten da eta, hortik, azken urteotan atentzioa eman duen beste kutsadura […]
Juanma Gallego Hegoaldeko Europako itsasoetan pilatzen diren mikrozuntzen lehen inbentarioa egin dute zientzialariek, eta material horiek itsas hondoetan barra-barra biltzen direla egiaztatu ahal izan dute. Kantauri itsasoan dago halako material gehiena.
Zientzialariek Plos One aldizkarian argitaratutako artikulu batean jarraitu dute Hegoaldeko Europako itsasoetan pilatutako mikrozuntzen hedapena. Zuntz hauen jatorria batez ere etxeko garbigailuetan eta ehungintzari lotutako prozesu industrialetan dagoela […]
Juan Ignacio Pérez Iglesias Uste dute 550 Gt C dela Lurreko biomasa, hau da, 555.000 milioi tona karbono. Horietatik %80a (450 Gt), landareetan daude, eta horien artean enbriofitak dira nagusi. Bakterioak %15 dira (70 Gt). Gainerako guztia honela bananduta dago: %10etik gertu, onddoak (12Gt), arkheak (%12, 7Gt), protistoak (4 Gt), animaliak (2 GT), eta birusak (0.2 Gt). Hala ere, […]
Uxue Razkin
Osasuna
Espainiako Gobernuak plan bat aurkeztu du “pseudoterapiek” ekar ditzaketen arriskuak saihesteko. Ebidentzia zientifikorik ez daukaten produktu ororen kontrako neurriak hartuko dituzte, hori izango da planaren abiapuntua. Unibertsitateetatik eta osasun zentroetatik erretiratzea da helburuetako bat. Publizitatean ere informazio desegokiei erreparatzea da planaren beste asmoetako bat.
Ildo horri jarraiki, homeopatiaren etorkizuna kolokan dago. Erregistratuta dauden 2.008 […]
Uxue Razkin
Osasuna
Europako Batzordearen eskaeraren aurrean, ordua egoki hautatzearen garrantziaz ohartarazi dute adituek, egunsentiko argiak organismoan duen pisua dela eta. Ildo horri jarraiki Trinitat Cambras Riuk, Farmazian doktore eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Fisiologia irakasleak dio ordutegiaren hautaketak garrantzia duela batez ere neguko hilabeteetan. Erritmo zirkadianoa egunero ondo doitzearen garrantzia nabarmendu: “Goizean behar beste argi ez jasotzeak egun amaieran […]