ekologia Archives - Zientzia Kaiera

Ekologia Rosalie Barrow Edge (1877-1962) ornitologo amateurra eta ingurumenaren defendatzaile aitzindaria izan zen, eta bere ikuspegiak kontserbazioari heltzeko modua eta haren inguruan pentsatzen zena goitik behera aldatu zuen. Edgek bat egin zuen ornitologo eta behatzaile afizionatuen talde batekin, eta naturaren […]

Lehen kolonoak txundituta geratu ziren migrazio garaietan zerua estaltzen zuten milaka alek osatutako uso saldo handiekin. Batzuek hamalau ordu baino gehiago behar izaten zituzten eremu bat zeharkatzeko. Nork pentsatuko zuen Martha, espeziearen azken emea, 1914an hilko zela gatibutasunean? Azken kasu […]

Hondartzak jende ugari ibiltzen den aisialdirako guneak direnez, lehentasunezkoa da itsaslabarren azpiko hareatzetan dagoen jendea babestea, harriak erori ohi baitira bertara. Harriei eusteko, dikeak, sareak eta hesiak eraiki izan dira tradizionalki, baina haiek eraikitzea eta mantentzea garestia da, eta, gainera […]

Orangutanak eta ni (2021) Karmele Llano albaitariaren istorioa da. Bertan, Borneoko oihanetan bizi diren orangutanak zaintzen egiten duen lana azaltzen da. Berak kontatuta, Karmelek bere haurtzaroa kontatzen digu Bilbon, albaitaritzako ikasle-garaia eta baita Euskal Herriko neska gazte bat planetako leku […]

Komunikazioa Emakumeen Nazioarteko Egunaren harira, EHUko Kultura Zientifikoaren Katedratik, generoa eta zientziaren komunikazioaren inguruko hausnarketa egin da, eta dekalogo bat aurkeztu dute: Zientzia genero-ikuspegiarekin komunikatzeko dekalogoa, non laburbiltzen baitira egunean zehar hitzaldietan emandako gomendio eta ondorio nagusiak. Dekalogoan gomendatzen dute […]

Mendebaldeko ezti-erlea ( Apis mellifera ) arriskuan dago gizakien menpe dauden eremuetan bizi dituzten estres-faktore askoren ondorioz; besteak beste, nutrizio txarra, pestizidak eta patogenoak. “Badira zenbait urte agerian geratzen ari dela erleen heriotza-tasa asko handitu dela; horregatik, duela 6 urte […]

Badira hainbat espezie gizakiontzat balio sinboliko handia dutenak, eta azken hamarkadetan natura zaintzeko beharraren ikur bilakatu direnak. Ile urdina orrazten dutenek gogoan izango dituzte izotz zuriaren gainean marraztutako itsas txakur kume horien irudi gogorrak, larrua eskuratzeko kolpeka hiltzen zituztenak. Zer […]

Modu batera edo bestera, gutako asko lotuago sentitzen gara gizakiak sortutako gailu edo espazioei, gertu ditugun gune edo esperientzia naturalei baino. Oro har, aire zabaleko ekintza gutxi gauzatzen ditugu egunean zehar; naturan are gutxiago, eta leku itxiak, hiriak eta gailu […]

SOSTEPASTO proiektuak (Mendiko artzaintza: elikagai tradizionalen kalitatea eta trazabilitatea, biodibertsitatea, sistema aldaketa globalera egokitzea eta landa-garapena) erakutsi du mendiko artzaintza-sistemek onura sozioekologiko ugari ekar diezazkioketela gizarteari. Hauek dira diziplinarteko lan horretako parte-hartzaileak: Luis Javier Rodríguez Barrón, Lactiker ikerketa-taldeko kidea, Arantza […]

Astronomia NASAk baieztatu duenez, DART espazio-ontziak lortu du Dimorphos asteroidearen orbita aldatzea. Zundak emandako kolpearen eraginez, 32 minutu laburtu da asteroidearen orbita Didymos asteroide handiagoaren inguruan. Asteroide hau Lurretik 11 milioi kilometrora dago. NASAko zientzialariek espero zuten gutxienez 73 segundoan […]