Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

Ikasleen begietatik

Kategorien artxiboa 16 artikulu

Eztabaida kosmikoa

Kolaborazioak

astronomia filosofia fisika zientzia

Duela zazpi urte, 2017ko otsailean, artikulu bat argitaratu zuten Anna Ijjas, Paul J. Steinhardt eta Abraham Loeb (aurrerantzean, ISL) kosmologoek Scientific American aldizkarian. Hasiera batean argitara “Pop goes the Universe” (Pop, badoa Unibertsoa) izenburupean eman bazuten ere, izena aldatzea erabaki […]

Ez da erraza berdea izatea

Kolaborazioak

biologia ingurumena

Aurrekoa frogatzeko proba azkar bat. Bota segundo bakarreko begirada azpiko irudiari. Zer ikusi duzu irudian? Ziur aski, irakurleen gehiengoak ez du arazorik izango irudiaren erdialdean kokatuta dagoen oreina gogoratzeko. Hala ere, irakurle gehienek nekez berreskuratuko dute basoko zuhaitzen gaineko edota […]

Nekazaritza eta bioaniztasuna bateragarri? Saguzarrak hizpide

Kolaborazioak

animaliak ekologia nekazaritza

Saguzarrak ugaztun hegalari bakarrak dira, eta bigarren talderik dibertsoena karraskarien ondoren. Munduan 1.400 saguzar-espezie daude. Euskal Herrian 27 saguzar-espezie ezberdin ditugu, eta erdiak daude mehatxatuta. Mehatxu horien jatorria gizakiak eragindako habitat-asaldura da (askotariko eragozpenak, kutsadura, habitat-galera, basoen ustiaketa…). Saguzarrek zerbitzu-ekosistemikoak […]

Txakurraren jatorriaz mintzo den fosil zaharrena

Kolaborazioak

genetika paleontologia

Txakurra otsotik datorren animalia da, gizakiok etxekotu genuen lehena, ardiak, behiak eta gaur egun ezagutzen ditugun bestelako espezie etxekotuen aurrekoa; hots, Neolito aurrekoa, mundu osoan zehar egindako ikerketa zientifikoen emaitzek argi utzi baitute txakurraren jatorria Goi Paleolitoan dagoela. Inork ez […]

Zelulak berprogramatzen

Kolaborazioak

biologia

Gizakiok izaki zelulanitzak gara. Hau da, zelula ugariz osatutako organismoa gara, gutxi gorabehera 30 bilioi zelulaz osatuak. Hala ere, ezin dugu ahaztu zelula hauek guztiak hasierako zelula bakar baten ondorengo urrunak direla. Lehen zelula hura zigotoa da, espermatozoideak obulua ernaltzean […]
zelula amen sailkapena

Ziape-gasa, 200 urteko bidea egin duen gas ezezaguna

Kolaborazioak

kimika

Irantzu Etxaniz Arma kimikoek substantzia kimikoen propietate toxikoak erabiltzen dituzte hil, zauritu edo ezgaitzeko. Substantzia toxikoak Antzinarotik erabili dira gerrateetan etsaiaren aurka. Historialarien esanetan [1] arma kimikoak erabilita egin zen lehen erasoa Lehen Mundu Gerran izan zen, alemaniarrek kloro gasa […]

Karea: etxetresnen erraiak jaten dituen piztia

Kolaborazioak

kimika

Ainhoa Lekuona eta Sara Pavo Esan ohi da Euskal Herriko ura kalitate onekoa dela inguruko herrietakoekin alderatuta. Jakina da gainera hemengo ura biguna izatea dela horren gakoa. Hala ere, zer eragiten ote du egunerokoan iturriko ura biguna edo gogorra izateak? […]

Zergatik deitu zioten XX. mendeko arma kimiko bati ziape-gasa?

Kolaborazioak

kimika

Koldo Herrero Arma kimikoak hitz-segida entzuteak beldurra ematen digu. Adibidez, Siriako gerran bonbak botatzen dituztenean, normala iruditzen zaigu gerran daudelako; baina arma kimikoak erabiltzen dituztenean, eskuak burura eramaten ditugu denok. Nor ausartuko da horrelako basakeria egitera? Azken urteetan telebistan ikusi […]

Lidokaina superheroi-lanetan

Kolaborazioak

kimika

Idoia Mutiloa eta Maria Zubiria Negua gerturatzen den heinean, gero eta gizaki gehiago ikusten dira ondoezik edota gaixorik. Urtero, gizakiarentzat ezagunak diren munstroak ageri dira, hala nola katarroa eta eztarriko mina. Arazorik handiena munstro horiei aurre egitea da, eta, horregatik […]

Talidomida 60 urte beranduago

Kolaborazioak

kimika osasuna

Sandra Galán eta Idoia Jimenez Kutsadura kimikoak hainbat esparruri egiten dio erreferentzia: substantzia kimikoek sortzen duten arriskuari, aizunketa-prozesuari edota arma kimikoen erabilerari [1]. Hain zuzen ere, talidomida kutsatzaile kimiko bat da eta, kutsatzailea izanik, ingurune baten egoera naturalaren eraldaketa kaltegarria […]