Eboluzioa ACHUCARRO eta EHUko ikertzaileek egindako bi ikerketek frogatu dute hegaztiek, narrastiek eta ugaztunek modu independentean garatu dituztela garuneko zirkuitu konplexuak, arbaso komun bat izan arren. Science aldizkarian argitaratutako lanek erakutsi dute garunaren funtzioak antzekoak izan arren, enbrioi-garaiko zelula-motak eta […]
100 kontu ondo ezagutzeko Lur planeta (2021) liburuak, izenburuak esaten duen bezala, 100 kontu biltzen ditu gure planetari buruz jakiteko. Gure egunerokotasunean oharkabean pasatzen diren gauza asko argitara ematen ditu. Horien artean: kamioi bat betetzeko adina plastiko botatzen dugula minutuero […]
Azken hilabeteetan argitaratutako zenbait ikerketak lur-mantuaren azpian hidrogeno geologiko kantitate izugarriak metatuta egon daitezkeela diote 1 . Geologoen estimazioen arabera, hainbat bilioi tona egongo lirateke lur azpian biltegiratuta, baina erreserben bilaketa globalak ez du emaitza arrakastatsurik eman. Orain, Alemaniako ikertalde […]
Klima-aldaketa Alcaláko Unibertsitateak eta Euskal Herriko Unibertsitateak egindako azterlan batek erakutsi du klima-aldaketak zuhaitzen hazkundea sinkronizatzen duela, banakoen arteko diferentziak murriztuz. Zuhaitz tamaina homogeneoa duten basoak klima-aldaketarekiko zaurgarriagoak dira. Pago motzen basoek, aldiz, erresilientzia handiagoa erakusten dute, egitura anitza dutelako […]
Naturako edozein gertakizun azaltzeko beti geologiara jo behar dugu, eta gure planetako elementu kimikoen banaketa ez da salbuespen bat. Bidaia unibertsoaren jatorrira Elementu kimikoak nola sortu ziren ezagutzeko, denboran atzera egin beharko dugu unibertsoaren jatorrira. Hasierako une horietan elementu sinple […]
Fisika Ikertzaile informatiko talde batek, algoritmo kuantiko berri bat garatzen ari zela, ustekabean frogatu zuen korapilatze kuantikoa guztiz desagertzen dela tenperatura jakin batetik gora. Aurkikuntza honek korapilatze kuantikoaren “bat-bateko heriotza” izeneko fenomenoaren lehen froga matematiko sendoa eskaintzen du. Emaitza hau […]
Zenbait sektorek noizean behin kritika gogaikarria egiten diote zientziaren jardunari, horretarako ia-ia gehienetan azken hamarkadetan zientziaren eta teknologiaren garapenari esker eskura dituzten baliabide teknologikoak erabiliz. Baina —oso muturreko kasuetan ez ezik—, ageriko arrazoiengatik, hondamendien aurreikuspenarekin zerikusirik duten ikerketek goreneko babesa […]
Mikrobiologia Askoz birus gehiago daude munduan pertsona baino eta harago begiratzen badugu, kosmosean ustez dauden izar guztiak baino askoz birus gehiago daude ere. Birusak asko dira, bai, eta orokorrean “izen txarra” dute, gaitz edo kaltearekin lotzen baititugu, baina guztiak ez […]
Urtero, ‘Top-down’ eta ‘Botton-up’ ikuspegien arabera, 287 eta 371 teragramo metano igortzen dituzte atmosferara iturri natural lurtar eta akuatikoek1. Plaka tektonikoen ertzetan eta eremu bolkanikoetan aurkitzen diren emisio-fokuek garrantzi handia dute karbonoaren zikloa ikertzeko orduan; izan ere, inguru horietako metano […]
Bidaia oso merkea litzateke, eta oso azkarra. Lur planetaren diametroak 12.742 km ditu, eta diametro hori osorik zeharkatzen duen tunel bat egingo bagenu, Lurraren nukleotik pasa beharko ginateke. Erronka teknologiko itzela litzateke, milaka gradu egiten baititu bertan. Behin tunela eraikita […]