Atalaren araberako artxiboa: Dibulgazioa

Leire Sangroniz, Jordana K. Palacios, Mercedes Fernández, Alejandro J. Müller, Antxon Santamaria Gaur egun material mota desberdinak erabiltzen dira hainbat produktu berri lortzeko, esaterako metalak, polimeroak edota beira. Ohiko material horiek ordezkatzeko material hobeak eta ekonomikoagoak garatu behar dira. Polimeroen kasuan hori lortzeko modu desberdinak daude, aukeretako bat polimeroen nahaste fisikoa delarik.
Teknika honen bitartez material berriak modu ekonomikoan eta […]

Roberto Carlos futbol jokalariak 1997ko Frantzia-Brasil partidan sartutako gol ikusgarria aitzaki hartuta golaren lege fisikoak azaltzen ditu Aitor Bergara fisikariak Zientziatekako hitzaldian.

Porteriatik 35 metrora egin zuen jaurtiketa jokalariak eta 110 km/h-ko abiadura hartu zuen baloiak. Ikus daitekeen bezala, baloiak ez du ibilbide zuzena egiten, kurba egiten du defentsa guztiak saihestu eta porteriara sartzeko. Baloiak egiten duen ibilbide bitxiaren atzean […]

Edurne Avellanal-Zaballa, Ixone Esnal, Jorge Bañuelos Fluoreszenteak diren koloratzaile organikoen erabilpena bai biozientzietan zein fotonikan nabarmenki areagotu da azken urteotan. Kromoforo hauen arrakasta sintesi organikoan zein bereizmen handiko teknika espektroskopikoetan eta mikroskopikoetan izandako aurrerapausoei esker sustatu da.
Alde batetik, gaur egun bide sintetiko ugari daude eskuragarri molekula organikoen oinarrizko egitura sakonki eta selektiboki eraldatzeko. Beraz, posible da molekula-egitura nahi […]

Ziortza Guezuraga Erleak salbatzeko dei andana egin izan dira. Kanpainak abiatu dira, gaiaren inguruko TED Talkak ere egin dira eta zereal marka batek ere kanpaina erraldoia abiatu du erleak salbatzeko.
Polena garraiatzen landareen ugalketa ahalbidetzen dituzten animaliak dira polinizatzaileak. Zonalde epeletan landareen %78k eta zonalde tropikaletan landareen %94k behar dute animalien polinizazioa. Giza elikadurarako erabiltzen diren laboreen %75ean baino […]

Iñaki Milton-Laskibar, Alfredo Fernández-Quintela, María Puy Portillo Konposatu fenolikoak (edo polifenolak), egitura kimiko ezberdinak dituzten sustantziez osatutako multzo zabal bat dira. Egitura ezberdin hauek, konposatu hauei, gure osasunerako onuragarriak izan daitezkeen efektu ezberdinak sortzea ahalbidetzen die. Polifenolak berez egoten dira landareetan (hauen babes-sistemaren parte dira), eta ondorioz landare jatorriko elikagaietan (barazki, ortuari, fruta, fruitu lehor, ardo…) topa daitezke nagusiki. Hala […]

Ziortza Guezuraga Biologiaren eta literaturaren arteko harremana aurkeztu du Juan Ignacio Pérez Iglesiasek ‘Animalien letrak’ hitzaldian. Txibia erraldoiak, zeroiak, lera txakurrak, kolibiriak eta erreginatxo marradunak izan ditu hizpide, Herman Melville, Julio Verne, Jack London eta H. D. Thoreau autoreen eskutik.
Literaturan baldin bada animalia ikonikorik, balea da; zehazki, Moby Dick. Zeroia zen Moby Dick, bale horzdun handiena. Euskal kostaldean garrantzia […]

Kanibalismo egintza izan zen gure galaxiaren sorrera. Tomás Ruiz-Larak aurkikuntzan hartu duen ikertzaileetako bat da: The origin of our Galaxy.
Bada kafea egiten duenik. Eta badira kafe-kafea eginten dutenak. Eredu berria dakarte BCAMetik dastatu baino lehen zer zapore duen aurreikusten duena, kafea egiteko moduagatik. Horra matematiken erabilgarritasuna A model for the perfect espresso coffee
–—–
Mapping Ignorance bloga […]

Gotzone Hervás, Fátima Ruiz-Litago, Amaia Caballero, Jon Irazusta, Idoia Zarrazquin Osteoporosia osasun-publikoan nabarmenezko garrantzia duen gaixotasuna da. Gero eta gehiago dira gaixotasun hau pairatzen duten pertsonak, baina orain arte egindako esku-hartzeak ez dira guztiz eraginkorrak izan. Hainbat dira hezur-dentsitatean eragina duten faktoreak; esaterako, faktore genetikoek, adinak, generoak eta arrazak eskeletoaren zurruntasun eta indarra modu aldaezinean mugatzen dute. Baina badira ere […]

Juanma Gallego Lehen aldiz detektatu zirenetik, FRB edo irrati eztanda azkarrek izugarrizko erronka suposatu dute zientzialarientzat, haien jatorria zehazteko modurik izan ez dutelako. Pixkanaka, baina, misterioa argitzen doa, galdera berriak pilatzen diren arren.
Espaziotik datozen seinaleen artean, badira bereziki astrofisikarien arreta erakartzen dutenak, haien jatorria zein den erabateko misterioa delako oraindik. FRB seinaleak dira, ingelesezko fast radio burst izendapenean […]

Irantzu Etxaniz Arma kimikoek substantzia kimikoen propietate toxikoak erabiltzen dituzte hil, zauritu edo ezgaitzeko. Substantzia toxikoak Antzinarotik erabili dira gerrateetan etsaiaren aurka. Historialarien esanetan [1] arma kimikoak erabilita egin zen lehen erasoa Lehen Mundu Gerran izan zen, alemaniarrek kloro gasa erabili zutenean frantses eta kanadarren aurka Ypresen (Belgika, 1915). Ordutik, sarritan erabili dira gerra modernoan. Armamentu kimikoen desberdintasun nagusia […]