Atalaren araberako artxiboa: Dibulgazioa

Juanma Gallego Inurrien portaera aztertuta, zientzialariek aurkitu dute intsektu hauek estrategia berezia garatu dutela onddo batek eragindako gaixotasun bati aurre egiteko: haien arteko kontaktua gutxitu egiten dute.
Liluragarria da naturarekin mirestea, baina are liluragarriagoa da ikustea nola antolatzen diren prozesu ugari, eta horien guztien atzean eboluzioaren “esku ikusezina” besterik ez dagoela egiaztatzea. Halakoa da ere intsektu sozialen unibertso txikia. Milaka […]

Josu Lopez-Gazpio Kultura txinatarrean belarri handiak bizitza luze baten adierazle omen dira. Era berean, txinatarrek uste dute pertsona baten aurpegiko ezaugarriek haren bizitzako hainbat alor gidatzen dituztela: izateera, dirua izango duen ala ez, eta abar. Esaterako, Txinako enperadore eta errege guztiek belarri handiak zituztela esaten da -gizarte-maila altuaren irudi-, eta Buda jainkoak belarri handiak ditu estatuetan edo edozein irudikapenetan. Ziur […]

Azterlan batean aplikatu dute teknika Goi Erdi Aroko landako gizarteen dieta ikertzeko.
Boadilla herrixkan bizi ziren biztanleen elikadura izan da ikertutakoa. Toledoko gaur egungo Illescas udalerriaren kanpoaldean kokatutako nekazari gune bat izan zen Boadilla, bisigodoen garaikoa (K.o. VI-VIII. mendeak).
Analisi biomolekularrari esker, biztanle talde baten dieta berregin daiteke eta, horrez gain, metodo tradizionalen bidez aztertuz gero, potentzial urria izango […]

Uxue Razkin
Astronomia
Asteko albistea izan da zientziaren munduan! Insight zunda onik iritsi da Marteren azalera. Martera iritsi den NASAren zortzigarren misioa da eta helburu batzuk ditu: planetaren barne-egitura eta fluxu termikoa aztertzea, eta uhin sismikoak neurtzea eta haien jatorria argitzea. Lortzen dituzten datuak baliagarriak izango dira planetaren sorrera eta bilakaera ulertzeko. 2020ra arte iraungo du baina baliteke […]

Esaera zahar batek diosku: “Juan Debalde aspaldi hil zen”. Izan ere, ezer ez da doakoa ezta energia berrizgarriak erabiltzea ere. Interesgarriena, dudarik gabe, gauza bakoitzaren kostua ezagutzea da, dena barne dutela. Jose Luis Ferreirak lantzen ditu aipatutakoak The costs of going green artikuluan.
Polimero batzuek korapiloak sortzen dituzte bere-berez. Polimeroak diseinatu daitezke korapilo zehatzak sortzeko edota beste batzuk ez […]

Itziar Gonzalez-Dios, María Jesús Aranzabe eta Arantza Díaz de Ilarraza Egunero milaka testu idazten dira, baina jende asko ez da gai testu horiek ulertzeko. Zergatik? Testuak atzerriko hizkuntza batean idatzita daudelako, hizkuntza ulertzeko arazoak (afasia, arazo kognitiboak…) dituztelako edo, besterik gabe, testu horiek konplexuegiak direlako.
Baina, nola jakin dezakegu zein den testu horien konplexutasun maila? Eta, konplexuegiak badira, gure mailara […]

César Tomé López Hipnos edo loa (Nix gauaren jainkosaren semea eta Tanatos heriotzaren pertsonifikazioaren bikia), mitologia grekoaren azpimunduaren leize-zulo batean bizi da. Bestalde, goizeko otoitz judu eta kristauek Jainkoa goretsi egiten dute, lo dagoenari arima itzultzeagatik behin esnatutakoan. Guztiaz ere, pentsaera naturalista primitiboaren arabera, loa egoera pasibo bat zen, entzefaloa gorputzaren gainerako ataletatik eta ingurutik bakartuta egotetik sortua.
Horrela, […]

Juanma Gallego Hegoaldeko Europako itsasoetan pilatzen diren mikrozuntzen lehen inbentarioa egin dute zientzialariek, eta material horiek itsas hondoetan barra-barra biltzen direla egiaztatu ahal izan dute. Kantauri itsasoan dago halako material gehiena.
Zientzialariek Plos One aldizkarian argitaratutako artikulu batean jarraitu dute Hegoaldeko Europako itsasoetan pilatutako mikrozuntzen hedapena. Zuntz hauen jatorria batez ere etxeko garbigailuetan eta ehungintzari lotutako prozesu industrialetan dagoela […]

Gorka Larrinaga, Iker Badiola eta José Ignacio López Minbizia mikroingurune ezberdin eta aldagarrietan batzen diren milioika zelulez eraturiko komunitatea da. Auzo handi honetan auzokideen artean gertatzen diren etengabeko elkarrekintzek arau konplexuak eta nahiko ezezagunak betetzen dituzte. Elkarrekintza hauek orain ari dira pixkanaka ulertzen eta, espero litekeen bezala, eboluzioaren arau klasikoak betetzen dituztela diote ikertzaileek.
Charles Darwinek, medikua izatera zihoan britainiar […]

Pertsona batek iktusa (gaixotasun zerebrobaskularra) izango duen aurreikusteko biomarkatzaileak identifikatu dituzte.
Jada iktusa izan duten edo izateko arrisku handia duten pazienteak aztertuta, iktusa izateko probabilitate handiagoa adierazten duen gene-taldea identifikatu dute ikertzaileek. Arterietan pilatzen joaten diren kolesterol-plakak ezegonkorragoak, hauskorragoak, izatea eragiten dute gene horiek. Plaka hausten denean, zatiak garuneko odol-hodietara iristen dira eta buxatu egiten dituzte, gaixotasuna sorraraziz.
Gene […]