Gaur egungo bizidun guztiek arbaso bakarra dute (LUCA). Horrek ez du esan nahi LUCAren bestelako bizimodu garaikiderik ez zeudenik, baizik eta haien ondorengoek fruiturik eman ez zutela eta LUCAk haiekin ekosistema batean erlazionatu zela. LUCA, a prokaryote-like organism at war […]
Zenbait sektorek noizean behin kritika gogaikarria egiten diote zientziaren jardunari, horretarako ia-ia gehienetan azken hamarkadetan zientziaren eta teknologiaren garapenari esker eskura dituzten baliabide teknologikoak erabiliz. Baina —oso muturreko kasuetan ez ezik—, ageriko arrazoiengatik, hondamendien aurreikuspenarekin zerikusirik duten ikerketek goreneko babesa […]
Oxfordeko Unibertsitateko ikertzaileek Kenya iparraldeko elefanteen migrazioak ikertu dituzte 22 urtez. Argitaratu berri den ikerketak animalia erraldoi hauen hautaketen zergatiak argitu ditu. Elefanteek kostu-irabazi erabakiak hartzen dituztela frogatu du artikuluak, eta beren inguruaz kontziente direla erakutsi. Zientzialarien hitzetan, “animaliek migrazio-ibilbideak […]
Gure hortzetako zelulak hartuz, gure entzefaloa tratatzeko erabil daitezkeen beste zelula batzuk gara daitezke. How to (potentially) repair our brain using our wisdom teeth, Beatriz Pardo-Rodríguez, Gaskon Ibarretxe eta José R. Pineda. Hiltzen garenean, argia emititzeari uzten diogu. Lasai, kimika […]
Eta eskerrak egin zuela, bere ibilbidean alzheimerra aztertu zuelako, zehazki nola prebenitu eta tratatu. Patrick McGreer senarrekin egindako lana erabakigarria izan zen arlo horretan; horregatik, hain zuzen ere, ikerketa-talde garrantzitsuenetakotzat hartu zituzten eta beste ikertzaile batzuek milaka aipamen egin zizkieten […]
Hedabide honen bilatzailea erabiliz ikus dezakegu duela hamar urte baino gehiago aipatu zirela lehen aldiz Ig Nobel sariak. Antonio Martínez Ron-ena da lan hori eta bertan dio, baita ondo esan ere, Ig Nobel sariak itxuraz barregarriak diren ikerketen erakusleihoa direla […]
Gaur egun, enpresa, erakunde eta gobernuek etengabe erabiltzen dituzte datu-zentroak; alde batetik, zerbitzu digitalak eskaintzeko eta, bestetik, AA ereduak entrenatzeko. Datu-kantitate izugarriak kudeatzen dituzte, eta horrek energia-kontsumo handia dakar. 2024an, Europako datu-zentroek energia-kontsumo osoaren % 3 eragin zuten, eta joera […]
Vespa velutina nigrithorax espezie inbaditzailea, Asiako liztor izenez ezagutzen dena, 2010ean iritsi zen Euskal Herrira; orduz geroztik, kalteak eragiten ari da ingurumenean eta giza osasunean, bai eta galera ekonomiko handiak ere nekazaritzan eta erlezaintzan. Azken sektore hori da kalte gehien […]
Hamletek ere bere Schrödinger unea izan zuen. Hamlet revisited TILKUTen bineta bat. Hawkingen erradiazioak zulo beltz bat lurruntzea lortzen badu, edozer lurrundu dezake, unibertsoa bere osotasunean barne. Universe expected to decay much sooner than thought. Zelula jakin batzuek ahalbidetuko lituzkete […]
Esan ohi da urteak ez direla debalde pasatzen, eta errealitate ukaezina da hori munduan den ezein bizidunentzat. Bizitzak aurrera egiten du etengabean, atzerapausorik gabeko bidaia bakar eta errepikaezin batean. Eta bidaia horretan, noski, indarrekin batera, gaitasunek ere gora eta behera […]