Uxue Razkin
Osasuna
Asteon ezagutu ditugu Espainiako gobernuak abiatu zuen azterketa serologikoen lehen emaitzak. %5 inguruk eman du positibo testetan. Horrek esan nahi du oso urruti gaudela talde-immunitatetik (horretarako populazioaren %60-%70 egon behar da immunizatuta). Hego Euskal Herrian, %4,4k ditu antigorputzak. Emaitzen berri izateko, jo ezazue Elhuyar Aldizkariko artikulu honetara.
Birusaren jarraipen epidemiologikoa egiteko mekanismo eraginkorra izan daiteke hondakin-urak […]

Zerk ezberdintzen gaitu gizakiak primateengandik? Oraindik ez da topatu erantzun genetikoa. Baina aurrerapenak egiten ari dira. María Gibésen Human Accelerated Regions: What makes us human?
Zelan gogoratzen dugu gogoratzen duguna eta ahaztu ahazten duguna? The art of forgetting: microglia eats memories away in mice Rosa García-Verdugorena.
Grafenoa diamagnetikoa da, hau da, ezin da magnetiko bilakatu. Triangelu formako zatitxoa moztu ezean. […]

Juanma Gallego Berotegi efektuko gasen isuriei buruzko aurreikuspen ezkorrenean abiatuta, 2070. urterako, gizateriaren heren bat Saharako basamortuko zenbait eremutan dagoen tenperatura berdinaren menpe egon daitekeela ohartarazi dute.
Zalantzarik ez dago: gizakiaren arrakasta ikaragarria izan da. Hainbat irteeretan Afrikatik atera zenetik, gizakia gai izan da inguru guztietara egokitzeko: basamortutik latzenetan zein hotz ikaragarria egiten duen lekuetan, horietan guztietan loratu da gizadia. […]

Uxue Razkin 1915ean, kapitain izendatu berritan, Fritz Haber zientzialaria gerrara abiatu zen egun berean, Clara Immerwahr kimikariak bere buruari tiro egin zion, bularrean, bere senarraren pistola erabiliz. Goiz hartan, Haber, zirkinik egin gabe, frontera joan zen bere hamahiru urteko semea etxean bakarrik utziz. Hura izan zen, tiro-hotsa entzun ostean, bere ama laguntzera joan zen bakarra; Haberrek, aldiz, ez zuen […]

Josu Lopez-Gazpio Konfinamendu garaian ogia egiteko zaletasuna asko handitu da. Etxetik atera ezina, denbora librea… agian horiexek dira ogia egiteko behar diren osagaiak. Beste osagai batzuk ere behar dira: irina eta legamia, behintzat. Horiek dendetan erostea zaila bilakatu da zenbait kasutan; izan ere, konfinamendu garaiaren une batzuetan gari-irinaren eta legamiaren salmenta bikoiztu egin zen. Ogiarekin lotuta, bestalde, askotan entzuten da […]

Javier Duoandikoetxea Koronabirus berria gure eguneroko bizitzan kokatu denetik, datu-zaparrada bat heltzen zaigu egunero. Adi-adi egoten gara, pandemiaren eboluzioa jarraitu nahian. Hain zuzen, bilakaera hori erakusteko, ohikoa bihurtu da grafikoak ematea, eta egunotan entzun ditugun kurbaren pikoa edo kurba apaltzea terminoek grafikoei egiten diete aipamen. Aurkezten zaizkigun grafiko batzuetan eskala logaritmikoa erabiltzen da, eta hor goranzko urratsak ez dira proportzionalak, […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias Milioi eta erdi espezie inguru deskribatu dira animaliak sailkatzeko erabiltzen ditugun 33 filumetan (edo talde handiak). Espezie horietako milioi bat eta berrehun mila, filum bakarrari dagozkio, artropodoei hain zuzen ere. Eta espezie horietako milioi bat inguru klase bakarrari dagozkio: Insecta.
Zenbaki horrek zer esan nahi duen jakiteko, nahikoa da honakoa azaltzea: protisto, landare, onddo […]

Uxue Razkin
Osasuna
Bartzelonak Clinic ospitalean egindako ikerketa batek aditzera eman du PCR-proba zein azterketa serologikoa egin zaien osasun-langileen %11,2 dagoela kutsatuta edo kutsatu dela SARS-CoV-2 birusarekin. Emaitza hori uste zena baino kopuru txikiagoa erakusten du, hain zuzen. Elhuyar aldizkariak eman dizkigu xehetasunak.
Oraindik ez dugu botikarik koronabirus berria tratatzeko. Hori dela eta, orain merkatuan dauden botikak baliagarriak […]

Ideologia erabilgarria izan daiteke pentsatzea bezalako aktibitateetan zenbateko energia gastatuko dugun erabakitzeko. Eta erabilgarritasunik handiena, hobeto datorkiguna faboratzen debateei aurre egitea da. Epe motzean, behintzat. Jesús Zamoraren A minimal theory of ideology for the post-COVID world (2)
Errezeptore neuronal bakar baten errua izan daiteke horrenbeste edatea? High alcohol consumption linked to single brain receptor…in mice Rosa García-Verdugorena.
Nanopartikula esferiko metalikoek, […]

Juanma Gallego Momentuz exoplaneta gutxi batzuetan baino ez dira hauteman atmosferak, baina hemendik gutxira errazagoa izango da horiek detektatzea. Iraultza txiki horri begira, hidrogenozko atmosfera batean mikroorganismoak bizitzeko gai ote direlako galdera bota dute zientzialariek, eta erantzun garbia jaso dute.
Aitortu beharra dago. Lurretik kanpoko bizia bilatzerakoan, itsu-itsuan gabiltza. Edo, gutxienez, alborapen erraldoi bat daukagu gainean. Bizi bat baino ez […]