Egilearen araberako artxiboa: Zientzia Kaiera

<span property="name">Zientzia Kaiera</span>

Juanma Gallego Txinpantzeen bokalizazioei erreparatuta, ikertzaileek ikusi dute giza hizkuntzetan erabiltzen den frekuentzia berdinean mugitzen dutela ahoa. Proposatu dutenez, ezaugarri hau mintzamenaren eboluzioaren abiapuntuan egon daiteke.
Iraganari begira jartzen garenean, argitzeko dagoen misterio handienetakoa da mintzamenaren agerpena. Espezialitatearen arabera bideratu dira gehienetan horren jatorria ebazteko ahaleginak. Paleoantropologoek hioide hezurrera eta lengoaiari lotutako garezurraren zirkunboluzioetara jo ohi dute, argi bila. […]

Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Simone Eizagirre Bakerrek Cambridgen egon beharko luke, doktoretza egiteko presatzen, baina COVID-19a dela eta hartutako neurriek Errenterian geratzera behartu dute. Itxialdiak une egokian harrapatu du, dena den, eta ez du dena bertan behera utzi beharrik izan.
Gogoan du betitik gustatu izan zaiola zientzia. Batxilergoan, aukera izan zuen praktikak egiteko Polymat zentroan, eta han ezagutu […]

Josu Lopez-Gazpio SARS-CoV-2ak hainbat ondorio latz ekarri ditu, zalantzarik gabe. Besteak beste, birusarekin batera heriotza, gaixotasuna, gizarte eta ekonomia krisia eta langabezia iritsi dira. Akademiaren mundua ere ez da aparte gelditu, eta ikerketan ere ondorioak nabaritu dira. Espero zitekeen bezala, oraingoan ere, emakumeen gain ondorioak are latzagoak izan dira. Egindako lehen ikerketek erakutsi dutenez, emakumeen zientzia-ekoizpena asko murriztu da pandemiaren […]

Arturo Apraiz Plaka-tektonikaren eredua Meso- eta Neo-Arkearrean zehar (3.2 eta 2.5 Ga) garatu zela baieztatzeko hainbat datu geologiko daude. Plaka-tektonikak, jada, sekretu gutxi ditu geologoentzat (Apraiz, 2004), baina nolakoa zen Lurraren eredu tektonikoa horren aurretik? Hori ez dago hain argi, eta ondoren aipatzen dena azkeneko ereduen laburpena baino ez da. Eguzki-sistemako Lurraren antzeko planetek ez dute plaka-tektonikarik, baina egitura […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias Ikuspegi ebolutibotik begiratuta, menopausia anomalia bat dela pentsa liteke hasiera batean. Izatez, gainera, animalien artean oso ezohiko fenomenoa da. Espezie ia guztietan, emeak bizitza guztian dira ugaltzeko gai. Are gehiago, gure espeziea ugaltzeko gaitasuna gainbehera organiko orokorrarekin batera nabarmen galtzen duen ugaztunen talde oso txikiko kidea dela ere esan daiteke. Talde hori, gizakioz gain, Globicephala macrorhynchus […]

Uxue Razkin
Osasuna
Gutxinaka ematen ari dira aurrerapausoak COVID-19aren txertoa lortzeko. Moderna konpainia estatubatuarrak egindako ikerketaz gain, Txinako ikertzaileek ere abiatu dute ikerketa bat. Horrez gain, Oxford Unibertsitateak ere (Erresuma Batua) iragarri du prest duela bere hautagaia II. eta III. fasean probatzeko. Elhuyar aldizkarian xehetasunak.
COVID-19 izan da ikerketa askoren erdigune izurria hasi zenetik. Ionan Marigomezek, UPV/EHUko irakasleak eta PIEko […]

Gaixotasun kronikoa da eskizofrenia eta bere atzean dauden mekanismoak ez daude batere argi. Sistema inmunitarioak zerikusia duela izan liteke jarraitu beharreko pista. Rosa García-Verdugoren Could regulators of the immune system have a role in schizophrenia?
Tximeleta efektua ezagutzen duzu. Planetako punta batean tximeleta baten hegalen astintzeak planetako beste puntan urakana sortzen duela dioen hori. Imginatu tximeleta efektua eskala galaktikoan. Tomás […]

Juanma Gallego Eguzki sistemako bigarren planetaren iragan klimatikoa simulatu dute zientzialariek, eta ikusi dute denbora luzez gainazalean ura eta bizia garatzeko moduko baldintzak egon zitezkeela bertan.
Izugarrizko aurrerapenak egin ditugu azken hamarkadetan, baina, esplorazioari dagokienez, gure planetaren bi auzokideek erritmo guztiz desberdinak daramatzate: Martek pixkanaka haren misterioak azalerazten dituen bitartean, Artizarraren kasuan ez da berdina gertatzen; are gehiago, ez dirudi […]

Uxue Razkin Gaur egun, mundu guztiak ezagutzen ditu gernu-zerrenda erreaktiboak; gernu-azterketa baten bitartez, paziente batean ager daitezkeen aldaketa patologikoak detektatzen dituen sistema diagnostikoa da. Baina orain oso ohikoa dirudiena, iraganean ideia iraultzailea izan zen. Asmakizunak ideia dardartietatik abiatzen dira; hasieran zalantza sortzen dute, baina gero gorpuztu, finkatu eta ziurgabetasunarekin amaitzen dute. Mario Benedetti idazleak poema batean zioen: “Segurtasunez atzera […]

José Ignacio García Plazaola eta Beatriz Fernández Marín Greziako mitologiaren arabera, Orfeo (Apoloren eta Kalioperen semea) bere maitale Euridize heriotzatik salbatzen saiatu zen. Eta berak azpimundutik ihes egitea lortu bazuen ere, Euridize betiko galdu zen. Zoritxarrez, Orfeo ere hil egin zen: menadeek hil eta txikitu zuten. Mitologia klasikoaren eta tradizio berrienaren arteko nahasketa horren ondorioz, diotenez, Orfeoren odol tantetatik landare […]