Egilearen araberako artxiboa: Zientzia Kaiera

<span property="name">Zientzia Kaiera</span>

Juan Ignacio Pérez Iglesias Pertsona bat zuria edo beltza dela esaten dugunean, beharbada pentsatzen dugu bere koloreak zehaztutako kategoria biologiko batekoa dela. Jende askok pentsatzen du larruazalaren pigmentazioak pertsona bat zer arrazatakoa den adierazten duela. Espainiako Errege Akademiak bigarren adieran definitzen duen bezala ulertuta: «Zenbait espezie biologikoren azpitaldeak, ondoretasunezko bereizgarri berak dituztenek osatuak». Baina kontzeptu horrek, gure espeziaren kasuan, ez […]

Uxue Razkin
Medikuntza
Minbizi-zelula batzuek kimioterapiari aurre egiteko inguruko zelulak jaten dituztela aurkitu dute. Ikertzaileek uste dute energia lortzen dutela horrela, bizirik irauteko, eta tratamendua bukatu ondoren tumorea birsortzeko. Elhuyar aldizkarian irakur daitekeen moduan, jokabide hori laborategian hazitako minbizi-zeluletan eta saguen tumoreetan behatu dute. Gainera, ikusi dute biriketako eta hezurretako minbizi-zeluletan ere gertatzen dela. Osasuna
Ez da oso ohikoa […]

Gaixotasunen batek saihesten ez badu, gibelak birsortzeko ahalmena duela badakigu. Mekanismo honen klabea topatu dutela dirudi. Rosa García Verdugoren A new progenitor cell has the potential for (future) liver regeneration
Ez bere izena daraman orekak, ezta irabazitako Nobela sariak ez zuten Nash famatu egin. “Una mente maravillosa” filmak egin zuen entzutetsu. Hala ere, berebiziko garrantzia du Nashen orekak joko teorian […]

Uxue Razkin Bizitzan zehar hartzen ditugun erabaki batzuk ez ditugu sobera pentsatzen; ustekabean sortzen dira baina horiek batzuetan erabakigarriak izan ohi dira. Hauxe izan liteke Ines Mandlen kasua. Hizkuntzak eta moda zituen gustuko, eta horietan abila zen gainera, baina bat-batean iritziz aldatu zuen, haize handia dabilenean haize-orratzak norabidea aldatzen duen moduan. Gauzak horrela, aipatutako bi alorrak alboratu eta kimika ikastea […]

Amaia Núñez Del Moral eta Amaia Maite Erdozain Fernandez Zientziak aurrera egin duen heinean, neuronen arteko informazioaren garraioa nola ematen den hobeto ezagutzen joan gara. Nahiz eta oraindik prozesua guztiz ez ezagutu, informazio ugari gehitu da sinapsien lehenengo teoriatik egungo teoriara.
Agian konexio neuronalen arteko ikuspegi ezagunena sinapsi bipartitaren teoriarena da. Teoria honetan bi partaide daude: neurona presinaptikoa, neurotransmisoreak jariatzen […]

Juanma Gallego Edozein estimuluren aurrean auto-kontrola galtzeko joera norbanakoaren araberakoa bada ere, nerabezaroan bereziki zailagoa da inhibizioa kontrolpean izatea. Gizakietan ez ezik, tximinoetan ere gertatzen da, eta atzean arrazoi ebolutiboa dagoela proposatu dute.
Mundua hankaz gora eta bueltan. Nerabezaroan zer gertatzen den ondo dakite irakasleek zein gurasoek, modu enpirikoan ikasita. Horren atzean dauden zioei dagokienez, berriz, neurologoek dute azken hitza. […]

Naiara Barrado eta Itziar Garate Hainbestetan entzun dugu Marten ura topatu izanaren berri, ezen azkenean ez baitugu argi Marten ura dagoen ala ez, edota zer demontre den Marten aurkitu dutena. Gainera, zergatik horrenbesteko grina Marten ura topatzearekin? Has gaitezen amaieratik. Uraren garrantzia
Urik gabe, guk ezagutzen dugun moduko bizitzarik ezin daiteke sortu. Horregatik da ura hain interesgarria zientzia planetarioetan, eta […]

Javier Duoandikoetxea Bost lagun kartetan ari dira. Partida bakoitzean lauk jokatzen dute eta batek ez, txandaka. Partida bakoitzeko jokalarien adinen baturak hauek dira: 124, 128, 130, 136 eta 142. Zenbat urte ditu jokalari gazteenak?
Erantzunak zuzen daude. Koldotxuren azalpena da politena. Jokalari bakoitzak lau partida jokatu ditu, beraz, ariketak ematen dituen kopuru guztiak batuz jokalari guztien adinen batura lau […]

Uxue Razkin
Astrofisika
Ura detektatu dute exoplaneta habitagarri baten atmosferan, K2-18 b planetaren atmosferan, alegia. Elhuyar aldizkariak jakinarazi duenez, exoplanetaren diametroa Lurrarena baino bi aldiz handiagoa da, eta zortzi aldiz masa handiagoa du. Horrez gain, hidrogenoa eta helioa ere badaude, eta uste dute litekeena dela metanoa eta nitrogenoa ere egotea.
Berrian ere irakur daiteke exoplanetaren inguruan. Zientzialarien […]

Bat datoz zientzialariak: klima-aldaketa erreala da eta giza jatorria du. Zergatik dago ukatzen duenik, orduan? Martha Villabonak aztertzen du Why is climate change denied?
Plastikoak ingurugirorako arazo direla ezaguna da. Konpontzeko, plastikoak ez erabiltzeaz gain, berrerabiltzeko aukera dago eta, ezinezkoa denean, berziklatzea. Esaten ez dena da plastikoen berziklatze gaitasuna mugatua dela, makromolekula erraldoiak baitira. Berziklapenaren irtenbidea, kimikoki osoa den berziklapena […]