Egilearen araberako artxiboa: Zientzia Kaiera

<span property="name">Zientzia Kaiera</span>

Juan Ignacio Pérez Iglesias Norbaitek galdetzen badizue gure zibilizazioa zer produktu nagusiren gainean eraiki den, oso litekeena da petrolioa erantzutea. Baliteke, halaber, burdina aipatzea. Baten batek, agian, plastikoa esango du. Eta nik papera gehituko nuke. Baina gutxik pentsatuko lukete harean, hots, bereziki kuartzoz (silizea) –osaera jatorriaren arabera aldatzen da, halere– osatutako eta 0,06 eta 2 milimetro arteko neurriko aleek eratutako […]

Uxue Razkin
Osasuna
Zer egin behar dugu eguzkitik babesteko? Artikulu honen arabera, krema jartzeaz gain, beste parametro batzuk kontuan hartu behar ditugu, hala nola eguzkitakoak, janzteko eta bainatzeko arropa, eta elikagaiak. Egunotan hondartzara joateko asmoa baduzu irakur ezazu hau.
Baraua egitea osasungarria al da? Nutrizionistak ez dira ados jartzen. Berriako testu honetan aditu batzuek iritziak bildu dituzte. Esaterako, Endika […]

Mundua gris eskalan ikusten duenik bada, koloreak ikusteko gaitasuna ez duelako. Pertsona hauek ez dira daltonikoak, akromatopsikoak, baizik. Terapia genikoa izan daiteke hauen irtenbidea. Rosa García-Verdugoren Gene therapy safe and potentially effective against colour blindness
Zer egin daiteke zaborrera botatzen den janariarekin? Konpost moduan berziklatu? Energia eskuratzeko erre? Beste alternatiba egon daiteke, Daniel González-Muñozen arabera: Irradiating food waste for energy […]

Juanma Gallego Unibertsoa sortu zenean, materia bezainbesteko antimateria zegoen, baina ondoren antimateria gehiena ezerezean geratu zen. Neutrinoek izan dezakete fenomeno hori azaltzeko gakoa, baina partikula horiek in fraganti harrapatzea ez da batere erraza. Orain, zientzialariek kontua argitzen lagundu dezakeen tresna berria asmatu dute.
Munduan azaldu gabe dauden misterioen artean, badago bat gainerakoetatik gailentzen dena: materiaren eta antimateriaren arteko asimetriarena. Horrela […]

Unibertso primordialak edo gazteak unibertsoaren sorreraren lehen uneak hartzen ditu. Izan ere, gaur egun unibertsoak hamalau mila milioi urte baditu, primordialak unibertsoaren lehen segundoa hala segundo horren lehen frakzioak hartuko lituzke.
Garai labur hartan ez zegoen ez planetarik, ez izarrik, ez galaxiarik, ezta atomorik ere; izan ere, dena nahasita zegoen, modu dentsoan, plasma-zopa batean bezala. Izatez, oraindik ez dakigu nola […]

Josu Lopez-Gazpio Eguneroko bizitzaren gorabeherek sarritan ez digute denborarik uzten egunean eguneroko erosketak egiteko. Elikagai gehienekin ez da arazorik egoten, erosten direnetik hondatzen diren arte nahiko denbora izaten dugulako produktuak kontsumitzeko. Alabaina, fruta eta barazkien kasuan, arazo handiagoa gerta daiteke; izan ere, epe nahiko laburrean usteltzen eta galtzen dira. Barazkiak eta frutak edozein momentutan eskuragarri izateko modu bat elikagai horiek […]

Ainara Valverde, Arkaitz Fidalgo-Marijuan, Jose Maria Porro, Viktor Petrenko, S. Lanceros-Mendez 1932ra arte, uste zen atomoa osatzen zutela, batetik, nukleo atomikoaren barnean kokatutako karga positiboek, protoiek alegia, eta, bestetik, elektroi bezala identifikaturik zeuden karga negatiboek, nukleoa elektrikoki neutro egiteko inguratzen dutenak. Hala ere, 1932an James Chadwick fisikariak neutroia aurkitu zuen, kargarik gabeko partikula bat, protoiaren antzeko masa zuena eta nukleoan […]

María Victoria de Gálvez Eguzkitako kremez gain, eguzkitik babesteko orduan komeni da beste parametro batzuk ere kontuan hartzea, larruazalaren osasunak udan kalterik ez hartzea bermatuko badugu. Hau da: eguzkitakoak, janzteko eta bainatzeko arropa, baita elikagaiak ere. Indize ultramorea (UVI)
Eguzkiaren erredurak saihesteko, Osasunaren Mundu Erakundeak indize ultramorea (UVI) ezarri du. Indize horrek 1etik (txikia) 11ra (oso handia) arteko balioak ematen […]

Uxue Razkin
Osasuna
Hondakin urak ikertzeko bi proiektu abiatu dituzte, alde batetik UPV/EHUk eta beste aldetik, Nafarroako Gobernuaren Nilsa eta Nasertic agentziek. Euren helburua COVID-19aren trazak antzematea da. Orain arte jasotako laginen artean, “SARS-CoV-2aren arrasto gutxi batzuk” agertu direla nabarmendu du Nilsako kudeatzaileak. Honen inguruko informazio osagarria Berriako artikulu honetan topatuko duzue.
Miren Basaras mikrobiologiako irakasleak artikulu honetan […]

Umea jaiotzean bera eraman eta norbait berezi uzten duten izakiak daudela dio kondairak. J.R. Alonsoren The changelings: fairy tales about autism?
Korporazio baten aurrekontua zuzendaritzak egin beharrean, jendeak egiten badu, parte-hartuta eta bozkatuta, jendearen interesekin lerrokatuago egongo dira… Ezta? Annick Laruelleren Participatory budgeting, some issues
Neutrinoak euren antipartikula baldin badira, hau da, Majorana partikulak badira, unibertsoaren ulermenean pausu erraldoia emango […]