Egilearen araberako artxiboa: Zientzia Kaiera

<span property="name">Zientzia Kaiera</span>

Juanma Gallego Puntako teknikak erabilita, neandertalen eta denisovarren aterpe izan zen Denisova haitzuloari buruzko ikerketa berriak ezagutarazi dituzte. Horiei esker, egungo gizakiengandik gertuen izan ziren bi espezie horien datazioa hobetu dute.
Interneten bitartez erositako opari hori postetxean edo mezularitza enpresa batean hemendik-hara galduta dagoela esaten dizuten hurrengoan, pentsa ezazu gauzak larriagoak izan litezkeela. Benetan. Imajina ezazu hau: oraindik horretaz jabetu […]

Daniel Eceizabarrena Talboten efektua aurkeztu genuen “Talboten efektua (I): fenomeno bitxi baten jaiotza” artikuluan eta hura gertatzearen arrazoiak aztertzen hasi ginen. Hasteko, egoera zirrikitu bakarrera sinplifikatu genuen, eta uhinen difrakzioa eta Huygensen printzipioa erabiliz, zer gertatzen ari zen ulertzeko gai izan ginen.
Oraingoan, aurrera pausu bat emango dugu printzipio berekin Youngen esperimentua azalduz. Azkenik, Talboten fenomenoaren atzean dagoen fisika konplexua […]

Ziortza Guezuraga Itsaskien ontziratzerako itsaski hondakinak baliatzea aukera izan daiteke ekonomia zirkular testuinguruan.
Itsaskien ontziratzerako itsaskien hondakinen erabileraren azterketa literarioa egin dute eta, emaitzen arabera, ekonomia zirkularraren testuinguruan aukera izan daiteke. Bi substantzia mota izan dituzte kontuan: gelatinak eta kitosanoak.
Gelatina kolagenotik eskura daiteke. Arrainen hezurgabetzeetako hondakinen %30 inguru kolagenoan aberatsak diren azal eta hezurrak dira eta gelatina eskuratzeko bi […]

Uxue Razkin
Astrofisika
Cassini zundak eman digu jada informazio interesgarria: Saturnoren biraketa zehatza, planetaren barne estruktura eta eraztunen adina ezagutu ahal izan dira. Emaitza esanguratsuak lortu dituzte, hala nola, eta eredu teorikoek aurreikusten dutenez, gero eta masiboagoak, orduan eta zaharragoak dira eraztunak. Eraztunek 10-100 milioi urte bitarteko adina dutela uste dute, planetak 4.500 milioi urte dituen bitartean. Baina badago […]

Innobazioa, edo horretaz hitz egitea, garaiaren ikurra da. Gaitz sozial eta ekonomiko guztien panazea da. Eta ekintzaileak bere apaizak. Ia nork konparatzen dituen Nietzscheren “supergizona” eta ekintzaile-innobatzailea. José Luis Granados-ek: En On the Genealogy of Innovation, or how to look for power with a hammer
Aurrekaririk ez duen erresoluzioa duten irudiak, nerbio-sistemaren molekulenak, osatzen ditu teknika berri batek. Rosa García-Verdugokk […]

Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Norvegian harrapatu dugu Mirari Otxandorena Atxa nafarra. Hain zuzen, doktoretza-tesia egiten ari da, eta ikertzaile batek gonbidatuta ari da han lanean: Norvegiako The Arctic University-ko (UiT) Gun Kristin Øberg.
Otxandorenak horrela azaldu du nola iritsi den hara: “Duela urtebete hasi nintzen tesia egiten. Hasi aurretik, garbi nuen zer gai ikertu nahi nuen, eta, nazioartean […]

Miren Izaguirre, Edorta Santos-Vizcaíno, Aiala Salvador, Amaia Esquisabel, José Luis Pedraz, Rosa María Hernández, Manoli Igartua Sarritan, tratamendu onkologikoek pazientearen bizi-kalitatea baldintzatu dezaketen efektu desiragaitzak sortzen dituzte, minbizi-zelulak kaltetzeaz gain, bestelako ehun osasuntsuak suntsitzen baitituzte, hala nola, larruazala. Bai erradioterapiak eta baita kimioterapiak ere, estratu basaleko zelulak hiltzen dituzte eta goiko geruzak askatzen dira, pruritoa, lehortasuna, ezkatatzea edota ultzerazioa kasu […]

César Tomé López Willy Kühne fisiologoak “entzima” izena proposatu zuen 1876an hartzigarriak —aldaketa kimikoaren agenteak organismo bizietan— sailkatuak ziren mota bietako bat izendatzeko. Denboraz, bi motak ezagutuko ziren entzima izenaz.
Hartzigarriak antzinatetik ezagutzen ziren. Ogia altxarazten zuten agenteak ziren, mahats-zukua ardo eta malta-estraktuak garagardo bihurtzen zituztenak. Antoine-Laurent Lavoisier-ek, alkohol-hartzidura ekuazio kimiko gisa deskribatzean, eragile estatus berezia eman zien hartzigarriei, […]

Juanma Gallego Cassini zundak haren misioaren amaieran egin zituen azken maniobra ausartei esker, Saturnoren biraketa zehatza, planetaren barne estruktura eta eraztunen adina ezagutu ahal izan dira.
2017ko irailean izan zen Cassini zundaren Amaiera Handia. Zunda zaharra azken unera arte lanean arituko zela esan zuten orduan NASAko arduradunek. Zundak bere buruaz beste egin izanagatik, ilargiak kutsatzeko arriskua desagerrarazteaz gain, Cassini […]

Josu Lopez-Gazpio Joan den urtarrilaren 1ean Murtziako Los Alcázares herrian 30 urteko gizon bat hil zen koktel kimiko izugarri bortitz bat kontsumitzearen ondorioz. Koktel hori ez zen azken droga sintetikoa izan, ezta sendagai arriskutsurik ere. Koktel hori edozein supermerkatutan eskuragarri dauden bi edari ziren: alkohola -ron botila bat- eta kafeina -edari energetiko baten bi lata-.
Esandako hori edan ondoren, gizonak […]