Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Gaixotasun kronikoa da eskizofrenia eta bere atzean dauden mekanismoak ez daude batere argi. Sistema inmunitarioak zerikusia duela izan liteke jarraitu beharreko pista. Rosa García-Verdugoren Could regulators of the immune system have a role in schizophrenia? Tximeleta efektua ezagutzen duzu. Planetako […]

Juanma Gallego Eguzki sistemako bigarren planetaren iragan klimatikoa simulatu dute zientzialariek, eta ikusi dute denbora luzez gainazalean ura eta bizia garatzeko moduko baldintzak egon zitezkeela bertan. Izugarrizko aurrerapenak egin ditugu azken hamarkadetan, baina, esplorazioari dagokienez, gure planetaren bi auzokideek erritmo […]

Uxue Razkin Gaur egun, mundu guztiak ezagutzen ditu gernu-zerrenda erreaktiboak; gernu-azterketa baten bitartez, paziente batean ager daitezkeen aldaketa patologikoak detektatzen dituen sistema diagnostikoa da. Baina orain oso ohikoa dirudiena, iraganean ideia iraultzailea izan zen. Asmakizunak ideia dardartietatik abiatzen dira; hasieran […]

José Ignacio García Plazaola eta Beatriz Fernández Marín Greziako mitologiaren arabera, Orfeo (Apoloren eta Kalioperen semea) bere maitale Euridize heriotzatik salbatzen saiatu zen. Eta berak azpimundutik ihes egitea lortu bazuen ere, Euridize betiko galdu zen. Zoritxarrez, Orfeo ere hil egin […]

Arturo Apraiz Plaka-tektonika gure planetaren ezaugarri bereizgarrienetarikoa da. Biosfera garatu eta mantendu ahal izateko ingurunea eta baliabideak sortu dituzte plaka litosferikoen sorrerak eta plaka horiek mantuarekin, atmosferarekin eta ozeanoekin dituzten harremanek. Plaka-tektonika eta harekin lotutako elkarrekintzak Lurraren barneko etengabeko hozketaren […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias Gizakiak animalia homeotermoak gara; gorputz tenperatura konstante mantentzen dugu 37 ºC-tan. Horretarako, organismoa termosentsoreez baliatzen da; egoera termikoaren berri ematen diote entzefaloko gailu neuronal txiki bati, hots, hipotalamoari. Tenperatura egokiarekiko aldaketaren bat sumatzen badu, aldaketa zuzentzeko […]

Uxue Razkin Osasuna COVID-19ari aurre egiteko gizakietan probatu den lehen txertoak emaitza onak eman ditu lehen fasean: mRNA-1273 du izena. Lehen txertoak urte amaierarako edo 2021aren hasierarako prest izango lituzkete. Zertan datza txerto berria? Ez galdu Elhuyar aldizkariak eman dituen […]

Berotegi efektuko iturri nagusitzat trafikoa hartu eta horretan zentratzen gara klima-aldaketari aurre egiteko. Baina ez da iturri bakarra. Industria kimikoa emisio iturri hanndia da eta bere bolumena produktu bat sintetizatzeko behar diren pausu kopuruarekin lotuta dago. 30 sintesi pausu baino […]

Juanma Gallego Errealitate birtuala baliatuz, euliek nola hegan egiten duten aztertu du ikertzaile talde batek. Objektu birtualen distantzia eta tamaina atzemateaz gain, ikusi dute intsektuek haizea eta usaina ere kontuan hartzen dituztela erabakiak hartzerakoan. Bereziki uda eta beroa datozenean konturatzen […]

Uxue Razkin Uruguai eta munduko gainontzeko lurraldeak lotzen dituen zubi moduko bat da Ida Holz. Hori esatea, gainera, ez da gehiegikeria, bera “Internetaren ama” baita, bere herrialdean informatikaren arloan egindako lan aitzindariagatik da ezaguna. Haren aburuz, egindako lanak ez du […]