Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Elena Vecino Cordero Biologia Molekular eta Histologian katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean, bai eta neuroftalmologiako munduko aditurik handienetako bat ere. Bere lanen artean nabarmentzekoak dira glaukomari, malkoari (gure osasunari buruzko informazio iturri gisa) eta erretinosi pigmentarioari buruzkoak. Horrez gain, Arte […]

Gizaki anatomikoki modernoak Eurasiara iritsi zirenean, Neandertalak aurkitu zituzten: sendoagoak, indartsuagoak eta klima hotzera moldatuagoak ziren lehengusuak. Ez dira gure arbaso zuzenak… edo agian bai? Teknologia nahiko sofistikatua zuten, Mousteriar kulturako harrizko tresnak, sua pizteko gaitasuna, arropa sinpleak, sendabelarrak erabiltzeko […]

Abenturari ekiteko, 20.000 urte inguru egin behar dugu atzera. Aldi horri Azken Maximo Glaziar deritzo, hau da, unerik hotzena, zeinetan azken glaziazioko izotz mantu eta kasko kontinentalek aurrerapen handia egin zuten ipar hemisferioan. Izotz pilatze hori gertatu zen itsasoko ur […]

Jeanne Villepreux-Power (1794-1871) Frantziako naturalista autodidakta bat izan zen, eta bere zientzia esperimentu gehienak Messinan (Italia) egin zituen. Bertan asmatu zituen akuarioak, egun ezagutzen ditugun moduan, animalien bizimoduarekiko zuen jakingurari esker. 1794ko irailaren 25ean jaio zen Juillac komuna frantsesean, Akitania […]

Planetak irauteko mugitzen dira: izar baten inguruan orbitatuko ez balute, izarrak irentsi egingo lituzke. Hala ere, ez da batere erraza hori egitea, oso abiadura zehatzean mugitu behar baitira, ikusiko dugun legez. Gakoa inertzia da Gorputz orok inertzia bat dauka, hau […]

Esan beharrik ez dago: horri dezente ohituta gauden arren, izotzak izugarrizkoak diren paisaiak marrazten ditu. Lur planetan ez ezik, Ilargiko edota Marteko poloetan, edota Pluton bezalako mundu urrunetan egitura zirraragarri bezain ederrak zizelkatzen ditu. Baina naturan zein gure eguneroko bizitzan […]

Planteatu berri ditugun galdera horietatik guztietatik, adimen artifizialerako erabil daitezkeen algoritmoen errendimenduaren ingurukoak tratatzea garrantzitsua deritzogu, ezinbestekoa baita erabiltzen ditugun algoritmoen errendimendua aztertzea intereseko aplikazio ahaltsuak eraiki nahi baditugu. Alabaina, algoritmoen errendimendua neurtzea eta kuantifikatzea kasu askotan lan nekeza izan […]

María Ángela Nieto Toledano (Madril, 1960) Alacanteko Neurozientzien Institutuko Ikerketako irakaslea (CSIC-UMH), CSICen Conexión Cáncer sarearen koordinatzailea eta Biologia Molekularreko Europako Laborategiaren (EMBL) Kontseiluko presidentea da. Bere ekarpen nagusia izan da aztertzea enbrioien geneak berraktibatzeak zer-nolako inpaktua duen gaixotasun batzuetan […]

Orain dela 40.000 urte, gure Europako arbasoak txirulak egiten, gizakien forma zuten estatuak sortzen eta kobazuloetako paretak margotzen hasi ziren. Anatomikoki modernoak ziren, gure antza zuten, baina portaeran jauzi handia egin zuten eta portaera guztiz modernoa garatu zuten. Cro-Magnon izenarekin […]

Ur-hartzak edo goroldiozko txerriak izen bitxien atzean, izaki harrigarri bat ezkutatzen da: tardigradoa. 0,5 milimetro inguru besterik ez dute neurtzen eta mikroskopioz soilik ikus daitezke, baina bizirauteko gaitasun ikaragarriak dituzte. Izan ere, muturreko baldintzetan ere moldatzen dira. Gaur, Kiñuk animalia […]