Endometriosia emakumeetan eratu daitekeen gaixotasun ginekologikoa da. Gaixotasun honetan uteroa inguratzen duen ehuna, endometrioa, uterotik kanpo agertzen da. Horrek, hantura kronikoa eragiten du eta, askotan, endometrioaren gehiegizko garapena eta uteroz kanpoko metaplasia muskularrarekin batera agertzen da. Endometriosiaren patogenesia ezezaguna da, halaber, gaixotasunaren patogenesia azaltzeko hainbat hipotesi proposatu dira. Hipotesi batzuk besteak baino argiagoak dira, hala ere, ez da proposatu hipotesi bat endometriosiaren patogenesia azaltzeko gai dena gaixotasunaren modu guztietan.
Sintoma nagusiak min pelbikoa eta antzutasuna dira, bizi kalitatean eragin handia izaten dutenak. Dena den, minarekin batera beste sintomak ager daitezke, hala nola, dismenorrea (hileroko mina), min pelbikoa, dispareunia sakona (min sakona harreman sexualetan), diskezia (sabelusteko zailtasunak) eta disuria (mina pixa egiterakoan).
Mina endometriosian
Mina esperientzia sentsorial eta emozional desatsegina da, ehunen kalte erreal edo potentzialarekin lotuta dagoena. Endometriosian ematen den mina mekanismo periferikoarengatik eta mekanismo zentralarengatik ematen da. Mina eremu anatomiko zehatz batean hauteman ohi den arren, minaren esperientzia kontzientea garunetik sortzen da nerbio-sistema zentralaren barruko jarduera koordinatuaren ondorioz. Minak berak ere nerbio-sistema zentralaren egitura eta funtzioa aldatzen ditu, eta sarritan sentsibilizazio zentralera eramaten du; honek eragiten du estimulu periferikoak sentikorragoak bihurtzea, baita mina sortzea lesio kaltegarri periferikorik gabe.
Zein da endometriosiaren tratamendua?
Endometriosiak ez dauka tratamendu sendatzailerik, beraz, tratamendua sintomen eta bizi kalitatearen hobekuntzan oinarritzen da. Izan ere, gaixotasun honen tratamendu sintomatologikoa multidiziplinarra da, tratamendu medikua, nutrizionala, psikologikoa eta fisioterapeutikoa barneratzen dituena, eta, haien artean konbinatu daitezke. Hori dela eta, tratamendu sintomatologikoa planteatu baino lehen, lehenengo minaren jatorria aztertu behar da eta, ondoren, garrantzitsua da zehaztea mina ehunaren lesioarekin lotuta egon daitekeen edo beste faktore batzuengatik sortu den.
Fisioterapia tratamenduei dagokionez, endometriosian ematen den minean duen eraginari buruzko ikerketa askorik ez egon arren, min pelbikoa kronikoari buruz hainbat ikerketa eta berrikuspen sistematiko argitaratu dira azkenengo urteetan. Min pelbikoa endometriosian ematen den sintoma nagusienetarikoa da, izan ere, kasu askotan kronifikatu egiten da. Hortaz, min pelbiko kronikoari buruzko ikerketetan ateratako ondorioak endometriosiarekin erlazio handia izan dezakete.
Gaixotasun honen aurrean fisioterapia pelbiperioneologikoaren helburuak mina arintzea, inplante endometrialek edo ebakuntzek eragindako adherentziak askatzea, gaixotasunaren progresioa murriztea eta endometriosia pairatzen duten emakumeen bizi kalitatea hobetzea dira. Horretarako, Fisioterapia-metodo eta -teknika desberdinak egon daitezke, hala nola, masoterapia (perineala, abdominala, orbainetakoa), osteopatia estrukturala zein biszerala, indukzio miofasziala, berreziketa posturala, arnas teknika fisioterapikoak eta erlaxazio teknikak. Dena den, fisioterapia tratamendu asko enpirikoak dira, beraz, fisioterapia tratamenduei buruzko ebidentzia zientifikoa aztertu nahi izan da.
Berrikuspen sistematikoa egin ondoren eta azken urteetako literatura aztertu ondoren, ikerketak erabilitako fisioterapia metodoak Thiele masajea, TENS-a (kutaneoa eta akupuntura modukoa), nerbio bagoaren elektroestimulazioa eta akupuntura dira. Emaitzei dagokionez, azterlan guztiek minaren hobekuntza estatistikoki esanguratsuak adierazi zituzten. Hala eta ere, tratamenduen eraginkortasuna zehazteko meta-analisi bat egin beharko litzateke, eta, hori hurrengo pausua izango litzateke. Azkenik, berrikuspen sistematiko honek barneratzen dituen ikerketen ezaugarriengatik ezin izan dira ondorio sendoak atera eta etorkizunean ikerketa gehiago, kontrolatuagoak eta lagin handiagoekin gehiago beharko lirateke.
Artikuluaren fitxa:
- Aldizkaria: Ekaia
- Zenbakia: 45
- Artikuluaren izena: Fisioterapia tratamenduen eragina endometriosiak sortzen duen minean: berrikuspen sistematikoa
- Laburpena: Endometriosia emakumeetan agertzen den gaixotasun ginekologiko kroniko, ohiko, onbera, hanturazkoa eta estrogeno menpekoa da. Gaixotasun horretan funtzionalki aktiboa den ehun endometriala uterotik kanpo eratzen da, eta horrek hantura kronikoa eragiten du. Sintoma nagusiak min pelbikoa eta antzutasuna dira, bizi kalitatean eragin handia izaten dutenak. Ikusita askotan gaixotasun honen tratamendurako fisioterapiaren erabilera enpirikoa dela, berrikuspen sistematiko hau egin nahi izan da. Alde batetik, endometriosia diagnostikatuta duten emakumeen minaren tratamendurako zer fisioterapia-tratamendu dauden ikusteko eta, bestetik, horiek lortutako emaitzak aztertzeko ebidentzia zientifikoaren arabera. Bilaketa bibliografikoa egin zen «Endometriosis», «Physical Therapy Modalities» eta «Physical Therapy Specialty» terminoekin osasunarekin lotutako 6 datu-basetan. Bertan, endometriosia diagnostikatuta duten mina tratatzeko fisioterapia metodo edo teknikak erabili zituzten ausazko entsegu klinikoak bilatu ziren, ingelesez edo gaztelaniaz idatziak. Kalitate metodologikoaren balorazioa PEDro eskalaren bidez egin zen. Azkenean, 7 azterlan aukeratu ziren, horien kalitate metodologikoa egokia edo ona izanik; batek bakarrik kalitate metodologiko eskasa zuen. Guztira 320 parte-hartzaile aztertu zituzten, eta aztertutako fisioterapia metodoak, Thiele masajea, TENSa (kutaneoa eta akupuntura modukoa), nerbio bagoaren elektro-estimulazioa eta akupuntura izan ziren. Azterlan guztiek minaren edo minarekin erlazionatutako sintometan hobekuntza estatistikoki esanguratsuak aurkitu zituzten. Endometriosiak sortutako min sintomen tratamendurako dauden fisioterapia-tratamenduak ebidentzia zientifikoan oinarrituta Thiele masajea, TENSa (kutaneoa eta akupuntura modukoa), nerbio bagoaren elektroestimulazioa eta akupuntura dira, eta guztiek minaren gutxipena eragin zuten ebidentzia zientifikoaren arabera.
- Egileak: Ismene Rodriguez, Izaro Esain, Iraia Bidaurrazaga-Letona, Miriam Urquiza eta Iratxe Duñabeitia
- Argitaletxea: UPV/EHUko argitalpen zerbitzua
- ISSN: 0214-9001
- eISSN: 2444-3255
- Orrialdeak: 51-70
- DOI: 10.1387/ekaia.24979
Egileez:
Ismene Rodriguez, Izaro Esain, Iraia Bidaurrazaga-Letona, Miriam Urquiza eta Iratxe Duñabeitia UPV/EHUko Medikuntza eta Erizaintza Fakultateko Fisiologia Saileko ikertzaileak dira.
Ekaia aldizkariarekin lankidetzan egindako atala.
