Elementuen analisi kimikoek eta isotopikoek agerian utzi dute altxorraren piezen urrearen jatorria.
Kristo aurreko lehen milurtekoko urrezko pieza bilduma da El Caramboloko altxorra. Laborategian lortutako datuei esker, altxorraren urrearen jatorria zein den jakin ahal izan dute: El Carambolotik 2 km-ra dagoen hobi mineral bat.
Altxorraren jatorriari buruz eztabaida polemikoa izan dute adituek 50 urtez, gutxi gorabehera. Egindako analisi kimiko eta isotopiko berriek iradoki dute jatorria ez dagoela altxorra aurkitu zen tokitik milaka kilometrora, baizik eta handik 2 km-ra dagoen hobi mineralean baizik.
Urrezko pieza bildumak museo balio handia du eta horrek erabat mugatzen du zenbait analisi teknikaren erabilera; disolbatuz egiten direnak, kasu. Laser-ablazio mota bat erabili dute, horrenbestez, laginetan 100 mikrometro (0,1 mm) inguruko zulotxo txikia baino egiten ez duena. Berun analisi isotopikoak egin dira lagina ahalik eta gutxien hondatzeko teknikak erabilita, hortaz.
Objektu arkeologikoen erlazio isotopikoak eta baita objektu horien fabrikazioarekin lotutako materialena eta haiek egiteko ustez erabilitako mineralena ere zehazten dituzte laborategian, lehengaien jatorria zein den ezarri ahal izateko. Antzinako meatokien datu basea osatzen ari dira, aztarna arkeologiko baten eta haren jatorria izan litekeen meategiaren arteko erlazioa ezarri ahal izateko.
Berunaren nolabaiteko hatz-markan oinarritzen dira, berunaren erlazio isotopikoak ezberdinak dira erabiltzen diren materialen eta haien adinaren arabera eta berun horrek duen erlazio isotopikoa da laborategian zehazten dutena; alde nabarmenak baitaude hobi mineral batetik bestera.
Elementuen analisiak ere egiten dituzte, alegia, zer elementuren aztarna edo ultraaztarna dituzten materialek zehazten dute. Izan ere, materialak sekula ez direla puruak, hainbat aztarna eta ultraaztarna dituzte eta, haien bidez, material arkeologikoen eta geologikoen arteko erlazioak defini daitezke.
Iturria: UPV/EHU prentsa bulegoa: El Caramboloko altxorraren misterioa argitzen lagundu dute UPV/EHUko geologo batzuek
Erreferentzia bibliografikoa
Nocete, F. et al., (2018). The gold of the Carambolo Treasure: New data on its origin by elemental (LA-ICP-MS) and lead isotope (MC-ICP-MS) analysis. Journal of Archaeological Science, 92, 87-102 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jas.2018.02.011