Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Landareen ugalketa-prozesuan polena toki batetik bestera eramateko lagungarri diren animaliak dira polinizatzaileak. Polinizazioa funtsezkoa da gure ongizaterako eta ekosistemek bizirauteko. Landare basatien % 85 inguruk eta laborantza-landareen % 70 baino gehiagok polinizazioa baliatzen dute ugaltzeko. Baina espezie polinizatzaileen dibertsitatea murrizten […]

Talde teoriaren aztergai nagusiak taldeak dira. Hainbat propietate defini ditzakegu taldeak sailkatzeko; adibidez, abeldartasuna, ebazgarritasuna, finituki sortua izatea, eta abar. Hala ere, mundu fisikoan gertatzen den bezala, batzuetan talde bati buruzko informazio partziala soilik izaten dugu eta ea informazio horretatik […]

Larruazala gizakion organorik handiena da eta 3 geruza nagusi bereiz daitezke; epidermisa, dermisa eta hipodermisa, hurrenez hurren. Epidermisean hainbat geruza eta zelula dauden arren, zelula garrantzitsuenak keratinozitoak dira, hauek azalaren birsorkuntzaz eta bir-epitelizazioaz arduratuko baitira. Bestalde, dermiseko egituren artean, kolagenoa […]

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, hamar urte betetzen dituen ohiturarekin jarraituz, udako oporretan egiteko ostiralero matematika-ariketa bat izango duzue. Javier Duoandikoetxea matematikariak […]

Gutxik aurreikusi zuten —horien artean, John von Neumann matematikari hungariarrak— zientziaren hurrengo gidoi aldaketa handia ez zela «energia, lana, indarra edo mugimenduaren» esparruetan gertatuko, aurrekoetan bezala, baizik eta «kontrol, programazio, informazioaren prozesamendu, komunikazio, antolakuntza eta sistemen» esparruan (Burks, 1969). Bigarren […]

Nola da posible betaurreko pare sinple batek gure ikusmena nabarmen hobetzea? Bideo honetan, eguneroko asmakizun horren atzean dagoen zientzia azaltzen da. Begiak argia jasotzen eta erretinan fokatzen duten lente naturalak dira, baina batzuetan fokua ez dago bere lekuan: hurbiletik edo […]

Aurrekoan gizakioz eta gure zentzumenez ibili ginen; tira, ni ibili nintzen. Eta zuek formal-formal irakurtzen. Eta oraingo honetan ere gauza bera: ni nire diatribekin eta zuek, irakurle finak zareten horiek, leitzen. Baina gizakiez beharrean, benetako superbotereak dituen izaki bati buruz […]

Ikerketan Europako eta Ameriketako Estatu Batuetako 18 erakundetako 28 ikertzailek parte hartu dute, eta plazentak garapen neuropsikiatrikoan duen funtsezko eginkizuna azpimarratzen du. Izan ere, lanak erakutsi du plazentaren aldaketa epigenetikoek, bereziki haren DNAren metilazioak, nahasmendu neuropsikiatrikoekin lotutako geneen adierazpenean eragin […]

CO2-aren bahiketa (CCS), bahiketa airetik zein prozesu industrialen tximinietatik gauzatuta, CO2-a kontzentratu eta modu iraunkorrean biltegiratuko den tokietaraino garraiatzean datza, esaterako, formazio geologikoak. Harrapaketa-prozesu nagusiak airetik zuzeneko bahiketa, errekuntza-aurrekoa, errekuntza-ostekoa eta oxierrekuntza dira. Horien artean, errekuntza-ostekoa da teknologiarik bideragarriena. Hala […]

Candida generoaren barnean, Candida albicans espezie nagusiena da, eta garrantzian jarraitzen dioten espezieak, kandidiasietan espezie ohikoenak direlako, Candida parapsilosis konplexua, Candida glabrata, Candida tropicalis eta Candida krusei dira. Espezie horien prebalentzia kokapen geografikoaren, adinaren eta egoeraren arabera aldakorrak dira. Azken […]