Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Egun osoa maskoten artean ibiltzeak osasun-arriskuak ditu. Maskotak partekatzen badira, gainera, arriskutsua izan daiteke osasun publikoarentzat.Pet cafés and public health, new insights on bacterial resistance, Diogo Roque. Osasunerako arriskuez ari garela, zenbait janari prestatzeko egiten diren praktika batzuk ere arriskutsuak […]

Genetikaren alorrean azken hamarkadetan emandako aurrerapenek gure bizitzetan eragin zuzena dute. Hainbat gaixotasun hobeto ulertzeko eta tratatzeko giltza izan dira geneetan gordetako mezuak deszifratzeko tekniken garapena eta genoma sekuentziazioa. Koldo Garcia Etxebarria biologoa eta genetikan doktoreak “Genetikaren gaurko mugarriak” hitzaldian […]

Ez da galdera erraza, pertsona guztiek ere ez baitituzte koloreak berdin “ikusten”. Adibidez, daltonismo motaren bat dutenek bereizmen txikiagoa daukate, baina, horrez gain, tonu gehienak desberdin ikusten dituzte. Beste muturrean tetrakromatak daude: 100 milioitik gora tonalitate bereizteko gai dira, jende […]

Lanolina animalia-jatorria duen argizaria da, zenbait ugaztunen sebo-guruinek ekoizten dutena. Sebo-guruinak erdiko dermisean kokatzen dira eta lipidoz beterik dauden zelulek osatzen dituzte. Guruin horiek ile-folikuluetara jariatzen dute seboa. Seboaren funtzio nagusia azala eta ilea lubrikatzea da, babes-funtzioa betez. Ardien kasuan […]

Muturreko fenomeno meteorologikoak gero eta ohikoagoak dira klima aldaketa dela eta. Giza biziak arriskuan jartzeaz gain, jakina da etxebizitzak, nekazaritza laboreak, sare elektrikoak eta bestelako azpiegiturak kaltetu ditzaketela hondamendi naturalek. Gero eta gehiago, fenomeno horiek iragarri ahal izatea funtsezkoa da […]

Hizkuntza eredu handiek ondo funtzionatzen dute oso handiak direlako. OpenAI, Meta eta DeepSeek-en eredu berrienek ehun mila milioika “parametro” erabiltzen dituzte. Parametro horiek datuen arteko konexioak zehazten dituzten eta entrenamendu prozesuan aldatzen diren botoi doigarriak dira. Parametro gehiagorekin, ereduek hobeto […]

Eboluzioa ACHUCARRO eta EHUko ikertzaileek egindako bi ikerketek frogatu dute hegaztiek, narrastiek eta ugaztunek modu independentean garatu dituztela garuneko zirkuitu konplexuak, arbaso komun bat izan arren. Science aldizkarian argitaratutako lanek erakutsi dute garunaren funtzioak antzekoak izan arren, enbrioi-garaiko zelula-motak eta […]

Bizkaiko Golkoko ekosistemak mehatxatzen dituzte itsaspeko arroiletako zabor-pilaketek. Marine litter threats the Bay of Biscay, Carlota Alfaro-Ortegaren, Julen Ibarretxeren, eta Maider Iturrondobeitiaren eskutik. Ohmen legea oso ondo dago eta oso sendoa da. Materialaren inbertsio-simetria hausten ez bada, noski. Manuel Suárez […]

Antibiotikoek bizitza asko salbatu dituzte azken hamarkadetan, baina haien eraginkortasuna mehatxupean dago. Antibiotikoekiko erresistente diren bakterioek gero eta infekzio gehiago eragiten dituzte, eta, ondorioz, gaur egun Europan 33.000 heriotza inguru eragiten dituzte urtero. Espainian, adibidez, 2024an 15.000 pertsona hil ziren […]

100 kontu ondo ezagutzeko Lur planeta (2021) liburuak, izenburuak esaten duen bezala, 100 kontu biltzen ditu gure planetari buruz jakiteko. Gure egunerokotasunean oharkabean pasatzen diren gauza asko argitara ematen ditu. Horien artean: kamioi bat betetzeko adina plastiko botatzen dugula minutuero […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa Azkoitian

Nola harrotzen da ogia? Zer dago barra kodeen atzean? Nola funtzionatzen du sukaldeko plaka batek? Gure egunerokotasunaren parte diren kontu hauei eta beste batzuei erantzuteko iritsiko da Zientzia Kalean erakusketa Azkoitira, zientziaren ezagutza jendartean zabalduz. Formatu handiko 11 infografia dira erakutsiko direnak, euskaraz eginak, eta azaroaren 18tik 28ra ikusi ahal…

2025ko azaroaren 18a — 2025ko azaroaren 28a

Jesusen Bihotz Agurgarri plaza

Kale nagusia, 86., Azkoitia

Garuneko plastikotasun mekanismoak

Garuneko plastikotasuna garunak bere egitura, forma eta funtzioa aldatzeko duen berezko ahalmena da, esperientziari, ikaskuntza berriei edo garuneko kalte bati erantzunez. Prozesu horren barruan, seinale elektrikoetan eta kimikoetan oinarrituta dauden hainbat mekanismok hartzen dute parte informazioa kodifikatzeko, nerbio-sistema zentralaren egokitzapena eta berreskurapena errazten dutenak. Garuneko gaitza duten pertsonekin egindako ikerkuntza…

2025ko abenduaren 10a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Nerabeen eta mugikorraren arteko harremana

Azken urteotan, nerabezaroaren hasiera lehen telefono mugikor adimenduna izatearekin lotu da. Une horrek errealitatearen mundu paralelo baten antzera funtzionatzen duen ingurune digitalari atea irekitzen dio. Euskadin, 11 eta 12 urte bitarteko hiru nerabetik bik dute horrelako gailu bat, Euskal Herriko Unibertsitateko Weblearner ikerketa taldeak egindako lan baten arabera. Mugikorrekin, tabletekin…

2025ko abenduaren 12a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango