Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

2013an, Espainiak 2010/63/EB europar zuzentaraua transposizionatu zuen bere lege-esparrura (RD53/2013). Ondorioz, helburu zientifikoetarako erabiltzen diren animaliak babesteko Espainiako legedia ordezkatzean, murriztean eta fintzean oinarritzen da (3R). Printzipio horiek bultzatzen dute animaliak alternatiba ez-sentigarriekin ordezkatzea, animalien erabilera murriztea, eta esperimentuak fintzea […]

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, udako oporretan egiteko asteazkenero ariketa matematiko bat izango duzue, Javier Duoandikoetxea matematikariak aukeratu ditu Zientzia Kaieran argitaratzeko […]

Eta kontua da, berez ezin direla mugitu. Ikusi ere, zentzu hertsian, ez dute ikusten. Entzumena ez da haien gaitasunik indartsuena. Onddoak baitira. Onddoak, bai. Jaten ditugun boletusen ahaideak. Onddoak. Beno, egia esan, haiek ez dira zonbiak, haiek dira besteak zonbiak […]

Ikuspuntu ekologiko batetik, horrek hainbat onura dakartza: bioaniztasuna eta lurraren kalitatea hobetzen ditu, paisaia heterogeneoa mantentzen du, eta baso-suteak ekiditen laguntzen du, besteak beste. Gainera, zaldiak gai dira belarretik jasotako zenbait konposatu onuragarri beren ehunetan metatzeko, eta hala, ondoren haiengandik […]

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, udako oporretan egiteko asteazkenero matematika-ariketa bat izango duzue, Javier Duoandikoetxea matematikariak aukeratu ditu Zientzia Kaieran argitaratzeko. Guztira […]

Aurreko ataletan airearen kutsatzaile nagusienen gainbegiratua egin genuen, eta aipatu genuen garrantzitsuenak direla PMak -PM2,5 zein PM10 partikulak-, ozono troposferikoa, karbono monoxidoa, nitrogenoaren oxidoak -NOx -, sufrearen oxidoak -SOx-, eta metal astunak. Konposatu horien jatorriari dagokionez, airearen kutsaduraren iturri nagusienak […]

Gaixotasun hauen prebentziorako estrategia nagusia txertaketa da. Txerto pneumokozikoen kasuan, serotipo ezberdinen aurkako babesa ematen duten txerto formulazio ezberdinak garatuz joan dira, hau da, balentzia desberdinak dituzten txertoak; hala nola, 23 balentziadun txerto polisakaridiko pneumokozikoa (PPSV23; ingelesezko sigla), txerto pneumokoziko […]

Endosinbiosia erlatiboki maiz gertatzen da naturan. Adibide argiak izan daitezke gure hesteetako mikrobiotako bakterioak, edo koralen barruan bizi diren zooxantela fotosintetikoak; azken horiek mantenugaiak jasotzen dituzte koralengandik eta karbohidratoak ematen dizkiete trukean. Lynn Margulis biologo handiak 1967. urtean proposatu zuen […]

Aurreko atalean aipatu genuen moduan, airean dauden kutsatzaile nagusienak sei dira. Lehena materia partikulatua -PM edo Particulate Matter delakoa- da. Kutsatzailerik arriskutsuenetakoa da eta airean esekita dauden partikulek osatzen dute. Materia partikulatua tamainaren arabera sailkatzen da, eta horrela, PM10 partikulak […]

Bazterketa energetikoari aurre egitea da gaur egungo erronka handienetako bat, pertsona askoren osasunari, ongizateari, gizarteratzeari eta bizi-kalitateari eragiten dien fenomenoa baita. Europar Batasunean, 36 milioi biztanlek zailtasunak dituzte beren oinarrizko behar energetikoak asetzeko, eta horren aurka borrokatzea erronka handia da […]

Hurrengo ekitaldiak

Zaintzaileen ongizatea, gizartearen ongizatea

Zaintzan aritzen direnak, familian zein arlo profesionalean, gizarte-kohesioa bermatzeko funtsezko zutabea dira. Bere papera bereziki garrantzitsua da Euskadi bezalako lurraldeetan, non Euskal Estatistika Erakundearen (Eustat) datuen arabera, 65 urtetik gorako pertsonak biztanleriaren % 23 ziren 2022an. Hala eta guztiz ere, zaintzan aritzen direnen errealitateari buruzko ikerketak oraindik ez du merezi…

2025ko urriaren 29a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Lan-prekarietatearen eta osasun mentalaren arteko lotura

Baldintzapen biologikoetatik haratago, faktore sozialek zerikusi handia dute gure osasunean. Osasunaren gizarte determinatzaile bezala ezagutzen diren faktore horien artean ordaindutako lanak berebiziko garrantzia du, herritar gehienen biziraupenerako bitarteko nagusia izateaz gain, nortasunaren eta gizarte-onarpenaren iturri ere badelako. Lan-baldintzek okerrera egiten dutenean, lanak funtzio horiek betetzeko gaitasuna gal dezake eta arrisku…

2025ko azaroaren 7a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango