Hitzak beren kabuz ahora gerturatzetik, gero eta sarriago haien bila ibiltzera pasatzen gara adinarekin, nahiz eta sarritan mingainaren puntan izan. Fenomeno hau hitzek jasotzen duten aktibazio mailarekin lotuta dagoela uste dute ikerketek. Adinarekin lotuta agertzen diren hiztegi-arazoek eragiten dute, besteak […]
Artizarrak sumendi aktiboak dituela dioen behin betiko froga?
Lurra eta Artizarra, tamaina eta konposizio berdintsukoak izan arren, oso eboluzio geologiko eta atmosferiko ezberdinak izan dituzten bi planeta dira. Egin dituzten bideak hain izan dira bereiziak, non esan baitezakegu, itxuraz, elkarren oso antz txikia dutela. Artizarra gure planeta “bikia” […]
Osasun arloan adinkeriari lotutako aurreiritziei aurre egiteko irakasgaia
Robert Butler mediku eta gerontologo amerikarrak “adinkeria” terminoa sortu zuen 1968an. Honen bidez adierazten zuen gizarteak nola ukatzen zien adinekoei bizitzarekin jarraitzeko aukera eta beren burua berrasmatzeko aukerak. Adinkeriak, besteak beste, adinekoak umeak bezala tratatzea eragiten du, haurrak baliran hitz […]
Asteon zientzia begi-bistan #437
Geologia UPV/EHUko ikerketa batek Bizkaiko Barinatxe hondartzan berezkoak diren dunen hesi-efektua aztertu du. Prozesu Hidrikoen eta Ingurumenekoen ikertaldea izan da azterlan honen egilea, eta dunek harri-jausietan duten eragina aztertu dute. Fenomeno horren aurka, ohikoa da dikeak, sareak eta hesiak eraikitzea […]
Ezjakintasunaren kartogragfia #445
Interesatzen zaizkigun ezaugarriak lortzeko eta, bide batez, jasangarriago bihurtzeko, dagoena zelan aldatu dirudi aste honetako gaia. Polimero inorganiko mota bat, zeinetik hormigoi benetan ekologiko bat lor liteke, propietateak galdu gabe. Zementua eta bere deribatua, hormigoia, oso ekologikoak ez dira: paisaian […]
Dorota Krajewska, hizkuntzalaria: “Egiten ditugu gauza txikiak, ez bereziki salgarriak, baina horrela egiten du aurrera zientziak”
Dorota Krajewska poloniarra da, eta bere herrialdean linguistika ikasten ari zela sortu zitzaion, lehen aldiz, euskarara hurbiltzeko aukera. Aukerari heldu, eta hurbiltzetik murgiltzera egin du jauzi, eta, orain, ikergai du hizkuntza hau. Azaldu duenez, gradua egiten ari zela, bazuen gogoa […]
Hirigune historikoen babesa klima-aldaketaren aurrean: arriskua neurtzeko metodologiak
Arriskuak neurtzeko hainbat metodologia aurki ditzakegu, esaterako, planteamendu bat ahultasun-ebaluazio bat egitea da, eta eraikin historikoek eta azpiegiturak klima-aldaketaren ondorioetara duten esposizioa, sentsibilitatea eta egokitzapen-gaitasuna ebaluatzea dakar. Horrek uholdeak, itsasoaren mailaren igoera eta muturreko gertakari meteorologikoak izateko potentziala ebaluatu dezake […]
Zergatik dugu atsegin dantza egitea?
Gauza bitxia da, baina gorputza musikaren doinuarekin mugitzean gustura sentitzen gara; abesti batzuek, inkontzienteki, dantza egiteko gogoa ere sortzen dute, eta batzuetan, oso umoretsu gaudenean, gorputzak berak eskatzen digu dantza, sentitzen duen poza erakusteko bezala. Oro har, dantza alaitasunarekin eta […]
Intsektu baten garunaren mapa osatu dute
Aspaldiko ametsa da garun baten barruan gertatzen diren prozesu guztiak ondo ezagutzea. Besteak beste, medikuntzaren alorrean sortzen diren aukerak imajinaezinak dira. Alabaina, momentuz imajinaezina da ere gizakiaren garunaren mapa zehatza osatzea. Ikertzaile talde batek mahai gainean jarri duen ikerketa batek […]
Dunak hondartzetako harri-jausien aurka
Hondartzak jende ugari ibiltzen den aisialdirako guneak direnez, lehentasunezkoa da itsaslabarren azpiko hareatzetan dagoen jendea babestea, harriak erori ohi baitira bertara. Harriei eusteko, dikeak, sareak eta hesiak eraiki izan dira tradizionalki, baina haiek eraikitzea eta mantentzea garestia da, eta, gainera […]