2009an Jerry Coyne biologoak Zergatik den egia eboluzioa liburua argitaratu zuen. Baina, eboluzioa egunean-egunean berresten ari da, biologiaren ardatz izateraino erabat, zergatik da beharrezkoa horrelako liburu bat? Inork ez luke zertan libururik idatzi garbi uzteko atomoak, izan, badirela, edo Lurra […]
Quaoar, inork espero ez zuen eraztunaren jabea
Duela gutxira arte pentsaezinak ziren mugetara eraman gaitu gaur egungo astronomiak, eta Hubble edo James Webb bezalako behatokiek unibertsoa gaztea zeneko uneak ekarri dizkigute begietara. Kontaezinak dira inguru urrun horietan argitzeko dauden misterioak, baina gertuagora begiratuta ere, etengabean azaltzen dira […]
Itsasoetako desagertzea
Itsas biologoek detektatu dutenez, itsas espezieek desagertzeko joera dute orain. Ekologian, eboluzioan eta itsasoetako biodibertsitatean eta, espero dugu, arrisku horren leheneratzean eragiten duten ondorioak hobeto behatzeko, Standford Unibertsitateko Jonathan Paynek eta bere taldeak, erregistro fosilari esker ezagutzen ditugun aurreko beste […]
Amaren obesitateak fetuaren garapenari eragin diezaioke
Jende gehienak uste du ezen, fetua amaren barnean hazten denez, ama izango dela haurraren etorkizuneko osasunari eragingo dion faktore garrantzitsuena, eta hori nagusituko dela, zalantzarik gabe, gainerako faktore posible guztien gainetik. Uste hori oso zabalduta dago gizartean, eta ikerketa asko […]
Asteon zientzia begi-bistan #432
Biologia Cristina Claver-ek biologia-ikasketak egin zituen UPV/EHUn, eta gaur egun tesiko hirugarren urtean dago. AZTIn ari da tesia egiten, eta ekosistema mesopelagikoko organismoak ditu aztergai. Ozeano irekian Eguzkiaren argia berrehun metroko sakoneraraino iristen da, eta hortik behera, iluntasunean, ekosistema mesopelagikoa […]
Ezjakintasunaren kartografia #438
Badirudi aldizkako barauak ez dituela soilik eragin onuragarriak metabolismoaren ikuspegitik, baita osasun mentalean ere. Rosa García-Verdugoren Intermittent fasting appears to improve quality of life in humans Nukleo atomikoen formari buruzko ereduek ez dute funtzionatzen isotopo batzuentzat, 106 kadmiorako frogatu berri […]
Rosemary Bamforth, amiantoaz ohartarazi zuen patologoa
Rosemary Bamforth (1924-2018) mediku eskoziarra izan zen amiantoarekiko esposizioaren eta biriketako minbiziaren artean lotura zegoela iradoki zuen lehen pertsona. Bere lanari eta hurrengo hamarkadetako ebidentzia zientifiko gero eta ugariagoari esker, munduko herrialde askotan debekatu dute mineral kaltegarri hori erabiltzea. Rosemary […]
Longitudea
GPSa eta abar tresna arruntak diren garai honetan, ezin aproposagoa da Dava Sobel Longitudea (1995) liburuan dakarkiguna. John Harrison zientzialari eta erlojugile eskoziarra daukagu protagonista nagusi. Dozenaka urte eman zituen itsas kronometro zehatz bat egiten. B aina hor ibiliko dira […]
Bakterioak gertuko pertsonekin partekatzen
Bakterio gutxi batzuek giza gorputzetik kanpo bizitzeko gaitasuna dutenez, pentsatzekoa da beste pertsona batzuk izan daitezkeela gutako bakoitzak dituen bakterioen jatorria. Jakina da bakterioak hesteetara heltzen direla amak haurrari jaiotzean transmitituta, baina dagoen bakterio-dibertsitatea ezin daiteke soilik bide horren bidez […]
Milioika urte Tibeten
Bidaian eta, zehazkiago, mendebaldeko Tibeten eta Changtang goi ordoki babesgabean zehar –batez besteko altuera 5.000 metro da–, Harrer eta bere kide Peter Aufschnaiterrek gorriak ikusi zituzten. Liburuko pasarte batean honako hau dio: “Egunean behin haragia egosten dugu eta ontzitik bertatik […]