Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Alicia Dickenstein Buenos Airesko Unibertsitateko irakasle emeritua eta Argentinako Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Batzordeko goi mailako ikertzailea da (J). 2024ko maiatzetik, Argentinako Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Akademia Nazionaleko lehenengo emakumezko presidentea izan da, akademiaren 150 urteko historian. Horretaz gain […]

Arbasoak kontatzerakoan, lehen belaunaldietan kopurua ulergarria egiten zaigu: bi guraso, lau aiton-amona, zortzi birraitona-amona… Baina kopurua azkar hazten da, eta iritsiko da momentu bat non arbaso gehiago izango ditugun garai hartan munduan bizi ziren pertsonak baino. Horregatik, denok gara pixka […]

Hobe da txori bat eskuan ehun hegan baino, dio esaerak, baina informatikarientzat onena hauxe da: bi txori zulo batean. Izan ere, lekua partekatzen duten hegazti horiek usategiaren printzipioa izeneko teorema matematiko baten protagonistak dira. Teorema erraza dirudi, baina engainagarria da […]

Hiri berean, baina gutxi gorabehera mende bat lehenago, Papok beste matematikari bat aipatu zuen: Pandrosion. Papo oso kritikoa zen berarekin, baina baita Apoloniorekin ere; eta horrelakoa zen matematikari guztiekin, Euklides eta Arkimedesekin izan ezik, hein handi batean. – Gráinne McLaughlin […]

Zenbait ekipo analogikok osatzen dituzte sistema elektrikoak, hala nola transformadoreek eta etengailuek, kontsumitzaileei energia elektrikoa behar bezala hornitzeko funtsezkoak direnek. Ekipo horiek sendoak eta fidagarriak dira; tentsio eta korronte elektriko handiak jasateko gai dira, eta 20 urtetik gorako bizitza baliagarriak […]

Gaur egun artelan asko jendaurretik ezkutatuta daude egoera txarrean daudelako. Azken urteetan, zaharberritutako jatorrizko artelanen irudikapen birtualak sortzeko bidea ireki du teknologiaren eta zaharberritze digitalerako tresnen garapenak. Tresna horiek ikusmen artifizialeko, irudien ezagutzako eta koloreen korrespondentziako teknikak aplikatzen dituzte, pintura […]

UNESCOk 2019an argitaratutako txosten batean laguntzaile birtualetan dagoen sexismoa nabarmendu zen eta laguntzaile birtual feminizatuak erabiltzearen ondorio kaltegarri ugari aipatzen ziren. Ondorioen artean agertzen ziren emakumeak lagunkoi eta otzanak diren mezuen zabalkundea edo hitzezko sexu-jazarpenei era apologetikoan erantzutearen normalizazioa. Txosten […]

Ana María Zubiaga Elordieta (Forua, Bizkaia, 1959) Euskal Herriko Unibertsitateko Genetika Saileko katedraduna da. Tufts eta Harvard Unibertsitateetan aritu zen ikertzaile gisa, eta minbiziaren garapenean inplikatuta dauden geneen erregulazioaren azterketan espezializatu zen. Argitalpen esanguratsuak egin dituen ikertalde finkatu bateko buru […]

Historikoki, eboluzioa eskailera baten moduan azaldu izan da: izaki sinpleetatik hasi eta, mailaz maila, gizakiongan amaitzen den bide gisa. Baina ikuspegi honek arazo bat du: pentsaraztea gu garela “eboluzioaren helburua” edo “izakirik eboluzionatuena”. Zuhaitzaren metafora erabiliz, ordea, argiago ikus daiteke […]

Aurten ere, hamar urteren ostean, erantzun asko izan ditugu eta gehienak zuzenak. Eskerrik asko parte hartu duzuen guztioi. Eta eskerrik asko ere zuen artean animatzen eta elkarri laguntzen ibili izanagatik. 1. ariketa: Ane eta beste bederatzi lagun mahai baten bueltan […]