Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

Zientziaren historia

Kategorien artxiboa 107 artikulu

Gure lehengusuak Ameriketara joan zirenekoa

antropologia bideoak eboluzioa

Orain dela 40 eta 25 milioi urte artean, kontinenteen forma beste bat zenenean, Afrikan bizi zen tximino talde bat Ameriketara iritsi zen, itsasoa zeharkatuz zuhaitz baten edo beste zerbaiten gainean flotatuta. Haiek dira gaur egun Amerikan bizi diren tximino guztien […]

Isatsa galdu genuenekoa

antropologia bideoak eboluzioa

Gizakiok katarrinoak gara, sudurzuloak beherantz ditugun primateak —gu, orangutanak eta makakoak barne—, eta talde horren barruan bi azpitalde daude: isatsa duten tximinoak (Cercopithecoideoak) eta isatsik gabeko Hominoideoak. Bi taldeak orain dela 25 milioi urte inguru bereizi ziren, eta haren arabera […]

Hylobateen kuadrilla handia

antropologia bideoak eboluzioa

Biziaren zuhaitzean enborrerantz hurbildu ahala, adarrak gero eta handiagoak dira; gauza bera gertatzen zaigu gure bidaia honetan. Orain dela 17-18 milioi urte bereizi zen Hylobatidae familia tximino handien taldetik, gu barne. Gaur egun 20 bat espezie ezagutzen dira, lau generotan […]

Orangutanekin Asiara eta buelta

antropologia bideoak eboluzioa

Gure 750.000. amona eta orangutanena izaki berbera zen. Orain arte ezagututako gure arbaso guztiak Afrikan bizi baziren ere, orangutanak Indonesia aldean bizi dira: nola iritsi ziren haraino? Eta, agian, alderantziz izan zen, eta gure arbasoak izan ziren Afrikara itzuli zirenak […]

Gorilak al gara behe-laino artean?

antropologia bideoak eboluzioa

K.a. 500ean Hanno Nabigatzaileak “Gorillae” izeneko izaki iletsuak aipatu zituen Afrikako mendebaldean; izen hori erabili zuten XIX. mendeko zientzialariek berriro ere gorilak aurkitu zituztenean.Gorilek lau hanken gainean ibiltzen dira, habiak egiten dituzte eta haremetan bizi dira, ar heldu batekin eta […]

Zergatik daude oraindik txinpantzeak?

antropologia bideoak eboluzioa

Eboluzioaren azalpenetan maiz entzuten den galdera da: “Eboluzioa egia bada, zergatik daude oraindik txinpantzeak?”. Erantzuna sinplea da: gizakiak ez gara txinpantzeetatik eboluzionatu, bi espeziek arbaso komuna partekatzen dugu. Orain dela 6-7 milioi urte bizi izan zen arbaso horretatik banandu ziren […]

Lucy

antropologia bideoak eboluzioa

Orain dela 3,2 milioi urte, gaur egungo Etiopian, zutik ibiltzen zen baina zuhaitzetara igotzen jarraitzen zuen arbaso bat bizi zen: Lucy, Australopithecus afarensis espeziekoa. Ez zen ez gizaki bat, ezta tximino bat ere, bien arteko zerbait baizik. Burmuin txikia zuen […]

Zenbat gizaki espezie daude?

antropologia bideoak eboluzioa

Homo sapiens, Homo neanderthalensis, Homo erectus, Homo antecessor, Homo habilis… eta beste hainbat. Baina, lehenik eta behin, zer da espezie bat? Espeziea izaki bizidunak sailkatzeko oinarrizko unitatea da, eta definizio ohikoenaren arabera, espezie berekoak dira elkarrekin ugaltzeko eta kume emankorrak […]

Zerk egiten gaitu gizaki?

antropologia bideoak eboluzioa

Lehenengo gizakia zein izan zen eta noiz bihurtu ginen gizaki galdetu izan da maiz. Gure espezieari Homo sapiens izena jarri diogu, eta generoa Homo izatea zer esan nahi duen galdetzen diogu gure buruari. Homo habilis aurkitu zenean, duela 2,3 milioi […]

Gizateria osoa

antropologia bideoak eboluzioa

Gizaki modernoa, Homo sapiens, Afrikan garatu zen, orain dela 300.000 urte baino gutxiago. Lehen txangoak orain dela 215.000 urte inguru egin ziren, baina benetako hedapena 70.000 eta 50.000 urte artean hasi zen, lehenengo Hegoaldeko Asiatik Australiaraino, gero Europara eta Ameriketara […]