zientziateka

Azken hamarkadan arkeologo eta espeleologoek elkarlanean garatutako prospekzio sistematikoari esker, Euskadiko hainbat puntutan agertu den horma-arte paleolitikoa asko ugaritu da. Atxurra (Berriatua) eta Armintxe (Lekeitio) kobazuloek labar-artearen bi “santutegi” garrantzitsu diren aztarnategiak dituzte barrenean. Duela gutxi aurkitu eta aztertu diren […]

Endokannabinoide sistemak gure gorputzeko hainbat funtzio fisiologiko eta patologikotan parte hartzen du. Landareek berezko dituzten kannabinoideak zein kannabinoide sintetikoak sistema endogeno hori moldatzeko gai dira. Honen harira, gizakiaren endokannabinoide sistemaren funtzionamendua ulertzea xede duten ikerketa asko egin dira azken urteotan […]

Aurtengo Kimikako Nobel sariak munduko makina txikienen sorkuntza saritu du. Jean-Pierre Sauvage kimikari frantziarrak, Fraser Stoddart kimikari britainiarrak eta Bernard Feringa kimikari herbeheretarrak jaso dute saria, kontrolatu daitezkeen mugimenduak dituzten molekulak garatu izanagatik, energiaz hornituz gero zereginak burutu ditzaketenak. Akademiak […]

Autofagia gure organismoaren birziklatze sistema da. Fenomeno horren bitartez, zelulek beraien burua “jaten” dute eta era horretan, haien osagaiak deuseztatzen dituzte. Prozesu honek, energia jasotzeko edo infekzioei aurre egiteko balio du. Egun, autofagia prozesuaren erregulazio ezegokia minbizia eta Parkinsona bezalako […]

Leku bateko maila sozioekonomikoa eta bertako herritarren osasuna lotuta daude? Urte askotan zehar euskal herritarrek beste erkidegoetako herritarrek baino osasun hobea zutela uste izan da. Ikerketa berri baten ondorioen arabera gure lurraldean ere ezberdintasun adierazgarriak daude. Ikerketak erakusten du heriotza-tasan […]

Kirolari baten genoma alda daiteke bere errendimendua hobetzeko? Zer ondorio du jardunbide honek? Nola burutzen da? Dopinaren Aurkako Mundu Agentziak adierazi du dopin genetikoa heldu dela dagoeneko eta kirolaren mehatxurik handiena bihurtu dela. Arestiko Rioko Joko Olinpikoetan dopin mota hau […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias UPV/EHUren Kultura Zientifikoko Katedra 2010eko urrian sortu zen, unibertsitateak eta Bizkaiko Foru Aldundiak (BFA) lankidetza hitzarmena sinatu ostean. Lehenengo hiletan gerora garatu beharreko programa eta jarduerak prestatzen eman ziren. Katedrak antolatutako lehendabiziko ekitaldia 2011ko Darwin eguna […]

Zein ikerkuntza-prozesu eskatzen zaizkie sendagaien fabrikatzaileei euren produktuak merkatura atera aurretik? Zein da nazioko zein nazioarteko agentzia arautzaileen betekizuna? Praktika medikua erabat aldatu da gaixotasunen tratamenduan lotutako aurrerapausoen ondorioz, baina ezin dugu ahaztu sendagaiek ere eragin kaltegarria ere izan dezaketela […]

Gaixotasun zeliakoa gaixotasun immunea da, garian eta beste zereal batzuetan agertzen den gluten proteinaren aurkako intolerantzia gisa garatzen dena. Gaixotasuna garatzeko generik garrantzitsuena ezagutzen bada ere, badaude genoman 40 bat erregio gaixotasunaren garapenarekin lotu direnak, eta haietariko asko DNA zaborra […]

Iragan otsailaren 11n astronomiaren garai berri bati eman genion hasiera. Egun horretan, Grabitazio Uhinen Laser Interferometriako Behatokiak (LIGO) uhin grabitazionalak lehenengoz detektatu zituela eman zuen aditzera, azeleratutako objektu masiboek espazio-denboran eragindako bibrazioak, alegia. Albert Einsteinek duela mende bat aurreikusi zituen […]