Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

biologia

Etiketen artxiboa 907 artikulu

Txapeldunak: jaiotzez edo izerdiz?

Dibulgazioa, Kolaborazioak

genetika kirola

Adrian Odriozola Txapeldunak jaio egiten dira edota urteetan zehar urratsez urrats doaz lan gogorrari ekinez, txapel hori josten? Kalean denetarik entzun dezakegu galdera hau eginez gero. Kirol-Genetikarien artean ere, gaur egun ez dago adostasunik. Beste hitz batzuetan, historia guztian zehar […]

Lebitarren liburuan eta Koranean jasoa

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– “Txerria, apatxa zatituta duelako hausnarkaria izan gabe; animalia hori lohia da zuentzat” (Liburu Santuak: Lebitarren liburua, 11). “Esan: helarazi zaidan goiargian ez dut aurkitu inorendako ezer jateko debekurik, animalia baten gorpua […]

Metabolismoaz (eta II)

Zientziaren historia

biokimika fisiologia zientziaren_historia

César Tomé López XIX. mendearen zati handienean zehar, gorputzean sartzen diren elikagaiak eta ateratzen diren deskonposizioaren produktuak konektatzen dituzten tarteko erreakzio kimikoak definitzeko ahaleginak egin ziren; alta, inplikatutako substantzien ezaugarri kimikoen ezagutzan oinarritutako usteak baino ez ziren. Stoffwechsel -aren ikerketa […]

Izurde emeak, elkarrekin sendoago

Dibulgazioa, Kolaborazioak

animaliak itsasoa

Amaia Portugal Haien kumeak babesteko, izurde emeak elkartu egiten dira eta taldetxoak osatzen dituzte erditze garaian. Gainera, Australiako mendebaldeko itsasoetan egindako ikerketa honetan egiaztatu dutenez, kide berberekin elkartzen dira urtero, denboran luzatzen diren lotura iraunkor eta egonkorrak sortuz. Emakumeok maiz […]

Izerdiaz

Animalien aferak, Dibulgazioa

fisiologia historia

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Lurruntzen direnean, likidoek beroa hartzen dute ingurutik. Horregatik, gainazal batean dagoen ura lurruntzen bada, hoztu egiten da gainazal hori. Beraz, ez da batere harritzekoa lurrunketa izatea ugaztunek duten beroa galtzeko biderik […]

Metabolismoaz (I)

Zientziaren historia

fisiologia zientziaren_historia

César Tomé López Metabolismoa da organismo bizietan etengabe gertatzen diren aldaketa kimikoen multzoa, zeinari esker elikagaietatik energia eta molekula sinpleak lortzen diren, eta horietatik molekula konplexuak sintetizatzen. Mediku hipokratikoek “egosketa” esaten zioten elikagaiak gorputzaren humore bihurtzeari, sukaldaritzarekin analogia eginez. Analogia […]

Giza genomaren entziklopedia

Dibulgazioa, Kolaborazioak

DNA genetika

Jose Ramon Bilbao Homo sapiens espeziearen genomaren sekuentziazioak agerian utzi zuen oso urriak zirela gene proteina-kodeatzaileak eta horrek harridura eragin zuen zientzialarien artean, nolabait ezbaian jarri zelako genoma hitzaren jatorrizko esanahia, hau da, “gene guztien multzoa”. Izan ere, ordura arteko […]

Munduko bi gauza hotzenetako bat

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Txakurren azalean oso urriak dira izerdi-guruinak, eta beraz ontzat eman daiteke ez dutela izerdirik botatzen. Horrek, baina, ez du esan nahi gorputza hozteko lurrunketara jo ezin dezaketenik. Beroa xahutu behar dutenean […]

Bizitza inprima dezaketen kartutxoak

Dibulgazioa, Kolaborazioak

medikuntza teknologia

Amaia Portugal Hezur eta giharrak sortu dituzte hiru dimentsiodun inprimagailu batekin, giza eskalan eta haien benetako barne egitura errespetatuz. Gibel, birika eta giltzurrunetako ehunekin beste hainbeste egin nahi dute orain, noizbait organoen transplanterik behar ez izatea amets. Organo baten transplantearen […]