Naturaren osagaiak ikasteko, zientziak sailkapenak egin behar ditu. XVII. mendean, esplorazioaren aro kolonizatzailearekin batera, etnia ezberdinen giza taldeen sailkapena hasi zen eta arraza kontzeptua jaio. Arraza, taxonomikoki, espeziearen azpitik sailkatuta dago, ezaugarri fisiologiko batzuk komunean izateari deritzo. Gizakiak zientifikoki sailkatzeko […]
Historian zehar zibilizazioek astroak begiratzeari eta ikertzeari ekin diote. Gizakia zeruko hainbat gertaeraz ohartu izan da: eguzki eta ilargi eklipseak, besteak beste. Teleskopioak baliatu izan dira horretarako. 1590an asmatu zuen teleskopioa Hans Lippershey-k. Hemeretzi urte geroago, 1609an, Galileo Galileik lehenengo […]
Erabat ezaguna da erlatibitatearen teoriak espresatzen duen masaren eta energiaren arteko baliokidetasuna. Einsten izenari lotuta dagoen E=mc2, hain zuzen. Zer esan nahi du zehazki formula honek, baina? E=mc2 formulak hiru alderdi ditu: E. Energia da, lan bat egiteko ahalmena. m […]
Unibertsoa handia da. Tamaina itzela du. Hain handia izanik, zergatik ez dugu izaki estralurtarren seinalerik? Non daude estralurtarrak? Horixe bera galdetu zuen Enrico Fermi Nobel saridun fisikariak. Ongi etorri Fermi Paradoxara. Estralurtarrekin kontaktu eza azaltzen duten hiru hipotesi lerro daude: […]
Gazta neolitikotik ekoizten dela uste da. Gaztaren produkzioak atzetik duen prozesu biokimikoa neolitikoan kasualitatez ikasi zutela uste da, hala ere. Zelan egiten da gazta? Zer da, zehazki, gatzagia? Zein da esnea gazta bihurtzeko prozesuan gertatzen dena? Esnea eta gatzagitik abiatuta […]
Marie Curie (1867 – 1934): “Zientziak edertasun handia duela uste dut. Laborategian diharduen zientzialaria ez da teknikari soila. Zientzialaria naturaren fenomenoen aurrean dagoen haurra da eta, maitagarrien ipuin bat entzuten duen umea bezala, hunkitu egiten da”. ederra da from ON […]
JUVENA Kanpainaren helburu nagusia da zenbat antxoa gazte (eta non) dagoen jakitea, eta zehaztea zer prozesu ozeanografikok esku hartzen duten espezie horren erreklutamenduan Bizkaiko Golkoan. Kanpainaren emaitzak honetarako erabiltzen dira: zenbat antxoa harrapa daitekeen iradokitzeko arrantza-alorreko agintariei. Iñigo Onaindia, AZTIko […]
“Sortzea ikastea baino gehiago da, sortzea baita bizitzaren benetako esentzia” Barthold Georg (1776-1831) Ideia bat daukazu, imajinatu egiten duzu eta hurrengo pausua ideia gauzatzea da baina horretarako zerbait behar da. Agian, 3D inprimagailu batek lagun gaitzake, ez duzue uste? Baina […]
Modu neurologiko sinple batean esanda, oroimena burmuinean kokatutako lotura neural kodifikatuen multzoa da. Oroimena kodifikatuta dagoen moduarengatik puzzle edo collage baten antz gehiago du, betiko liburutegi batena baino. Gure oroimenak hutsuneak izaten ditu batzuetan eta ez ditugu gauza batzuk gogoratzen […]
