Farmazia asistentziala, pazienteen beharretara egokitutako arreta

Xabier Aizpurua-Arruti, Arantxa Isla, María Ángeles Solinís, Begoña Calvo, Ana del Pozo-Rodríguez, Estibaliz Goyenechea

Historian zehar, farmaziak eraldaketa nabariak jasan ditu. Aurretik, farmaziak, botiken prestaketa eta dispentsazioa zituen oinarri nagusitzat, baina gaur egungo gizartean aldaketa nabarmenak ematen ari dira alor ezberdinetan, eta osasuna ez da salbuespen bat.

Egun, biztanleria gero eta kezkatua dago ongizatearekin eta, ondorioz, osasunarekin lotuta dagoen informazioa bilatu eta kontsumitzen du. Bestalde, paziente profil berezi bat nagusitzen ari da gaur egun: paziente adindu kroniko polimedikatua. Honen aurrean, farmazia egokitzapen prozesu batean murgilduta dago, pazienteen beharretara eta osasun sistemaren aldaketetara moldatzeko eta hori dela eta bide asistentzialagoa hartu du. Horrela, azken hamarkadetan arreta farmazeutikoa eta farmazia asistentzialaren garapena suspertu da. Esan bezala, eboluzioa ematen ari da farmazia asistentzialerantz eta hori dela eta farmazialaria, sendagaien hornitzailea izateaz gain, pazientean gero eta zentratuago dagoen osasun-profesionala da.

Arreta farmazeutikoa, farmazialaria pazientearen beharrez arduratzen den praktika profesionala da, sendagaiekin erlazionaturiko arazoak detektatuz, prebenituz eta konponduz, modu jarraituan, sistematizatuan eta dokumentatuan. Pazientearekin berarekin eta osasun-taldeko gainerako profesionalekin lankidetzan, pazientearen bizi-kalitatea hobetuko duten emaitza zehatzak lortzeko zerbitzua da.

Arreta farmazeutikoarekin eta farmazia asistentzialarekin lotuak, Farmazia Zerbitzu Profesional Asistentzialak (FZPAk) sortu dira, farmazia komunitarioak herritar guztiei zerbitzu aukera zabala eskainiz. Gaur egun, herrialde askotan, zerbitzu berriak diseinatzen eta ezartzen ari dira, eta, aldi berean, farmazia komunitarioaren jardueran sakonki txertatzea da helburu. Farmazialariek zerbitzuen garapenarekin lotutako jardueretan modu homogeneoan eta sistematizatuan parte hartzen dute, eta jarduera horien erregistroa egiten dute. Horrek zerbitzuen jarraipena eta ebaluazioa egitea ahalbidetzen du, aurrerapausoak emanez.

Duela urte batzuk, Euskadiko Farmazialarien Kontseiluarekin bat eginez, Euskadiko farmaziak FZPAk eskaintzen hasi ziren. Hauek, lanbidearen aldaketarako tresna garrantzitsua izanik, pazienteez gain, farmazialarien kolektiboan eta farmazialarietan bertan ere onurak sor ditzakete. Hala ere, farmazia asistentziala sustatzeko erronka garrantzitsua da, pazienteek eta gainerako osasun-profesionalek farmazialarien esku-hartze kliniko hauen onurak ezagutzea, eta farmazia komunitarioa, osasun-sistema publikoetan era sakonago batean integratzea.

Baina FZPAk eskaintzeak eta kudeatzeak farmazientzat kostu inportantea dauka, denbora eta esfortzu handiak behar baitira jarduerak modu egokian burutzeko. Ondorioz, hauen eskaintza zabaltzeko, ezinbestekoa da farmazialarien motibazioa suspertzea eta haren jarrera aldatzea eragin dezaketen arrazoiak identifikatzea. Bestalde, farmazia komunitarioan FZPAk erabat ezartzeko eta orokortzeko egungo erronka ordainsaria da. Zerbitzuengatik ordainsaria jaso ahal izateko, ezinbestekoa da aldez aurretik erakustea hauek pazientearen bizi-kalitatea hobetzen dutela eta errentagarriak direla, bestelako osasun-kostuak gutxituz. Honela, zerbitzua prestatzen duen profesionalak egindako lanagatik dagokion ordainsaria eskuratuko luke, administrazioak ere ikuspuntu ekonomiko batetik abantailak lortzen dituen heinean.

Ikusi bezala, farmazialariaren profesioa, ez da duela urte batzuk zen bezalakoa. Oinarri nagusia sendagaia den arren, farmazialariek eskainitako zerbitzu eta egindako esku-hartze klinikoek, medikamentuen aurkako gertaerak murriztu eta pazientearen emaitza klinikoak eta humanistikoak hobetzea frogatu dute eta beraz, farmazia komunitarioaren praktika gero eta asistentzialagoa bihurtzen ari da. Farmazia asistentzialak aurrera egiteak onura handiak ekarriko dizkio gizarteari, eta errentagarritasuna ere ekarriko die administrazio publikoei. Hala ere, farmazia asistentziala sustatzeko erronka garrantzitsua da pazienteek eta gainerako osasun-profesionalek farmazialarien esku-hartze kliniko hauen onurak ezagutzea, eta, farmazia komunitarioa, osasun-sistema publikoetan integratzea.

Artikuluaren fitxa:

• Aldizkaria: Ekaia
• Zenbakia: Ekaia 39
• Artikuluaren izena: Farmazia-zerbitzu profesional asistentzialak Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) farmazietan.
• Laburpena: Arreta farmazeutikoarekin eta farmazia asistentzialarekin lotuak, Farmazia-Zerbitzu Profesional Asistentzialak (FZPAk) sortu dira; farmazia komunitarioak herritar guztiei zerbitzu aukera zabala eskaintzen die. Gaur egun, munduko ia herrialde guztietan zerbitzu berriak diseinatzen eta ezartzen ari dira, eta, aldi berean, farmazia komunitarioaren jardueran txertatu nahi dira. FZPAk bi taldetan sailkatzen dira. Alde batetik, Arreta Farmazeutikoaren Zerbitzuak eta, beste alde batetik, Komunitateko Osasunarekin erlazionaturiko Zerbitzuak. Duela urte batzuk, eta Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) Farmazialarien Kontseiluarekin bat eginez, EAEko farmaziak FZPAk eskaintzen hasi ziren. Zerbitzu horiek, lanbidearen aldaketarako tresna garrantzitsua izanik, pazienteei ez ezik, farmazialarien kolektiboari eta farmazialariei eurei ere onurak ekartzen dizkiete. Hala ere, farmazia asistentziala sustatzeko erronka garrantzitsua da pazienteek eta gainerako osasun-profesionalek farmazialarien esku-hartze kliniko horien onurak ezagutzea, eta, farmazia komunitarioa, osasun-sistema publikoetan era sakonago batean integratzea.
• Egileak: Xabier Aizpurua-Arruti, Arantxa Isla, María Ángeles Solinís, Begoña Calvo, Ana del Pozo-Rodríguez, Estibaliz Goyenechea
• Argitaletxea: UPV/EHUko argitalpen zerbitzua
• ISSN: 0214-9001
• eISSN: 2444-3255
• Orrialdeak: 131-152
• DOI: 10.1387/ekaia.21863

Egileez:

Arantxa Isla, María Ángeles Solinís, Begoña Calvo eta Ana del Pozo-Rodríguez UPV/EHUko Farmazia Fakultateko Farmakozinetika, Nanoteknologia eta Terapia Genikoa taldeko ikertzaileak dira

Xabier Aizpurua-Arruti eta Estibaliz Goyenechea farmazialariak dira eta Gipuzkoako Sendagaigileen Elkarteko kideak.

Ekaia aldizkariarekin lankidetzan egindako atala.