Ekitaldiak

1838ko irailean, Charles Darwini bururatu zitzaion inoizko ideiarik onena: hautespen natural bidezko eboluzioa. Hautespen naturalak zientifikoki azaldu zuen gure presentzia unibertsoan, eta bide batez ezabatu egin zuen jainkoaren edota diseinatzaileren baten beharra, eta, halaber, beren patuaren jabe bihurtu zituen gizon-emakumeak […]

2006an vespa velutina izeneko liztorra iritsi zen Europara eta harrez geroztik Frantzian eta Iberiar penintsulako ipar-ekialdean barrena hedatu da. Inbasio honek bi ondorio ekar ditzake. Lehena ekologikoa da, Asiako liztorra erleak harrapatzeaz gain beste polinizatzaile askoren harraparia izan daitekeelako, eta […]

Argia ezinbestekoa da bizitzarako, gizakion ongizaterako eta zientzia zein teknologiaren garapenerako. Bere garrantzia nabarmentzeko, Nazio Batuen Erakundeak 2015a Argiaren Nazioarteko Urtea izendatu zuen. Hori dela eta, hilabete honetako Zientziatekan saio berezi bat eskainiko diogu. Abenduaren 14an argiaren ezaugarriak ikuspuntu desberdinetatik […]

Gehienon kezka nagusia osasuna da seguruenik, kalean entzuten diren berbaldietan behintzat hala nabaritzen da. Izan ere, medikalizatu egin dugu gure bizitza, min eta ondoez guztiak pilula batekin, belar urez, janari funtzionalekin edo sineskeriekin konpondu nahi ditugu istant batean. Komunikabideetan ere […]

Duela mende bat, Albert Einsteinek Erlatibitatearen Teoria Orokorra kaleratu eta goitik behera aldarazi zuen unibertsoaz dugun ikuspegia. XX. mende osoan, teoriak eragin handia izan zuen zientzian, filosofian, artean, politikan, kultura herrikoian eta beste hainbat esparrutan. Einsteinen legatua aztertzeko, hiru fisikari […]

Gero eta informazio gehiago dugu gure inguruko eragile ezberdinek (elikadura, kutsadura, eguzkia eta bestelako konposatu fisiko, kimiko eta biologikoak) minbizi bat garatzeko ditugun aukerak nola baldintzatzen duten jakiteko. Zer da honi buruz jakin behar duguna, eta nola jokatu behar dugu? […]

Gure DNAk egunero jasotzen ditu kalteak: erradiazioak, erradikal askeak, minbizia eragiten duten beste substantzia batzuk… Hala ere, gure organismoak badu kalte horiek konpontzeko ahalmena. Esparru horretan egindako aurkikuntza garrantzitsu bati esker Tomas Lindahl suediarrak, Paul Modrich estatubatuarrak eta Aziz Sancar […]

Zulo beltzak ezagutzen ditugun objektu astrofisiko liluragarrienak dira. Ezin ditugu zuzenean ikusi; izan ere, haien indar grabitatorioa hain handia da ezen argiak ere ezin duen haien ingurutik ihes egin guregana heltzeko. Baina eragiten dituzten hainbat efektuek salatzen dituzte. Zulo beltzak […]

Mendebaldeko biztanleriaren zaharkitzeak iktusa XXI. mendeko epidemia bilakatu du. Gaitza abian jarritakoan, minutuak igaro ahala doa burmuinean kalteak eragiten, eta horrek dinamika berriak eskatzen ditu diagnosia azkarrago egin ahal izateko eta tratamendua hobetzeko, ez soilik zirkulazioa berrezartzeko, baizik eta burmuina […]

Historiaurreko giza aztarnen azterketei eta haien DNAren sekuentziazioari esker, biztanlerien historia ebolutiboa berreraikitzen ari gara. Halako teknologiak erabili dira euskaldunon jatorria aztertzeko, eta aurretik sortu ziren hipotesiak gehiago zehaztu ahal izan ditugu. Ikusi denez, DNA leinu batzuk in situ eboluzionatu […]