ESA Europar espazio agentziaren astronauta izateko prozesuan izena emateko epea bukatu da orain dela gutxi. Izena eman dutenak, printzipioz, oso argiak dira. Eta oso-oso ausartak… Spaceflight affects mitochondria Rosa García-Verdugorena. Ez duzu begiekin ikusten. Begiak datuak baino ez dituzte harrapatzen […]
Andrea Cabezas, erizain ikertzailea: “Lehen ikuspegi biomedikotik lantzen zen erizaintza; ez zen aztertzen ingurune soziala”
Pertsona batzuek garbi dute txikitatik zer ikasi nahi duten eta zertan egin nahi duten lan; Andrea Cabezas Rodríguez ez zen horietakoa: ez zuen erizaintza ikasiko zuela imajinatzen, eta, are gutxiago, ikertzaile izango zela. Alabaina, bidean sortzen joan zaizkion aukerei heldu […]
Mikrotxantiloiak fabrikatzen eta horien aplikazioak biomedikuntzan
Mikrotxantiloiek substratu jakin baten gainazala zelulak itsats daitezkeen eta itsats ezin daitezkeen sektoreetan banatzen dute, hau da, zelulen itsaspen-selektiboa sustatzen dute. Modu horretara, zelula-hazkuntza norabidetua eta zelulen dentsifikazioa ere lor daitezke. Funtsean, gainazalen topografiak, zimurtasuna, poroak eta orientazioa barnean hartuta […]
Gehiengoaren ameskeria
Lehenik eta behin, definitu dezagun zer den gehiengoaren ameskeria: sare batean (sare sozial batean adibidez), gutxiengo batek duen ustea gehiengoak gehiengoaren ustetzat jotzen duenean gertatzen den fenomenoa da. Gehiengoaren ameskeria Lerman, Yan eta Wu ikertzaileek aztertu zuten lehen aldiz The […]
Inurriak esklabo bilakatzen dituzten inurriak
Inurri esklabista batzuek esklabo bilakatzen duten espezieko langileak harrapatzen dituzte, eta haien koloniara daramatzate, haientzat lan egin dezaten: haien kumeak zaintzen dituzte, defendatzen laguntzen diete, elikagaiak bilatzen dituzte eta koloniak garbi mantentzen dituzte. Ohikoena da garapen fase oso goiztiarretan harrapatzea […]
Bizkaia Zubia, Aro Industrialaren ikonoa
Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita Portugalete eta Getxo batzen dituen Bizkaia Zubia izan zen munduan eraikitako metalezko egitura zuen lehen transbordadore mekanikoa. Europako Industria Iraultzako eta burdinazko arkitekturaren eraikinik nabarmenetako bat izan zen. Eta baita ingeniaritza erakusketa ere. Eraikuntza […]
Asteon zientzia begi-bistan #356
Paleontologia Giza espezie ezezagun berri bat aurkitu dute Israelen. Homo nesher ramla izena jarri diote eta duela 470.000 eta 120.000 urte bitartean bizi izan zela uste dute. Zientzialarien esanetan, Homo sapiens-arekin duela 200.000 urte baino gehiago nahastu ziren neandertal zaharrak […]
Ezjakintasunaren kartografia #357
Pertsonai ikusezina da irudizko laguna, denboraldi batez pertsona baten alboan dabilena. Tom Hanksek boleibol pilota izan zuen “Naúfrago” filmean. Zazpi urte baino gutxiagoko umeen bi herenek dute irudizko laguna. Zer esaten digu honek? JR Alonsoren The imaginary friend Online ikastaroen […]
José Ignacio Royo: “Folazio teoriaren aplikazioak hainbat eremutan daude, prozesu anitz modelizatzeko” #Zientzialari (156)
Foliazio teoriak espazioak ikertzen ditu eta espazio horien deskonposizioa beste azpiespazio batzuetan nola ematen den. Izan ere, foliazioa (erregularra) barietate baten partizioa da, dimentsio bereko hainbat azpibarietatetan. Hau da, liburu bat bezalakoa litzateke, non haren orriak hainbat geruzaren antzera bezala […]
Simetriaz eta bere hausturaz (I)
Egungo simetria kontzeptua objektuen simetria geometrikoa deskribatzearekin batera hasi zen zedarritzen, matematika zein fisika arloetan. Hartu elur-maluta perfektu bat, bere erdigunea ardatz harturik eta horri finko eutsita 60º biratu, eta ez da hasierako elur-malutatik bereizterik izango. Aitzitik, 90º biratuz gero […]