Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Koldo Garcia Gizateriak dituen erronken artean klima-aldaketa da hauts gehien harrotzen duena, eta, era berean, gure planetaren etorkizuna gehien baldintzatzen duena. Gero eta ohikoagoak dira neurriak hartzeko antolatzen diren egitasmoak, biltzarrak eta protestak. Zientziak aspaldi jarri zuen gai hau mahaiaren […]

Gaur egun, Eguzki Sistema ez ezik, beste sistema planetario batzuk ere ezagutzen ditugu. Merkurio, Artizarra, Lurra, Marte, Jupiter, Saturno, Urano eta Neptunoz gain, 3.000tik gora planeta topatu ditugu gertuen ditugun izarren inguruan biraka. Aipagarria da TRAPPIST-1 kasua, izarraren inguruan 7 […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias 1950ean, udako egun batean, Enrico Fermi, Edward Teller, Herbert York eta Emil Konopinski fisikariek, bazkaltzera zihoazela, objektu hegalari ezezagunak (OHE) ikusi izanaren inguruan berriketan jardun zuten, besteak beste. Bazen tarte bat gaia aldatu zutela, eta, bazkaltzen […]

Uxue Razkin Astronautika Marten lurrikarak detektatu dituzte NASAko ikertzaileek. InSight zunda Marteko azalera iritsi zenetik, 174 gertaera sismiko identifikatu dituzte, horietatik batzuk 3-4 mailako lurrikarak izan dira. Gauzak horrela, mugimendu sismikoak egoteak frogatu du Marte sismikoki aktiboa dela. Halaber, zundak […]

Garun erdiarekin bizi daiteke? Eta erdiarekin baino gutxiagorekin? Baiezkoa da erantzuna, baina, zelan? J.R. Alonsoren Living with half a brain Min kronikoa tratatzeko bezalako interbentzio medikuetan nahitaezko tresna bilakatzen ari dira simulazio matematikoak. BCAMekoek Heterogeneous sorroundings are critical in the […]

Nanometroa gure inguruan dauden atomoen eta molekulen neurria da, non efektu kuantikoek aparteko portaerak eragiten dituzten. Hain zuzen ere, eskala horretan zer gertatzen den aztertzea da nanozientziaren helburua, diziplina askotarako baliagarria izan daitekeelako eta aplikazio berriak sortzen lagun dezakeelako. ‘Bottom-up’ […]

Antonio Veloso eta Rebeca Sola-Llano Gaur egun, materialak karakterizatzeko erabiltzen diren teknikek informazio dezente agerian uzten dute, baina oraindik egiturari buruzko informazio osatua lortzea nahiko zaila da. Informazio hau garrantzi handikoa eta beharrezkoa da modu sakon batean polimero horietatik eratorritako […]

Juanma Gallego Zetazeo hauek portaera bitxia garatu dute haien harrapakari diren orketatik babesteko. Ur sakonetan aritzen dira, eta, itsas azalera bueltatzean, isilpean eta zeharka igotzen dira . Ez da erraza moko-balea edo zifio bat ikustea, eta agian horregatik ere ez […]

Josu Lopez-Gazpio Diabetes gaixotasuna ulertzeko bidean bi etenaldi egin ditugu jada: alde batetik, glukosaren metabolismoaren erregulazioa aztertu dugu eta, bestetik, erregulazio horretan akatsak agertzen direnean sortzen diren arazoak deskribatu ditugu. Dakigunez, diabetesa aspalditik ezaguna den gaixotasuna da eta, hortaz, hainbat […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias Bizi-itxaropena handiagoa da herrialde aberatsenetan —hau da, jendeak diru-sarrera handiagoak dituenetan— herrialde pobreenetan baino. Horren arrazoiak bistakoa dirudi: zenbat eta diru-sarrera handiagoak, orduan eta hobeak elikadura, etxebizitza, arropa, eta abar, eta, horrenbestez, orduan eta hobea, halaber […]