Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Juan Ignacio Pérez Iglesias Gizakiak animalia homeotermoak gara; gorputz tenperatura konstante mantentzen dugu 37 ºC-tan. Horretarako, organismoa termosentsoreez baliatzen da; egoera termikoaren berri ematen diote entzefaloko gailu neuronal txiki bati, hots, hipotalamoari. Tenperatura egokiarekiko aldaketaren bat sumatzen badu, aldaketa zuzentzeko […]

Uxue Razkin Osasuna COVID-19ari aurre egiteko gizakietan probatu den lehen txertoak emaitza onak eman ditu lehen fasean: mRNA-1273 du izena. Lehen txertoak urte amaierarako edo 2021aren hasierarako prest izango lituzkete. Zertan datza txerto berria? Ez galdu Elhuyar aldizkariak eman dituen […]

Berotegi efektuko iturri nagusitzat trafikoa hartu eta horretan zentratzen gara klima-aldaketari aurre egiteko. Baina ez da iturri bakarra. Industria kimikoa emisio iturri hanndia da eta bere bolumena produktu bat sintetizatzeko behar diren pausu kopuruarekin lotuta dago. 30 sintesi pausu baino […]

Juanma Gallego Errealitate birtuala baliatuz, euliek nola hegan egiten duten aztertu du ikertzaile talde batek. Objektu birtualen distantzia eta tamaina atzemateaz gain, ikusi dute intsektuek haizea eta usaina ere kontuan hartzen dituztela erabakiak hartzerakoan. Bereziki uda eta beroa datozenean konturatzen […]

Uxue Razkin Uruguai eta munduko gainontzeko lurraldeak lotzen dituen zubi moduko bat da Ida Holz. Hori esatea, gainera, ez da gehiegikeria, bera “Internetaren ama” baita, bere herrialdean informatikaren arloan egindako lan aitzindariagatik da ezaguna. Haren aburuz, egindako lanak ez du […]

Momentuz azaldu ezin diren fenomenoetan eta faltsukerietan leku aproposa aurkitu dute hainbat sasizientziek haien atzaparrak zabaltzeko. Sasizientziak medikuntzan leku egokia aurkitu du, baina, ez bertan bakarrik. Zer da, baina, sasizientzia? Zertan desberdintzen dira zientzia eta sasizientzia? Muga benetan lausoa da […]

Koldo Garcia Iratzargailuak jotzen du. Izarek ez dizute ohetik ateratzen uzten baina egun oso bat duzu aurretik. Loa eta esna arteko egoera horretan gauza bakarrean pentsa dezakezu: kikara bat kafe behar duzu. Egunerokoari ekiteko erabiltzen dugun pizgarri horrek edabe magikoa […]

Juan Ignacio Pérez Iglesias Munduan urtean 56 bat milioi pertsona hiltzen dira. Heriotza arrazoi nagusia gaixotasun kardiobaskularrak dira; horien ondorioz ia 18 milioi pertsona hiltzen dira, ia hirutik bat. Eta gaixotasunak kategoria bakarrean bilduta, minbiziak ia 10 milioi pertsona hiltzen […]

Uxue Razkin Osasuna Asteon ezagutu ditugu Espainiako gobernuak abiatu zuen azterketa serologikoen lehen emaitzak. %5 inguruk eman du positibo testetan. Horrek esan nahi du oso urruti gaudela talde-immunitatetik (horretarako populazioaren %60-%70 egon behar da immunizatuta). Hego Euskal Herrian, %4,4k ditu […]

Zerk ezberdintzen gaitu gizakiak primateengandik? Oraindik ez da topatu erantzun genetikoa. Baina aurrerapenak egiten ari dira. María Gibésen Human Accelerated Regions: What makes us human? Zelan gogoratzen dugu gogoratzen duguna eta ahaztu ahazten duguna? The art of forgetting: microglia eats […]

Hurrengo ekitaldiak

Bilbo Zientzia Plaza 2025

Aurten ere, Bilbo zientzia-dibulgazioaren hiriburu bilakatuko da irailean.17tik 30era, zientzia protagonista izango duten hitzaldiekin, erakusketekin, tailerrekin eta ikuskizunekin itzuliko baita Bilbo Zientzia Plaza (BZP). Zortzigarren edizio honetako plater nagusia Naukas Bilbao izango da, aurten bere 15. urteurrena ospatuko duena eta Euskalduna Bilbao zientziaz eta umorez beteko duena irailaren 19an eta…

2025ko irailaren 17a — 2025ko irailaren 30a

Bidebarrieta Kulturgunea, Bizkaia Aretoa - EHU eta Euskalduna Bilbao

Bilbo

Osasun sistemikoa gizakiaren potentzial biologikoa garatzeko oinarri gisa

Zerk bihurtzen du aparta kirolari bat? Zeintzuk dira eliteko atletek konpartitzen dituzten ezaugarri fisiologikoak eta metabolikoak, esate baterako Everest oxigenorik gabe eta sei egunen buruan bi aldiz igo zuen Kilian Jornet mendi-lasterkari bikainarenak? Jesús Álvarez-Herms fisiologoak Jorneten ibilbidearen erronkarik gogorrenetakoentzat elikadura programak diseinatu ditu. Garaipenak eta errekorrak lortu ditu atleta…

2025ko irailaren 17a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Naukas Bilbaoaren 15. urteurrena

Beste urtebetez -hamabost, dagoeneko-, irailean itzuliko da Bizkaiko hiriburura Estatu espainolean egiten den dibulgazio zientifikoko ikuskizunik handiena, Naukas Bilbao. Bere formula paregabearekin itzuliko da, zientziaren ezagutza era samur eta askean zabaltzeko eta gerturatzeko helburuarekin. Naukas dibulgazio zientifikoko plataformak eta EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak elkarlanean antolatutako ekimenak Euskal Herriko eta Estatuko…

2025ko irailaren 19a

Euskalduna Bilbao

Bilbo

Fernando G. Baptista. Infografia zientifikoaren esploratzailea

Infografia ezinbesteko tresna da zientziaren komunikazioan. Informazio konplexua ulergarri egin dezake eta hori lortzeko hainbat elementu erabil ditzake: ilustrazioak, diagramak, mapak edo grafikoak, betiere era ulergarri batean baina zehaztasunari uko egin gabe. Arrazoi honengatik, ilustratzaile zientifikoaren lana funtsezkoa da begiratu batean ikusezinak diren prozesuak ulertzeko eta zientzia modu argi, bisual…

2025ko irailaren 20a — 2025ko irailaren 30a

Bizkaia Aretoa-EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo