Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Zulo beltz baten barruan zer dagoen jakin nahi baduzu, hona hemen gomendio bat; benetan, egidazu kasu: ez zaitez sekula zulo beltz batera hurbildu. Zulo beltz hori —espazioaren eskualde horretan materiaren kontzentrazioa hain da bortitza non grabitatea sekulakoa den eta ezerk […]

Duela mende bat J. Junkunc-ek bira bakarreko sarraila patentatu zuen. Sarraila erlojuaren noranzkoan eta kontrakoan biratzeko aukera eskaintzen du sekuentzia espezifiko bat eratuz eta, betiere, sistema berrasieratzeko aukerarekin. Mekanismo hau aukeratutako balioetan eta haien sekuentzia matematikoan oinarritzen da eta, hamarkada […]

Zu zaren ia guztia eta egunero ikusi eta ukitzen duzun gehiena molekulez osatuta dago. Kimikariak garenok burutik pasatzen zaigun ia edozein molekula iker dezakegu eta, era honetan, hainbat norabidetan eman ditzakegu aurrerapausoak aplikazio liluragarriak topatzeko. Gure taldeari material magnetikoak interesatzen […]

Proba batek ahalbidetu du matematikariek beste pauso bat ematea “aritmetikaren atomoen”, —zenbaki lehenen—, ordena ezkutua ulertzeko. Zenbaki lehenak (bi zatitzaile besterik ez dituzten zenbakiak: 1 eta zenbakia bera) matematiken oinarrizko elementuak dira. Baita misteriotsuenak ere. Begiratu batean, badirudi ausaz daudela […]

Ingurumena UPV/EHUko ikertzaileek ohartarazi dute Ostreopsis ovata alga tropikala ugaritu dela Donostiako Kontxako badian, batez ere Ondarreta inguruan. Alga hori, nahiz eta toxikoa izan daitekeen, oraingoz ez da arrisku handikotzat hartu. Ura epelagoa egoteak eta Ondarretako arroka eta makroalgaz beteriko […]

Anorexiak oso patologia larria izaten jarraitzen du, batez ere nerabeen artean, eta arazo bat du: ez du tratamendu medikorik. Azterketa berri bat esperantza-arrasto bat izan liteke. A hunger peptide prevents weight loss in anorexic mice, Rosa Garcia-Verdugo. Batzuetan, beste batzuek […]

Aurreko artikulu batean, Matilda Smith (1854-1926) ilustratzaile handia aipatu genuen. Hura izan zen aldizkarian lan egin zuen lehen emakumezko artista ofiziala, eta bidea ireki zien beste emakumezko marrazkilari handi batzuei. Besteak beste, artea eta zientzia uztartzeko gaitasun zail hori zuten […]

Kalkulu eta behaketa ugari eginda, ondorioztatu zuen ez zela posible planetak Lurraren inguruan mugitzea, ordura arte pentsatzen zen bezala. Haren soluzioa sinplea bezain iraultzailea izan zen: planetak ez zebiltzan Lurraren inguruan orbitatzen, baizik eta Lurra bera eta beste planetak zebiltzan […]

Hominidoek duela 1,5 milioi urte inguru egindako hezurrezko tresnen berri eman du ikertzaile talde batek. Olduvaiko arroilan (Tanzania) aurkitu dituzte hezur horiek, zehazki, T69 izeneko eremuan. Ibai baten antzinako ibilgu batean kokatuta dago eremu hori, eta beste hainbat aztarna mota […]

Gure eguneroko bizimoduan hainbat polimerorekin egiten dugu topo: garraiobideetan, komunikazioetan, energia berriztagarriaren ekoizpenean, kirol materialean, gure etxeetan, arropan, aldizkari eta liburuetan, medikuntzan edota baita elikagaien kontserbazioan ere. Garrantzitsua da aipatzea polimero gehienak lau elementuk bakarrik osatzen dituztela: karbonoak, hidrogenoak, nitrogenoak […]