Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Geroari begira ———————————————————————————————————– Igel batzuek, beste anfibio gehienek egiten dutenaren kontra, uretatik urrun hazten dituzte ondorengoak. Ur-masa horietan ⎯ibai, aintzira, urtegi edo zingira⎯ harrapari ugari daudelako jokatzen dute horrela. Ur horietatik alde eginez […]

Juanma Gallego Isolamendu kronikoa ezarri dietenean, arratoiak erasokorragoak bihurtzen direla frogatu dute zientzialariek, haien garunean sustantzia kimiko berezi bat sortzen dutelako. Ezaugarri komuna dute erlijio monoteistek. Haien profetek, gehienetan, isolamenduan aurkitu dute inspirazioa. Ezaguna da Jesukristo 40 egunez basamortuan izan […]

Ángel Gómez Roldán Makina konplexu bat eten gabe lanean aritzen bada 30 urte, atzeratuta geratzen da halabeharrez, konponketetan eta hobekuntzetan aritu arren. Izan ere, nekez eskuratuko ditu makina horrek makina moderno batek dituen prestazioak eta teknologia aurreratua. Hori hala da […]

Elementuen analisi kimikoek eta isotopikoek agerian utzi dute altxorraren piezen urrearen jatorria. Kristo aurreko lehen milurtekoko urrezko pieza bilduma da El Caramboloko altxorra. Laborategian lortutako datuei esker, altxorraren urrearen jatorria zein den jakin ahal izan dute: El Carambolotik 2 km-ra […]

Uxune Martinez Astrofisika NASAren New Horizons zundari esker, Pluton planeta nanoa protagonista handia bilakatu da azken urteotan. Izan ere, zundak hartutako irudiek urrun dauden munduei buruzko jakin-mina asetzen lagundu digu. New Horizons zundak Plutoneraino egindako bidean ikusitakoa biltzen duen bideoa […]

6 mikrako diametroa duen zelula nukleo batean sartzen da giza DNAren informazio osoa, duen paketatze trinko eta konplexuari esker. Farmakoen diseinuan aprobetxa daitezke konplexutasun eta paketarzen horiek. Isabel Pérez Castrok azaltzen du Exploiting DNA packaging artikuluan. Ekonomiako Nobela izenarekin ezaguna […]

Iturri berriztagarrien aldeko apustua egin dute aspalditik energiaren inguruko politika desberdinek, karbono gasen isurketa murrizteko eta klima-aldaketari aurre egiteko asmoarekin. Energia iturri hauen artean gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari dira bioerregaiak, hots, bizirik dagoen biomasatik lortzen diren erregaiak. Bioerregai […]

Beñat Artetxe, Santiago Reinoso, Juan M. Gutiérrez-Zorrilla Juan José eta Fausto Elhuyar anaiek 1783. urtean wolframioa (W) lehen aldiz isolatzea lortu zuten. Ordutik hona, metal hau mundu guztian zehar erabiltzen da boligrafoen puntetan edo bonbilen filamentuetan. Ondorioz, Elhuyar anaien aurkikuntza […]

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Geroari begira ———————————————————————————————————– Ceratias holboelli-ri arrain arrantzalea [1] esaten diote ingelesez, kanabera bezalako luzakin berezia ateratzen baitzaio buruaren goi aldetik. Lumineszentea da luzakinaren punta; horri esker erakartzen ditu ehizakiak. Apo-arrainaren antzera jokatzen du […]

Juanma Gallego Big Banga gertatu eta 250 milioi urtera jaiotako lehen izarren aztarna aurkitu dute astrofisikariek, ALMA eta VLT teleskopioen bitartez egindako behaketetan oinarrituz. Galaxia urrun batean, unibertsoa jaio eta 500 milioi urtera sortutako oxigenoa antzemateko gai izan dira zientzialariak […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa Azkoitian

Nola harrotzen da ogia? Zer dago barra kodeen atzean? Nola funtzionatzen du sukaldeko plaka batek? Gure egunerokotasunaren parte diren kontu hauei eta beste batzuei erantzuteko iritsiko da Zientzia Kalean erakusketa Azkoitira, zientziaren ezagutza jendartean zabalduz. Formatu handiko 11 infografia dira erakutsiko direnak, euskaraz eginak, eta azaroaren 18tik 28ra ikusi ahal…

2025ko azaroaren 18a — 2025ko azaroaren 28a

Jesusen Bihotz Agurgarri plaza

Kale nagusia, 86., Azkoitia

Garuneko plastikotasun mekanismoak

Garuneko plastikotasuna garunak bere egitura, forma eta funtzioa aldatzeko duen berezko ahalmena da, esperientziari, ikaskuntza berriei edo garuneko kalte bati erantzunez. Prozesu horren barruan, seinale elektrikoetan eta kimikoetan oinarrituta dauden hainbat mekanismok hartzen dute parte informazioa kodifikatzeko, nerbio-sistema zentralaren egokitzapena eta berreskurapena errazten dutenak. Garuneko gaitza duten pertsonekin egindako ikerkuntza…

2025ko abenduaren 10a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Nerabeen eta mugikorraren arteko harremana

Azken urteotan, nerabezaroaren hasiera lehen telefono mugikor adimenduna izatearekin lotu da. Une horrek errealitatearen mundu paralelo baten antzera funtzionatzen duen ingurune digitalari atea irekitzen dio. Euskadin, 11 eta 12 urte bitarteko hiru nerabetik bik dute horrelako gailu bat, Euskal Herriko Unibertsitateko Weblearner ikerketa taldeak egindako lan baten arabera. Mugikorrekin, tabletekin…

2025ko abenduaren 12a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango