Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Gaixotasunaren kausa ezezaguna bada ere, zenbait mekanismo proposatu dira, hala nola oxidazioa, neuroinflamazioa eta mutazio genetikoak. Azken aldi honetan, alfa-sinukleina proteinaren ikerketak garrantzia hartu du. Proteina honen forma patologikoa metatu egiten da eta Lewyren gorputzak neuronen barruan sortzen ditu haien […]

Laura M. Lechuga CSICeko Ikerketako irakaslea eta Nanozientzia eta Nanoteknologiako Kataluniako Institutuko (ICN2) taldeburua da. Bere ikerketa biosentsore nanofotonikoen arloan eta horiek diagnostiko klinikoan eta ingurumenekoan duten aplikazioan zentratzen da. 300 artikulu baino gehiago argitaratu ditu, zortzi patente familia eta […]

Gure 750.000. amona eta orangutanena izaki berbera zen. Orain arte ezagututako gure arbaso guztiak Afrikan bizi baziren ere, orangutanak Indonesia aldean bizi dira: nola iritsi ziren haraino? Eta, agian, alderantziz izan zen, eta gure arbasoak izan ziren Afrikara itzuli zirenak […]

Herrialde miresgarrian abenturak bizi ondoren, fikziozko Aliziak tximinia gaineko ispilua zeharkatu zuen 1871eko Lewis Carrollen liburuan (Ispiluan barrena), eta deskubritu zuen islatutako mundua bere munduaz bestelakoa zela. Deskubritu zuen liburu guztiak alderantziz idatzita zeudela eta jendea “atzerantz” bizi zela, ondorioak […]

Ruth Ann Sanger 1918ko ekainaren 6an jaio zen Southporten (Australia), jatorri britainiar eta australiarreko familia batean. Hezkuntzara eta diziplinara orientatutako ingurunean hazi zen —bere aita eskolako zuzendaria zen—, baina udan familia Australiako kostaldera joaten zen oporretan. Eta han piztu zen […]

Duela hamar milioi urte jazo zen. Eboluzioan gertatu ohi den moduan, aldaketa txiki batek dena aldatu zuen. Kasu honetan, gizakiaren arbaso izan zen primate batean ADH4 genearen mutazioak lehen begirada batean garrantzia asko ez duen zerbait eragin zuen: etanolaren digestioa […]

Lurrazal kontinentala mendi, haran eta lurreko ekosistema guztiak eusten dituen oinarri fisikoa da. Alabaina, egitura geologiko hau, lurreko ekosistemen oinarri izateaz gain, bada ere lurreko klima egonkor iraunarazten duen geruza. Izan ere, duen konposizio kimikoa dela eta, erregulatu egiten du […]

Industria mailan, molekula optikoki puruak lortzeko metodo erabiliena errazematoen erresoluzioa da, zeinak molekula kiral baten bi enantiomeroak bereiztea ahalbidetzen duen. Erresoluzioa hainbat tekniken bidez erdiesten da, hala nola, kristalizazioaren bidez, non enantiomero baten kantitate txiki bat gehitzeak kristalizazioa bultzatzen duen […]

Ana M. González Ramos Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko (CSIC) zientzialari titularra da Kordobako Gizarte Ikerketa Aurreratuen Institutuan (IESA). Hauek dira bere ikerlanen ardatzak: Osasunaren arloko Generoaren Dimentsio Soziala, diziplinarteko ikuspegi feminista batetik, eta nola androzentrismoak (subjektu maskulinoaren zentralitatea behaketa unitate […]

K.a. 500ean Hanno Nabigatzaileak “Gorillae” izeneko izaki iletsuak aipatu zituen Afrikako mendebaldean; izen hori erabili zuten XIX. mendeko zientzialariek berriro ere gorilak aurkitu zituztenean.Gorilek lau hanken gainean ibiltzen dira, habiak egiten dituzte eta haremetan bizi dira, ar heldu batekin eta […]

Hurrengo ekitaldiak

Ekimen kolektiboen eragina osasunean

Prozesu kolektiboak gizarteen eta pertsonen bizitzaren erdigunean aurkitzen dira, eta funtsezko funtzioa betetzen dute gizarte-kohesioan, ahalduntzean eta ongizatean. Gizarte-taldeen biziraupena zein norbanakoaren bizi-kalitatea bermatzeko beharrezkoak diren fenomenoak dira. Isolamenduaren, bakardadearen eta indibidualismoaren gorakadak markatutako testuinguru batean, batez ere mendebaldeko gizarteetan, ekimen kolektiboen bidezko emozioen partekatze sozialaren garrantzia nabarmendu dute hainbat…

2026ko urtarrilaren 9a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango

Kuantikaren misterioa ulertzeko gakoak

Fisika kuantikoak materiaren eta energiaren portaera aztertzen du partikula atomikoetan eta azpiatomikoetan. Begi hutsez ikusezinak izan arren, gure errealitatearen euskarri dira. Mundu mikroskopiko horretan agintzen duten legeek ez dute fisika klasikoan bezala funtzionatzen, ez diote eguneroko logikari erantzuten eta matematikaren bidez bakarrik deskriba daitezke. Paradoxikoa izan daitekeen arren, probabilitatez eta…

2026ko urtarrilaren 21a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4., Bilbo