Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Albert Einsteinek bere erlatibitatearen teoria berezia 1905ean argitaratu ondoren, hurrengo hamarkada osoa eman zuen grabitatearen teoria garatzen. Hala ere, urteak eman zituen etengabeko arazo bati aurka egiten. Erakutsi nahi zuen grabitatea espazio-denboraren geometriaren deformazioa dela, materiaren presentziaren ondoriozkoa. Hala ere […]

Tamara Mkheidze 1915eko abenduaren 22an jaio zen Kutaisin, Georgiako mendebaldean, Errusiar Inperioaren parte zen garaian. 16 urte zituenean, bigarren hezkuntzan graduatu ondoren, zoologia ikasten hasi zen Tibilisiko Stalin Unibertsitatean, eta ordurako interes berezia zuen animalia-talde horri buruz. Are gehiago, bere […]

Oraingoan Agarwal-ek eta kolaboratzaileek Ameriketako Estatu Batuetako Cincinnatiko Ospitale Pediatrikoan egindako lanak piztu du komunitate zientifikoaren interesa. Jakina da odoleko zelulak hezur-muinean sortzen direla eta guztien jatorria Zelula Ama Hematopoietikoa (ZAH) dela. ZAHak hezur-muinean daude eta, gorputzak odoleko zelula gehiago […]

Hedabide hau irakurtzen duzuenok dakizuen bezala, Ig Nobel sariak Nobel sarien parodia modukoak dira, baina ez txantxetako ikerketak saritzen direlako, baizik eta seriotasun osoa duten ikerketa barregarriak saritzen direlako. Horren adibideak behin baino gehiagotan ekarri ditugu hona; esaterako, errusiar mendien […]

Alabaina, adimen artifizialak sortzen duen alborapenaren zergatia eta jatorria ezin zaio arrazoi bakarrari lotu, eta jatorriaren sailkapena ere, ez da modu bakarrean azaltzen literaturan. Adimen artifizialeko sistemetan parte hartzen duten eragile ezberdinek eragin dezakete alborapena, datuek, berez barneratuta dutelako alborapena […]

Itziar Aretxaga doktorea (Bilbo, 1965) Astrofisika, Optika eta Elektronikako Institutu Nazionaleko (INAOE) C ikertzaile titularra, Ikertzaileen Sistema Nazionaleko kidea (III. maila) eta Mexikoko Zientzien Akademiako kidea da. Fisikan lizentziaduna da (Madrilgo Unibertsitate Konplutentsea) eta doktoregoa dauka Fisikan (Madrilgo Unibertsitate Autonomoa […]

Lehenengo gizakia zein izan zen eta noiz bihurtu ginen gizaki galdetu izan da maiz. Gure espezieari Homo sapiens izena jarri diogu, eta generoa Homo izatea zer esan nahi duen galdetzen diogu gure buruari. Homo habilis aurkitu zenean, duela 2,3 milioi […]

Ibai baten delta izan nahi dugu: gizartea bere aniztasun osoan bustiko duen ezagutza-bidea, adar ugari dituen ezagutzaren ibilgua. Erdiguneetara mugatu beharrean ertzetara ere iritsiko dena, zientziarekin hain lotuta ez dauden espazioetara isuriko dena. Ezagutza lurralde horietara (lurralde geografikoak, sozialak eta […]

Eta, badago, gutxienez, beste dama ilun bat aurkikuntza horri lotuta, baina ez da, beharbada, hain ezaguna: Florence Bell (1913-2000) kristalografoa. Hamarkada bat baino gehiago lehenago, Ingalaterrako zientzialari hori izan zen lehena X izpien difrakzioaren metodoa erabiltzen DNAren konfigurazioa ikertzeko, eta […]

Batez ere Mendebaldeko gizarteetan gero eta jende gehiagok ardura berezia dauka dietarekiko, bizimodu azkarra eta elikagai ultraprozesatuak gero eta zabalduago dauden honetan inoiz baino errazagoa baita nork bere burua gaizki elikatzea. Arazoa dirudiena baino larriagoa da, behin baino gehiagotan aipatu […]