Lignozelulosa biomasaren osagai nagusiena izateaz gain, munduko iturri organikorik merkeena, ugariena eta berriztagarriena da. Biomasa lignozelulosikoa zelulosaz, hemizelulosaz eta ligninaz osatuta dago. Biomasa honen barruan daude nekazaritza-, basogintza- edo industria-prozesuetako hondakinak. Hondar hauek kantitate handitan sortzen dira eta, normalean, aire […]
Antxoa europarra ( Engraulis encrasicolus ), mundu mailako hirugarren espezie arrantzatuena da, Ipar Itsasotik Mediterraneora arte. 2005 eta 2010. urte bitartean bere arrantza debekatuta egon zen zenbait urtez jarraian erreklutamendua baxua izan zelako. Egoera hori berriz gerta ez dadin, haiengan […]
Asko hitz egiten da azken belaunaldiko ibilgailuek daramaten pilotu automatikoei buruz. Adimen artifizialaren laguntzaz, gidatzeko modu berri horiek garraiatzeko modua aldatzen ari dira pixkanaka. Baina gutxiago aipatzen da gutako bakoitzak antzeko zerbait daramala barruan. Adimen artifizialak ez baizik adimen biologikoak […]
Urte askotako lanari esker, jakina da ehunaka gene-aldaerak duten eragina hainbat gaixotasunetan. Eragin horietan oinarrituta eta pertsona batek dituen gene-aldaerak kontuan hartuta, gaixotasun jakin bat izateko arriskua kalkula daiteke. Nolabait, zenbakiz adieraz daiteke pertsona bakoitzaren gene-informazioa. Kalkulu horri arrisku poligenikoaren […]
Geologia Blanca Martinez geologoak gure planetako geologiari buruzko irakurketa egitera gonbidatzen gaitu Zientzia Kaieran. Jules Vernek gruyère gazta baten modura irudikatu bazuen ere, Lurraren barnealdea egitura askoz ere konplexuagoa da, material eta ehundura ugariz josia. Hasteko, Blancak azaltzen duenez, ez […]
Influenceren eta isuri kognitibo sustatuen garai honetan, robotak ere izan daitezke influencer. Robots can be companions, caregivers, collaborators — and social influencers Shane Saundersonen eskutik. Bi partikulen arteko elkarrekintza duten arazoak analizatzen zailak dira, baina egingarria da. Baina hiru baino […]
Arnasbideetako infekzioak dira mundu mailan gaixotasun kutsakorrik hilgarrienak, heriotza-kausa nagusien artean hirugarrena izanik. Asko dira aipa genitzakeen infekzioak: azken urtean ezagun egin den koronabirusa (MERS eta SARS), difteria, tuberkulosia edota kukutxeztula, besteak beste. Kukutxeztula atzean utzi genuela pentsatu arren, azken […]
Adin subjektiboak norberaren zahartze-tasari buruzko pertzepzioa deskribatzen du. Pertzepzio hau aztertu duten ikerketek erakutsi dute, benetan garena baino gazteagoak sentitzen garela, batez ere 40 urtetik aurrera. Zahartzeari buruzko azterketak adin subjektiboa kontuan hartzen hasi dira. Adin subjektiboa sentitzen dugun edadea […]
Lurra esfera ia perfektu gisa irudikatu ohi dugun arren, berez, egiten duen errotazioaren ondorioz, poloetan partzialki zapalduta dagoen biraketa elipsoide baten antz handiagoa du; beraz, 12.756 km-ko diametroa du gehienez, eta 12.714 km-koa gutxienez, eta 6.370 km-ko batez besteko erradioa […]
Genetika Manu Araolaza (Donostia, 1990) Biologian lizentziatu zen UPV/EHUn eta ondoren Biología celular y genética masterra egin zuen Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Gaur egun, doktoretza egiten ari da UPV/EHUko Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean. Epigenetikaren inguruan dabil ikertzen, genetikaren alor hau hobeto […]