2019ko Emakumeen Nazioarteko Egunak gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna aldarrikatzen du indarrez. “Erabakitzen dudana izango naiz” da 2019ko martxorako Emakundek, Emakumearen Euskal Erakundea, proposatutako leloa. Aurtengo kanpainak Garapen Iraunkorrerako Helburuen (GIH) 5. xedea hartu du gidalerro bezala:
“Emakumeen eta neskatoen aurkako edozein motatako diskriminaziori amaiera ematea ez da soilik oinarrizko giza eskubide bat, nahitaez ezinbestekoa da garapen iraunkorra bultzatzeko. Behin baino gehiagotan egiaztatu da emakumeen eta neskatoen ahalduntzeak eragin biderkatzaileak izateaz gain, mundu mailako garapena zein hazkunde ekonomikoa sustatzen laguntzen duela.”
“Lau neska gazte dira `Erabakitzen dudana izango naiz´ kanpainaren protagonistak, eta gizarteari galdetzen diote prest dagoen beraien eskubideak modu aske batean aurrera eramateko aukera bermatzeko. Neskak Historian zehar erreferenteak izan diren emakumeen irudiekin batera agertzen dira. Hala nola, Marie Curie zientzialaria, Clara Campoamor idazle eta politikoa, Frida Kahlo margolaria eta Maria Antonia Uzkudun erraketista, Txikita de Anoeta ezizenez ezagunagoa dena. Berdintasunaren bidean aurrekariak izan ziren emakumeei omenaldia egiteaz gain, beraien irudiek erreferenteak izatearen beharraz hitz egiten digute, eta beraz, hurrengo belaunaldietarako eredu bilakatu daitezen, emakumeak ikusgarri egin eta aintzat hartzeko beharraz.”
Neska-mutilentzat erreferente aparta da Skłodowska-Curie (1867-1934), nahiz eta ez izan zientzia arloko ikasketarik gazte hauen buruan dituzten hautagaien artean. Duela urtebete, Javier San Martin kazetariak Hélène Langevin-Joliot fisikaria elkarrizketatu zuen Mujeres con ciencia blogerako. Hélène Irène Joliot-Curie eta Frédéric Joliot-Curie fisikarien alaba da eta Marie Curie eta Pierre Curieren biloba.
Elkarrizketan kazetariak aipatu zion Hélène Langevin-Jolioti ikerketak denbora tarte handia eskatzen duela eta haren guraso zein aiton-amonek laborategian emango zutela bizitzaren zati handi bat. Hélène Langevin-Joliotek sutsuki erantzun zion: “Hori mitoa da. Marie Curie emakume zientzialariaren ikurra da eta hori oso garrantzitsua da baina sarritan haren figurari buruzko mitoak sortarazten ditugu. Esaterako, haren bizitza zientziarengatik sakrifikatu zuen emakumea izan zela. Ez da horrelakorik pentsatu behar ez baitzen egia. Eta, bestalde, nire gurasoek aisialdi aktiboa praktikatzen zuten. Tenisara jolasten zuten, mendi irteerak egiten zituzten…”.
Horrela da, mitoak ez dira beharrezkoak baina bai erreferentziazko emakumeak, non begiratu izateko. Horretan dihardute Mujeres con ciencia bloga eta baita Zientzia Kaierako Emakumeak Zientzian atala, erreferentziazko emakumeak bistaratzen.
2019ko martxoaren 8an, aldarrika dezagun indarrez berdintasuna oinarrian duen gizarte baten beharra: #NikErabakitzenDut.
Egileez
Marta Macho Stadler, (@MartaMachoS) UPV/EHUko Matematikako irakaslea da eta Kultura Zientifikoko Katedrak argitaratzen duen Mujeres con Ciencia blogaren editorea.
Uxune Martinez, (@UxuneM) Euskampus Fundazioko Kultura Zientifikoko eta Berrikuntza Unitateko Zabalkunde Zientifikorako arduraduna da eta Zientzia Kaiera blogeko editorea.