Psikologia
Berriki Gignac eta Zajenkowski ikertzaileek egindako lanak frogatu duenez, bikotekidearen adimena ere gehiegi balioesten dugu. Horretaz gain, ikerketan adimenaren bateragarritasun subjektiboak eta objektiboak bikoteen egonkortasunean duen efektua aztertu dute. Orain arte egin dituzten ikerketetan ikusi dute bikotekidearen adimena garrantzitsua dela bikote-bilaketa etapan, modu kontziente edo inkontzientean. Irakur ezazue osorik Josu Lopez-Gazpiok ekarri digun gai interesgarria!
Ingurumena
Badirudi mikroplastikoak itsasoaz gain, airean ere badaudela. Pirinioetan atzeman dituzte airez iritsitako mikroplastikoak. Elhuyar aldizkariak kontatzen digunez, bost hilabetez egon ziren laginak hartzen, eta mikroplastiko-kopuru esanguratsua jaso dute, megahirietan jasotakoaren antzeko kopurua. Plastiko-motari dagokionez, gehienak polietilenozkoak eta poliestirenozkoak ziren eta polipropilenozko zuntzak ere ugariak izan ziren.
Biologia
Aedes aegypti espezieko eltxoei azido laktikoak detektatzea ahalbidetzen dien genea aurkitu dute zientzialariek. Juanma Gallegok azaltzen digunez, gizakien kasuan, bereziki, bi dira horiek erakartzen dituzten faktoreak: arnastean askatzen den karbono dioxidoa eta izerdian dauden azido laktikoak. Ikerketa egiterakoan, Ir8a genea jarri zuten jomugan, eta konturatu ziren hori gabe zomorroak ez zirela gai atzemateko gizakiaren izerdian dauden azido laktikoak.
Kimika
Lehen alkimia zientziatzat hartu ohi zen, adibidez fisika eta medikuntzaren aurrekaritzat hartzen zen. Halere, gaur egun ez dugu horrela sailkatzen baina egia da alkimistek egindako ekarpenak garrantzitsuak izan zirela, fosforoaren aurkikuntza kasu. Zehazki Henning Brand (Hamburgo 1630), XVII mendeko alkimistak aurkitu zuen fosforoa. Jakin nahi duzue nola egin zuen? Irakur ezazue osorik artikulua!
Neurofisiologia
Ainhoa Alvarez Arabako ESIko Loaren Unitateko neurofisiologoa elkarrizketatu dute Berrian. Bertan, insomnioaz mintzatu da, bizitzaren edozein unetan ager daitekeen loak hartzeko ezintasunari buruz, alegia. Insomnioa, batetik, beste gaixotasunen sintoma izan daiteke baina bestetik, gaixotasuna izan daiteke, kroniko bihurtzen denean. Nola egiten zaio aurre insomnioari? Ez galdu elkarrizketa interesgarri hau.
Hizkuntzalaritza
Elebidun abantaila elebidun izateari baino, bestelako faktoreei lotuta egon daitekeela iradokitzen du ikerketa batek. Horretaz gain, azkenaldian lan-memoriaren hobekuntzarekin lotu izan da elebidun abantaila. Artikulu honetan azaltzen da ikerketa eta bertan lortu diren emaitzak. Funtzio exekutiboaren kasuan, elebakarrek eta elebidunek berdin egiten zieten aurre ariketei. Hortaz, orain arte ikusitako elebidun abantaila kanpo faktoreei legokieela, bilinguismoari baino, iradokitzen dute. Ziortza Guezuragak azaldu dizkigu xehetasunak.
Geologia
Gizakia sortu aurreko denbora sailkatuta dugu: Lur planetaren historia ordenatzeko erabiltzen den Denbora Geologikoaren Eskala. Testuan azaltzen digutenez, denbora-unitate geologikoak ez dira edonola definitu. Denbora-unitate geologiko nagusiak XVIII-XIX. mendeetako geologoek izendatu zituzten erreferentziazko lekuen izenak erabiliz. Baina mende horietan definitutakoek ez zuten gaur egungo zientziak behar duen zehaztasuna. Horregatik ari dira azken hamarkadetan Denbora Geologikoaren Eskalako unitateak zehazki definitzen Nazioarteko Estratigrafiako Batzordea eta Zientzia Geologikoen Nazioarteko Batasuna.
Asteon zientzia begi-bistan igandeetako atala da. Astean zehar sarean zientzia euskaraz jorratu duten artikuluak biltzen ditugu. Begi-bistan duguna erreparatuz, Interneteko “zientzia” antzeman, jaso eta laburbiltzea da gure helburua.
Egileaz: Uxue Razkin kazetaria da.