azaroa 2019
Hileko artxiboa 30 artikulu
Zerk du influentzia gehiago, genetikak ala inguruak? Aingeruen sexuaren inguruko eztabaida eskolastikoaren baliokide izan daitekeela dirudi, baina ez. Irakurtzen hasten den entzefalo batean gertatzen dena oso esanguratsua da. Nature versus nurture: how modern science is rewriting it, Kevin Mitchell eta […]
Hedwig Kohn: Fisika, naziak eta korapilatu zen ihesaldi bat
Uxue Razkin Bigarren Mundu Gerra piztu eta naziek beldurra eragin aurretik, hiru emakumek Alemaniatik alde egin behar izan zuten garai hartan indarrean zeuden aurreiritziak zirela eta: antisemitismoak eta haiekiko errefusak behartu zituen euren jaioterria uztera. Zientzian murgiltzea zuten amets Lise […]
Lauki sareko patroien kalkulua, Pólyaren teoriaren eskutik
María Merino Maestre, Imanol Unanue Gual Landu dugun problemaren motibazioa bizitza errealeko egoera batzuekin erlazionatuta dago. Azal dezagun gaur egungo horietakoren bat. Txartelen erabilera gero eta hedatuago dago, hoteleko logelen ateak irekitzeko, autobideen bidesarietan, garraiobide batzuetan edo parkimetroetan ordaintzeko, besteak […]
Marteko metanoaren misterioari oxigenoarena gehitu zaio orain
Juanma Gallego Momentuz azalpenik ez duen oxigenoaren gorabehera neurtu du Curiosity ibilgailuak Gale kraterrean. Oxigeno gutxi egon arren, urtaroen arabera kopurua %30 aldatzen dela kalkulatu dute. “Gauza arraroak gertatzen ari dira Gale kraterraren inguruan. Urtaro bakoitzean, aurreikusitakoa baino handiagoak diren […]
Fosil bizidun baten gene-istorioak
Koldo Garcia Udazkena bete-betean dugu eta zuhaitz gehienak biluztu zaizkigu. Gure inguruan aurki ditzakegun zuhaitz biluzi horien artean bada bat nahiko berezia dena: Ginkgo zuhaitza (Gingko biloba). Zuhaitz hori berezia dela diogu fosil biziduna delako. Termino hori zientifikoa ez bada […]
Irensteko zailtasuna duten gaixoei jatea erraztuko dien loditzailearen bila
Disfagia elikagaiak irensteko zailtasuna da eta kasu batzuetan zailtasun honek mina eragiten du eta irenstea galarazten du. Disfagia edozein adinetan eman daiteken gaitza da baina ohikoagoa da adinekoetan eta gaixotasun neurodegeneratiboak dituztenen artean. UPV/EHUko Testura Analizatzeko Laborategiak (LaTEX) hamar urte […]
Asteon zientzia begi-bistan #278
Uxue Razkin Osasuna Badirudi lo egiten dugunean, gure gorputza ere gelditu egiten dela. Bada, jakina da hainbat prozesu garrantzitsu gertatzen direla lo gauden bitartean. Horietako bat da hezur-ehunak berritzen direla. Ikerketa batean ondorioztatu dute lo gutxiegi egiteak hezurren mineral-dentsitatea txikitzen […]
Ezjakintasunaren kartografia #285
Biokimikariak, antza, psikiatrak lanik gabe uztekotan dira. Hurrengo pausua izango ei da, adimen artifizialak biokimikariak lanik gabe uztea. Baina gauza bakoitza bere denboran. Momentuz ikus dezagun Rosa Garcia-Verdugok azaltzen diguna: A biomarker in hair could help diagnose schizophrenia. Einsteinek, Alessandro […]
Ainara Sangroniz: “Estrategia desberdinak erabiltzen ditugu polimero biodegradagarrien malgutasuna hobetzeko” #Zientzialari (126)
Ontzigintza beharrezkoa da elikagaien kalitatea zein segurtasuna bermatzeko eta produktuen biziraupena areagotzeko. Sektore horretan polimeroak edo plastikoak dira gehien erabiltzen diren materialak; besteak beste, merkeak eta arinak direlako eta erraz prozesatzen direlako. Nolanahi ere, material horiek badituzte zenbait desabantaila. Ainara […]
Behi-haragiaren samurtasuna aztergai
Lorea R. Beldarrain, Noelia Aldai, Miguel Angel Sentandreu Samurtasuna behi-haragian gehien balioesten den ezaugarri organoleptikoen artean dago, urtsutasunarekin, zaporearekin eta kolorearekin batera. Izan ere, samurtasun ezegokia kontsumitzaileak produktua berriz ez erosteko arrazoi nagusietakoa da. Produktuaren ezaugarri hau animaliaren bizitzarekin eta […]