2020
Urteko artxiboa 353 artikulu
Juanma Gallego Noizean behin itxaropena pizten den arren, balizko zibilizazio estralurtarren seinaleen bila ari diren zientzialariek ez dute orain arte arrakastarik lortu. Haien bilaketa, ordea, ez da antzua, besteak beste, astronomiaren alorrean ezagutza mordoa eskuratzen ari direlako. Bai, TikTok eta […]
Artikoko animalien jokabide-aldaketa, klima-aldaketa dela eta
Irati Diez Virto Dakigunez, klima-aldaketa prozesu global bat da, Lurrari osotasunean eragiten diona. Badaude lurralde batzuk ordea, non aldaketa hauek azkarragoak eta nabariagoak diren. Eremu hauetako bat ba hain zuzen, Artikoa. Bertan, joera batzuk nabarmendu dira jada klima-aldaketaren eraginez, hala […]
Covid-19aren txertoa, lorpen zientifiko handiena
Juan Ignacio Pérez Iglesias 2020ko abenduaren 27an, legezko arduradun gisa, baimena sinatu nuen aitari koronabirusaren txertoa emateko. Ekintza ñimiño hori giltza da egoitza batean bizi den 86 urteko adineko pertsona batengan duela ia urtebete hasi zen prozesu bat burutu dadin […]
Mugimendu ekologistaren historia
1962. urtean Rachel Carson itsas biologoak New Yorker aldizkarian DDTak eragiten zituen ondorioen berri emanez argitaratu zuen artikulu-sorta bat. DDTa intsektizida gisa erabiltzen zen eta labore-eremu handiak fumigatzen ziren, inolako kontrolik gabe. Rachel Carson elikadura-katean DDTak egiten duen bidea aztertzen […]
Asteon zientzia begi-bistan #330
Uxue Razkin Osasuna Erresuma Batuan identifikatu duten SARS-CoV-2aren aldaera berriari jarraiki, birusen mutazioak izan ditu mintzagai Berrian Ana Galarraga kazetariak eta modu berean horrek eragin duen izua. COVID-19aren aurkako txertoei erreparatu die Ion Orzaiz kazetariak artikulu honetan. Txertaketa masiboa abiatuko […]
Ezjakintasunaren kartografia #333
Planetaren heren bat hartzen du. Artikotik Antartikara doa. Garaiezina iruditu daiteke horrelako erraldoia, baina ez da: It might be the world’s biggest ocean, but the mighty Pacific is in peril, Jodie L. Rummer et al. Oihaneko amama, oso txikia, ileduna […]
Inés Arrieta: “Patogeno oportunistak ingurugiroko edo gure baitan bizi diren mikroorganismoak izan ahal dira” #Zientzialari (144)
Azken aldiko aurrerabide medikoei esker hilkortasun maila altua zeukaten patologiak gainditzeko kapazak gara. Hala ere, honek alde txar bat du, ezinezkoa dirudien arren: gure immunitate-sistema hainbat mailatan immunodeprimituta gelditzen da, hau da, gure erantzun immunitarioa gutxituta gelditzen da. Egoera honetan […]
Erleek liztorren aurkako disuasioa garatu dute
Juanma Gallego Asiako erleek liztor erraldoiei aurre egiteko seinale bat asmatu dute. Halako bat ikustean, abdomenak mugitzen dituzte, liztorrak aurrera eginez gero aurrean izan dezakeen patuaz ohartarazteko. Aldi berean, seinale horrek erlauntzeko zaindari gehiago biltzeko balio du. Nazioarteko harremanetan oinarrizko […]
Lera-txakur zaharrenak
Juan Ignacio Pérez Iglesias Txakurrak, beste animalia etxekotu batzuk bezala, segur aski komentsalismo harremanen bidez elkartu ziren gizakiekin. Ez dakigu zehazki noiz gertatu zen elkarketa hori, baina gutxienez duela hamabost mila urte izan zen. Txakur horietako batzuekin, gainera, gure arbasoek […]
SARS-CoV-2 birusaren gene-erretratua
Koldo Garcia 2020. urtea bukatzear da eta, inolako zalantza-izpirik gabe, urte honetako zientzia-berria izan da SARS-CoV-2 birusak eragin duen pandemia. COVID-19 gaixotasuna sortzen duen birus horrek hankaz gora jarri ditu mundua eta gure bizitzak. Zientzia Kaieran hainbat ertzetatik aztertu da […]