Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Azken urteetan, Gernikako araztegia zaharkitua geratu da eta eraginkortasun txikiaren ondorioz, Oka estuariora mantenugaien eta bakterio fekalen ekarpena handitu egin da uraren kalitatea degradatuz, bereziki estuarioaren barrualdean. Mantenugai gehiegi edukitzeak algak ugaritzea, bakterioak gehitzea, oxigeno-kontzentrazioa eta gardentasuna gutxitzea ekar ditzake […]

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, hamar urte betetzen dituen ohiturarekin jarraituz, udako oporretan egiteko ostiralero matematika-ariketa bat izango duzue. Javier Duoandikoetxea matematikariak […]

Nik idatzitako beste artikuluren bat irakurri baldin baduzue, jakingo duzue, zientzia esparruaren barruan, Geologian lan egiten dugunok «harri-miazkatzaile» izatearen ospea daukagula. Eta, beste zenbaitetan esan dudan moduan, ospe hori benetan merezi dugu. Listua erabiltzen dugu lanerako. Izan ere, askotan, harri […]

Zergatik ez dira hondoratzen itsasontzi erraldoiak, harri txiki bat uretara botata berehala hondoratzen den bitartean? Bideo honek itsasontzien flotagarritasunaren sekretua azaltzen du, zientziaren laguntzaz eta Arkimedesek duela 2000 urte proposatutako printzipio ospetsuaren bidez. Ez da magia, fisika baizik! Uraren indar […]

Aitorpen batekin hasi behar dut gaurkoan. Bai, daitort: loti ederra baino lotiagoa naiz. Eta udazken-negu bide honetan gabiltzala, hotza eta iluntasuna gero eta handiagoak diren sasoi honetan, ohearen deia gero eta indartsuagoa da. Niretzat behintzat. Berri txarrak ditu zientziak lotiak […]

Ozeanoetan milioika tona itsas zabor flotatzen ari dira, gehienak plastikoak. Horri erantzuteko, inoiz baino premiazkoagoa da hondakin horiek eraginkortasunez kudeatzea. Errealitate horren aurrean, Euskal Herriko Unibertsitateko Materialak + Teknologiak ikerketa-taldeak lehen pauso bat eman nahi izan du. “Ikuspegi praktiko bat […]

Esklerosi anizkoitza (EA) hanturazko gaixotasun kroniko bat da, neuronen eta axoien kalte progresiboa eta desmielinizazioa eragiten dituena. Heldu-gazteen artean desgaitasun neurologikoen arrazoi nagusia da, emakumeengan duen prebalentzia handiagoa delarik. Eritasunak gaixoen bizi-kalitatea nabarmen aldatzen du, desgaitasun sintoma ugari dituelako; espastizitatea […]

Intsektuek proteina-eduki altua dute (% 50-80 bitartekoa pisu lehorrean), eta gainera gantz-azido poliasegabe ugari dituzte, osasun kardiobaskularrerako onuragarriak direnak. Era berean, burdina, magnesioa, zinka eta beste mineral garrantzitsuak ematen dituzte, baita B taldeko bitaminak eta A bitamina ere. Ez hori […]

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, hamar urte betetzen dituen ohiturarekin jarraituz, udako oporretan egiteko ostiralero matematika-ariketa bat izango duzue. Javier Duoandikoetxea matematikariak […]

Batzuetan paleontologoei “fosil ehiztari” esaten zaie. Hala ere, George Gaylor Simpsonek, XX. mendean eragin handiena izan zuen paleontologoetako batek, esaten zuen “fosil ehiztariek ez zutela hiltzen, berpiztu baizik”. Izan ere, desagertu diren animaliak berpizten dituzte, irudizko adieran bada ere. Hau […]