Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Hainbat hamarkadatan zehar Australia mendebaldeko Shark Bay badiako Tursiops aduncus izurdeak aztertu dira eta egindako lanek izurdeen portaerak eta bizimodua ulertzeko oso baliagarriak izan dira. Lehendik ere ezaguna zen izurdeak txistu-hotsen bidez haien artean deitzeko gai zirela, nolabait, gure izenen […]

Tanatosia hainbat animalia-espeziek darabilten defentsa-estrategia ebolutibo bat da. Mekanismo honen oinarria da harraparia engainatzea hildakoaren plantak eginez. Hau da, hilda dagoela simulatzen du harrapakinak. Intsektuen kasuan, adibidez, fasmidoek, koleopteroek edo inurriek erabiltzen dute. Narrastien artean, sugeek eta sugandilek. Horiez gain […]

Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita Saneamendu plana ez da Bilboko itsasadarrak zientzia eta teknologia oinarri izan duen akzio bakarra. Bilboko metroak izan duen erronketako bat itsasadarraren azpitik zeharkatzen dituen pasabideak eraikitzea izan da. Teknologia ezberdinak baliatu ziren metroak behar […]

Zientzia Definizio formalak dio piramide bat oinarrian poligono bat duen edozein solido dela. Eta, poligonoaren aurpegiak, zein aldeak puntu bakar batean elkartzen diren triangeluak direla, hau da erpinean. Definizio horrez gain badaude bestelako piramideak: nutrizio piramidea, Maslowen piramidea, populazioaren piramidea […]

Hiltzaileek hiltzeko dituzten motibazioak asko eta askotarikoak dira, baina oso arruntak. Eduardo Angulok Las razones del asesino -n analizatu zituen eta Julio Ozoresek moldatu: What motivates assassins to kill? Planetako punturen batean sortzen ari da hurrengo pandemia. Zelan detektatu eta […]

Kimika Organikoan, konposatuen sintesiak prestakuntza prozesu bati egiten dio erreferentzia. Xedea da bi erreaktibo edo hasierako produktu desberdinak sintetizatzea eta produktu edo konposatu berri bat sortzea. Produktu hauek ezagunak izan daitezke, hala nola, naturan aurkitu ahal diren materialak, edo ezezagunak […]

George Francis Fitzgerald fisikariaren proposamena, hau da, katodo-izpiak elektroi askeak zirela −à la Larmor elektroiak−, erradioaktibitatearen arloko ikerketek egiaztatu zuten. Hain zuzen, ikerketok beta erradiazioaren zein katodo-izpien izaera ezagutarazi zuten, eta atomoak prozesuan zatitzeko eta barneko izaera kimikoa aldatzeko gai […]

Zenbaki ospetsurik bada matematikan, hori pi da, letra (greko) baten izena duen zenbakia. Aurreko artikulu batean Pi eguna aipatu genuen, martxoaren 14a, alegia, π = 3.14 izateagatik aukeratua. Baina 3.14 ez da π-ren balio zehatza, haren adierazpen hamartarreko lehen zifra […]

Jebel Sahabako hilobietan Qadan kulturan ohikoak ziren harrizko tramankuluak ere bazeuden. Hauek, gorputzean ehun bigunek hartu zuten tokietan zeuden eta, batzuetan, hezurretan bertan sartuta. Posizio honen arabera, tresnak ez ziren hilobi-objektuak; gainera, lurperatutako gizabanakoak ez ziren Qadan kulturakoak, beste kultura […]

Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita Bilboko itsasadarra berreskuratzeko plana abiatu zenean itsasadarraren egoera leheneratzea zen helburua. Ikusgarriak dira lortutako emaitzak. Baita ikusgarri ez den planktonean ere. Berebiziko garrantzia du honek, izan ere, planktona dago itsasadarraren kate trofikoaren oinarrian. Planktona […]