Arantxa Bodego Bizkaiko Golkoaren kokapenak eta formak eta Pirinio mendilerroaren izaerak jatorri bera dute, eta azken berrogei urteetan hau ulertzeko ikerketak egin dira. Biak dira plaka-tektonikaren ondorio, zehazki, Iberiar eta Eurasiar plaken artean gertatutako mugimenduaren ondorio. Duela ehunka milioi urte […]
Norbait tranpetan ari da CFC gasen isuriekin, eta Txinari bota diote errua
Juanma Gallego Montrealgo Protokoloak klorofluorokarbonoen ekoizpena debekatu zuen arren, azken urteetan gas horien isuri berriak atzeman dira. Zientzialari talde batek gas horien arrastoa jarraitu du, eta jatorri bat identifikatzeko gai izan dira: Txinaren ipar-ekialdea. Ilea urdintzen hasia dutenek ondo gogoratuko […]
Zientziaren arriskuak
Josu Lopez-Gazpio Ez dira garai onak zientzialarientzat. Metodo zientifikoaren eta aurkikuntza zientifikoen lehen pausoa behaketak egitea dela jakina da. Naturari edo inguratzen gaituenari buruzko galderak egitea. Horretarako, ordea, zientzialariek zerbait zalantzan jartzeko astia izan behar dute. Jarraian, ikusitakoa azaltzeko, zalantzan […]
Zertan datoz bat Einstein eta azenarioak?
Entsalada bat jaten duzun hurrengo batean, agian, begirune handiagorekin murtxikatuko duzu… Izan ere, entsaladan dagoen azenario horrek eta gizakiok badugu ezaugarri komun bat, DNA dugu zeluletan. Hala ere, uste baduzu bestelako itxura izateagatik azenarioaren eta gure DNA oso desberdinak direla […]
Asteon zientzia begi-bistan #257
Uxue Razkin Kimika Zerez eginda dago pintura? Zerk ematen dio kolorea? Bi osagai ezagutu behar ditugu aurretik: pigmentuak eta aglutinatzaileak. Lehenengoak kolorea duten partikula solidoak dira; aglutinatzaileak, berriz, partikula horiek elkarri loturik mantentzen dituzten substantziak, normalean likidoak. Egun erabiltzen diren […]
Ezjakintasunaren kartografia #264
Heteropolimeroak sortzeko teoria garatu dute Ivan Coluzzak eta bere taldeak. Ikertzaileak berak A universal theory for heteropolymer design Entzefaloaren futnzionamenduaren simulazioak egiten direnean badirudi kableak, neuronak, dutela garrantzia, besterik ez. Ordenagailu bati beroak eragingo ez balio bezala; ordenagailu baten funtzionamendua […]
Agnes Pockels: Honoris Causa zen etxekoandrea
Agnes Luise Wilhelmine Pockels (1862-1935), austriar inperioaren menpeko Venezian jaio zen 1862ko otsailaren 12an. Aita armada austriarreko ofiziala zuen eta hura malariaz gaixotu zenean, familia osoa Braunschweigera etxez aldatu zen, Alemaniako iparraldera, Agnesek 9 urte eskas zituela. Han eskolara joan […]
Kultura Zientifikoari buruzko online masterra
Datorren ikasturte akademikoan (2019-2020), UPV/EHUk eta NUPek Kultura Zientifikoari buruzko master propioa eskainiko dute, online emango dena. Komunikazioaren eta kultura zientifikoaren arloan Espainiako unibertsitateek eskaintzen dituzten graduondoko ikasketen aukera aztertu ondoren, master honen sustatzaileek ondorioztatu genuen interesgarria litzatekeela kultura zientifikoari […]
Margolanen kimika (II): Margo-geruza, artelanaren kolorea eta nortasuna
Oskar Gonzalez Margo hitza entzun bezain laster, ziur aski koloreak etorriko zaizkizu burura berehala. Baina, zerez dago eginda pintura? Zerk ematen dio kolorea? Galdera horiek erantzuteko, beharrezkoa da bi osagaiok ezagutzea: pigmentuak eta aglutinatzaileak. Pigmentuak kolorea duten partikula solidoak dira […]
Nekazaritzaren albo-ondorioa: aisialdi gutxiago edukitzea
Juanma Gallego Nekazari izateak denbora librea kendu zigulako hipotesia berretsi dute antropologoek, landa lanean: gizarte tradizional batean egiaztatu ahal izan dute ehizan eta bilketaren ekonomiari lotuta mantentzen direnek aisialdi gehiago daukatela. Lehen aldia zen AEBtako presidente bat Hiroshima bisitatzera zihoana […]